«Εξω οι χίπστερ», έξω και οι κάτοικοι
Ο κ. Τάσης Παπαϊωάννου, ομότιμος καθηγητής Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ και εικαστικός, το γραφείο του οποίου βρίσκεται σε κεντρικό σημείο των Εξαρχείων, εκτιμά ότι η αντίθεση είναι σε αυτό που έρχεται και μάλιστα με φόρα. «Πάντοτε όπου πάει το μετρό, η περιοχή αλλάζει», λέει στην «Κ». «Αυτό πρόκειται να συμβεί και στα Εξάρχεια. Εχουν αναγκαστεί να φύγουν μόνιμοι κάτοικοι για άλλες περιοχές. Στα σχολεία έχουν μείνει λίγα παιδιά. Αυτό είναι ένα από τα μέγιστα προβλήματα του εξευγενισμού μιας περιοχής. Οι νέοι είναι αδιανόητο να βρουν διαμέρισμα. Οταν αλλάζει μια περιοχή θα υπάρξουν αντιδράσεις, άλλες ήπιες και άλλες που θα ξεφεύγουν από το μέτρο. Αυτό που συμβαίνει είναι μια βίαιη μετάλλαξη. Απέναντι στη βίαιη μετάλλαξη η αντίδραση μπορεί να είναι βία».
Το περίεργο είναι ότι όσοι θεωρούνται μέρος του προβλήματος αισθάνονταν μέρος της λύσης. Τουλάχιστον μέχρι πρότινος. Τα νέα καταστήματα της περιοχής δεν ανήκουν σε μεγάλες αλυσίδες, οι ιδιοκτήτες τους είναι συχνά οι ίδιοι Εξαρχειώτες. Τα περισσότερα έδωσαν έμφαση στην καλή πρώτη ύλη, στο προσφερόμενο προϊόν, όχι στο ντιζάιν. Από την αρχή, τα σχόλια που δέχονταν από «βέρους» Εξαρχειώτες ήταν θετικά: «ομορφύνατε τη γειτονιά». Οταν άρχισαν όμως να αποκτούν «υπερβολικά» πολλούς φίλους εντός κι εκτός των τειχών και να παρουσιάζονται σε σάιτ και έντυπα (τα λεγόμενα «καθεστωτικά»), άρχισαν οι πρώτες αντιδράσεις. Σπασίματα, πέταγμα μπογιάς, γκράφιτι. «Εξω οι χίπστερ απ' τις γειτονιές μας». Στα Εξάρχεια ο χίπστερ έγινε συνώνυμο του gentrification, η πηγή όλων των δεινών: «Αν στο μανάβικο της γειτονιάς σου παίζει Radiohead και Lebanon Hanover ετοιμάσου να ανέβουν τα ενοίκια», όπως έχει γραφτεί στο Χ. «Οχι άλλα μαγαζιά», γράφει μια αφίσα που κυκλοφόρησε αυτές τις μέρες.
Η Τζίνα Σωτηροπούλου, αρχιτέκτων και κάτοικος των Εξαρχείων, θεωρεί ότι ο εχθρός δεν είναι οι καταστηματάρχες. «Προσπαθούν κι αυτοί να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον φτωχοποίησης. Η υπερτουριστικοποίηση είναι που έχει αυξήσει τις τιμές και διώχνει τους κατοίκους. Αν δεν είχα αγοράσει το σπίτι μου πριν από 10 χρόνια δεν θα μπορούσα σήμερα να ανταποκριθώ στο ενοίκιο. Oλοι εμείς που ζούμε εκεί θα έπρεπε να είμαστε απέναντι σ' αυτό, να ζητάμε να αντιμετωπιστεί η στεγαστική κρίση, είτε με κοινωνική κατοικία είτε με ρύθμιση της αγοράς των βραχυχρόνιων μισθώσεων και έλεγχο των ενοικίων ή ακόμη και με συνεταιριστικά μοντέλα κατοικίας. Δεν είναι τα λουλούδια και τα κρασιά ο εχθρός».
«Ο,τι καινούργιο, περιποιημένο, θεωρείται εξευγενισμός. Θέλουν να συνεχίσει να είναι μια δυστοπική γειτονιά, να είμαστε όλοι με κάγκελα στις πόρτες και τα παράθυρα».
«Μα δεν θέλουν να είναι όμορφη η περιοχή», σχολιάζει η επιμελήτρια εκδόσεων Γιούλα Κουγιά, κάτοικος των Εξαρχείων επί 42 χρόνια. «Θέλουν να συνεχίσει να είναι μια δυστοπική γειτονιά, να είμαστε όλοι με κάγκελα στις πόρτες και τα παράθυρα. Να περπατάμε και να παθαίνουμε αυχενικό για να δούμε καθαρό τοίχο. Να περπατάμε έως την Ομόνοια για να βρούμε ΑΤΜ, στην Αλεξάνδρας για ταχυδρομείο και στην 3ης Σεπτεμβρίου για μεγάλο σούπερ μάρκετ. Ο,τι καινούργιο, φρέσκο, περιποιημένο, θεωρείται εξευγενισμός. Κλαίμε για την πλατεία, αλλά όσο ήταν ανοιχτή όλοι κάθονταν στις καφετέριες με την πλάτη γυρισμένη για να μην τη βλέπουν».