Πιο έγκαιρα οι νέες διαγνώσεις μετά την πανδημία
Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, ο καθηγητής Πέτρος Σφηκάκης εξηγεί την αύξηση των περιστατικών μέσα και από ένα άλλο πρίσμα. «Πράγματι καταγράφονται περισσότερα περιστατικά ετησίως, αλλά αυτό σε μεγάλο ποσοστό αποδίδεται στην ολοένα και εγκαιρότερη διάγνωση. Μετά την πανδημία, οι άνθρωποι “ψάχνονται” πιο πολύ σε θέματα υγείας, με αποτέλεσμα να γίνονται νέες διαγνώσεις που παλαιότερα καθυστερούσαν από ένα έως και δέκα χρόνια, με προφανείς συνέπειες στην αντιμετώπισή τους». Ειδικά οι φλεγμονώδεις ρευματικές παθήσεις, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα και η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα, αφορούν σημαντική μερίδα του ελληνικού πληθυσμού. «Η πιθανή καθυστέρηση στη διάγνωση και ο μη αποτελεσματικός έλεγχος της φλεγμονής οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε μόνιμες βλάβες, αναπηρία, αλλά και σε μειωμένη επιβίωση των ασθενών. Παρ’ όλα αυτά, οι Ελληνες ασθενείς με φλεγμονώδεις αρθρίτιδες, που είναι υπό ιατρική παρακολούθηση και θεραπεία, εμφανίζουν σήμερα το ίδιο ή και υψηλότερο προσδόκιμο ζωής σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, κάτι που αποδίδεται στη βελτίωση των προτύπων φροντίδας σε συνδυασμό με τις πολύ αποτελεσματικές φαρμακευτικές θεραπείες που διαθέτουμε σήμερα», τονίζει.
«Περίπου 2%-5% είναι ο επιπολασμός των αυτοάνοσων στην Ελλάδα από το 2010 μέχρι σήμερα, διπλάσιος από αυτόν που καταγραφόταν σε παλαιότερες επιδημιολογικές μελέτες. Δηλαδή περίπου 300.000 συμπολίτες μας έχουν τουλάχιστον ένα τέτοιο νόσημα. Και αυτός ο αριθμός, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, αυξάνεται κατά 3% ανά έτος», λέει ο Δημήτριος Μπόγδανος, καθηγητής Παθολογίας και Αυτοάνοσων Νοσημάτων στο Παν. Θεσσαλίας.
Εντυπωσιακή είναι η «αριθμητική» των αυτοάνοσων: «Σήμερα επισήμως υπολογίζονται σε περίπου 90. Υπάρχουν άλλα 20-25 για τα οποία είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι είναι αυτοάνοσα, αλλά δεν τα έχουμε ακόμη ταυτοποιήσει. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, μέχρι το 2050 ο αριθμός τους θα έχει φθάσει τα 130 και μέχρι το 2080 θα έχουν ξεπεράσει τα 150. Καταλαβαίνετε ότι μιλάμε για μια τεράστια δεξαμενή ασθενών», συνεχίζει ο κ. Μπόγδανος. «Η αυτοανοσία έχει και μια ιδιαιτερότητα. Πρόληψη δεν υπάρχει. Τουλάχιστον όχι με τον τρόπο που υπάρχει σε άλλες νόσους. Ωστόσο, οι επιστημονικές εταιρείες έχουν καταλήξει σε προληπτικά μέτρα που σχετίζονται κυρίως με την ισορροπημένη διατροφή, την αποφυγή του καπνίσματος και την άσκηση, μεταξύ άλλων. Και, φυσικά, η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστική για να πετύχουμε την επιβράδυνση της εξέλιξης της ασθένειας».
Και με τη θεραπεία τι γίνεται; Οι λεγόμενοι βιολογικοί παράγοντες που άρχισαν να χρησιμοποιούνται πριν από δύο δεκαετίες αποτέλεσαν επανάσταση. Δεν είναι χημικές ενώσεις, αλλά αντισώματα παρασκευασμένα στο εργαστήριο και έχουν στοχευμένη δράση: αδρανοποιούν ουσίες, η δράση των οποίων είναι καθοριστική στη δημιουργία της φλεγμονής.
«Πόσο έχουν ωφελήσει τους ασθενείς αποδεικνύεται από τους “σκληρούς δείκτες”: την επιβίωση και, για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τον αριθμό των εγχειρήσεων, των αρθροπλαστικών σε γόνατα και ισχίο, που έχει μειωθεί έως και κατά τέσσερις φορές», λέει ο Πέτρος Σφηκάκης. «Η επόμενη επανάσταση θα είναι οι εξατομικευμένες προσεγγίσεις βιολογικών θεραπειών, όπως είναι τα CAR-T κύτταρα, τα οποία αναμένεται να έχουν εντυπωσιακά, μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Πόσος χρόνος μας χωρίζει από αυτές τις θεραπείες; Περίπου μία δεκαετία».
Η επόμενη επανάσταση θα είναι οι εξατομικευμένες προσεγγίσεις βιολογικών θεραπειών, με εντυπωσιακά, μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, λέει ο καθηγητής Πέτρος Σφηκάκης.