«Καλοπροαίρετος», «ηλικιωμένος» και στριμωγμένος
Η απόφανση του ειδικού εισαγγελέα για την ασθενή μνήμη του Μπάιντεν καθιστά την ηλικία του κεντρικό θέμα της προεκλογικής αντιπαράθεσης. Πόσο πιθανό είναι να κλονιστεί η απόφασή του να είναι ξανά υποψήφιος;
«Ενας συμπαθητικός καλοπροαίρετος ηλικιωμένος κύριος με ασθενή μνήμη». Αυτό είναι το πορτρέτο του Τζο Μπάιντεν που φιλοτέχνησε ο ειδικός εισαγγελέας Ρόμπερτ Χουρ στην απαλλακτική έκθεσή του για τη διαχείριση διαβαθμισμένων εγγράφων όταν ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν αντιπρόεδρος του Μπαράκ Ομπάμα. «Τον αθώωσε νομικά, τον καταδίκασε πολιτικά», είπαν κάποιοι, σχολιάζοντας την πολιτικά φορτισμένη ετυμηγορία τού –διορισμένου από τον Ντόναλντ Τραμπ– Χουρ, ο οποίος κατά γενική ομολογία υπερέβη τα καθήκοντά του. Μεταξύ άλλων ο ειδικός εισαγγελέας παρέθεσε ως αποδεικτικό στοιχείο για τα προεδρικά κενά μνήμης το γεγονός ότι είχε ξεχάσει τη χρονολογία θανάτου του γιου του, Μπο.
«Πιστέψτε με, όπως κάθε άλλος γονιός που έχει χάσει το παιδί του, ο Μπο και ο θάνατός του είναι μια σκέψη που δεν τον εγκαταλείπει ποτέ. Ελπίζω πως μπορείτε να φανταστείτε πώς ένιωσα όταν διάβασα γι’ αυτήν την επίθεση, όχι μόνο ως σύζυγος του Τζο, αλλά και ως μητέρα του Μπο», έγραψε σε ηλεκτρονική επιστολή προς όλους τους υποστηρικτές των Δημοκρατικών η Πρώτη Κυρία των ΗΠΑ, δρ Τζιλ Μπάιντεν, λίγες ημέρες αργότερα.
Τι δείχνουν τα γκάλοπ
Η έλλειψη ενσυναίσθησης εκ μέρους του Χουρ προκάλεσε πράγματι αλγεινή εντύπωση. Πέρα όμως από αυτήν την ιδιαίτερα άκομψη αναφορά, η ζημιά είχε ήδη γίνει και βρήκε την αμερικανική κοινή γνώμη ευεπίφορη στη σχετική επιχειρηματολογία. Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση της Ipsos, το 86% των Αμερικανών πιστεύει ότι ο 81χρονος πρόεδρος είναι υπερβολικά μεγάλος για να υπηρετήσει μια ακόμη θητεία. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι την ίδια στιγμή το 59% θεωρεί εξίσου ακατάλληλους τόσο τον Μπάιντεν όσο και τον τέως πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ λόγω ηλικίας. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι ο 77χρονος Τραμπ είναι συνομήλικος με τον Τζορτζ Μπους τον νεότερο και τον Μπιλ Κλίντον, δύο προέδρους των ΗΠΑ που κατείχαν το ανώτατο αξίωμα δύο και πλέον δεκαετίες νωρίτερα. Το κόμμα που θα αποσύρει πρώτο τον 80χρονο υποψήφιό του θα κερδίσει τον Λευκό Οίκο, είπε σε ανύποπτο χρόνο η Νίκι Χέιλι, εσωκομματική αντίπαλος του Τραμπ για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, και ίσως να έχει δίκιο. Οι δύο ηλικιωμένοι μονομάχοι είναι ιδανικοί μόνο για μια μεταξύ τους αναμέτρηση: ο Μπάιντεν ως αντι-Τραμπ κι ο Τραμπ ως αντι-Μπάιντεν. Με κάθε άλλο –αναμφισβήτητα νεότερο– αντίπαλο, αμφότεροι οι σημερινοί διεκδικητές της προεδρίας θα φαντάζουν παροπλισμένοι.
Οι προσπάθειες των Δημοκρατικών να ανασκευάσουν την εικόνα που σκιαγράφησε για τον Μπάιντεν ο Χουρ ηχούν απελπισμένες. Μια σειρά από τοποθετήσεις συνεργατών του, που τον εμφάνιζαν δυναμικό, δραστήριο, σε πλήρη εγρήγορση, διαψεύστηκαν από τον ίδιο τον Μπάιντεν όταν για πολλοστή φορά υπέπεσε σε μια ακόμη γκάφα: αποκάλεσε τον Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι πρόεδρο του Μεξικού (αντί της Αιγύπτου), λίγες ημέρες αφότου είχε μπερδέψει τον Χέλμουτ Κολ με την Αγκελα Μέρκελ. Οι κωμικοί των βραδινών εκπομπών έπιασαν δουλειά και το Fox News έτριβε φυσικά τα χέρια του. H προχωρημένη ηλικία του Μπάιντεν είναι κάτι στο οποίο συμφωνούν εννέα στους δέκα Αμερικανοί, σημείωσε ο αστέρας του υπερσυντηρητικού δικτύου Σον Χάνιτι. «Πότε ήταν η τελευταία φορά που το 86% του αμερικανικού λαού συμφώνησε σε κάτι;» αναρωτήθηκε.
Ακόμη και ο αριστερός κωμικός Τζον Στιούαρτ, που επανήλθε στην τηλεόραση μετά 9ετή απουσία, ειρωνεύτηκε τον πρόεδρο: «Πώς είναι δυνατόν να μοιάζει ακόμη πιο ηλικιωμένος όταν ποστάρει το πρώτο του βίντεο στο ΤikTok;».
Η γραμμή υπεράσπισης του Μπάιντεν εκ μέρους των Δημοκρατικών είναι πλέον αναποτελεσματική. Το επιχείρημα του ετεροπροσδιορισμού, ότι δηλαδή είναι ο μοναδικός που μπορεί να κερδίσει τον Τραμπ, δεν είναι αρκετά δυνατό και υποδηλώνει ότι ο Τραμπ έχει διαβρώσει –μετά το δικό του κόμμα– και τους αντιπάλους του. Ο ισχυρισμός ότι «ναι μεν ο Μπάιντεν είναι μεγάλος σε ηλικία, αλλά ο Τραμπ είναι επικίνδυνος, χυδαίος, απατεώνας» κ.λπ. επίσης δεν στέκει. Οπως ανέφερε ο Τζον Στιούαρτ στην πρώτη εκπομπή του: Το διακύβευμα αυτής της αναμέτρησης δεν καθιστά τον αντίπαλο του Ντόναλντ Τραμπ λιγότερο εκτεθειμένο στην κριτική. Το αντίστροφο ισχύει. «Οταν οι βάρβαροι είναι προ των πυλών, θέλεις τον Κόναν να φυλάει τους προμαχώνες, όχι τον τύπο με τα σοκολατένια μπισκότα», αντέτεινε σε μια αναφορά στην πρώτη ανάρτηση του Μπάιντεν στο TikTok. Εκεί, σε ένα σύντομο κουίζ πριν από τον τελικό αγώνα φούτμπολ, ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιλέγει με τρεμάμενη βραχνή φωνή τη μαμά του καλύτερου παίκτη του αθλήματος αντί του αθλητή, επειδή «φτιάχνει ωραία μπισκότα σοκολάτα». Τέλος, οι αντίστοιχες γκάφες του Τραμπ επίσης δεν δικαιολογούν την αδύναμη μνήμη του Μπάιντεν. Επειδή ο πρώτος μπέρδεψε πρόσφατα τη Νίκι Χέιλι με την πρώην πρόεδρο της αμερικανικής Βουλής Νάνσι Πελόζι, δεν σημαίνει ότι δεν τρέχει κάτι όταν ο δεύτερος βαφτίζει Φρανσουά Μιτεράν τον Εμανουέλ Μακρόν.
Γεροντοκρατία
Δεν είναι οι μοναδικοί ηλικιωμένοι πολιτικοί σε θέσεις ευθύνης: ο Μιτς Μακόνελ είναι 81 ετών, έχει πάθει αλλεπάλληλα επεισόδια «παγώματος», αλλά επιμένει να ηγείται των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία. Η 83χρονη Δημοκρατική πολιτικός Νάνσι Πελόζι ήταν μέχρι πέρυσι πρόεδρος της Βουλής. Και η Νταϊάν Φάινσταϊν πέθανε πέρυσι στα 90 της ούσα γερουσιαστής. Το ενδιαφέρον είναι ότι μέχρι πρότινος το πρόβλημα της γεροντοκρατίας στην αμερικανική πολιτική σκηνή ήταν ένα θέμα που αντιμετωπιζόταν με διακριτικότητα και ευαισθησία. Ουδείς τολμούσε να πει ανοιχτά ότι δεν είναι δυνατόν η αναμέτρηση του Νοεμβρίου να εξελιχθεί σε δημοψήφισμα μεταξύ δύο ηλικιωμένων ανδρών με εξασθενημένες νοητικές λειτουργίες. Μετά την έκθεση Χουρ και τις οκτώ μοιραίες λέξεις, ο ελέφαντας στο δωμάτιο είναι πιο ορατός από ποτέ. Σύμφωνα με την ειδησεογραφική ιστοσελίδα Axios, οι Ρεπουμπλικανοί ετοιμάζονται να καλέσουν τον ειδικό εισαγγελέα να καταθέσει ενώπιον του Κογκρέσου στις αρχές Μαρτίου για να εξηγήσει όσα έγραψε στην αναφορά του. Στην πραγματικότητα φιλοδοξούν να παρατείνουν τη συζήτηση για την καταλληλότητα του Μπάιντεν.
Οι πιθανοί δελφίνοι ετοιμάζονται να ριχτούν στον αγώνα σε περίπτωση που ο σημερινός πρόεδρος αποφασίσει να προστατεύσει την υστεροφημία του και αποχωρήσει από την κούρσα. Η αντιπρόεδρος Κάμαλα Χάρις έδωσε αυτήν την εβδομάδα μεγάλη συνέντευξη στη Wall Street Journal δηλώνοντας παρούσα, αν και η δημοτικότητά της είναι μόλις 38%. O κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, ο φωτογενής Γκάβιν Νιούσομ, είχε αρχίσει από πέρυσι να συμπεριφέρεται σαν να είναι υποψήφιος για το χρίσμα των Δημοκρατικών. Το μόνο που του χαλάει τα σχέδια έως σήμερα είναι ο Μπάιντεν.
Το 86% των Αμερικανών πιστεύει ότι ο 81χρονος πρόεδρος είναι υπερβολικά μεγάλος για να υπηρετήσει μία ακόμη θητεία. Ωστόσο, το 59% θεωρεί εξίσου ακατάλληλο και τον Τραμπ λόγω ηλικίας.