Εγχειρίδιο κακής νομοθέτησης

Προχθές ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε επιστημονική επιτροπή η οποία αναλαμβάνει την εκπόνηση «Εθνικής Στρατηγικής Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας και της Παραβατικότητας Ανηλίκων». Να πούμε «μπράβο του». Τα φαινόμενα και τα στατιστικά της εγκληματικότητας είναι ανησυχητικά και η πολιτεία οφείλει αφενός να μελετήσει το πρόβλημα και κατόπιν να χαράξει εθνική στρατηγική.

Η μελέτη του προβλήματος θα γίνει. Οι επιστήμονες που απαρτίζουν την επιτροπή είναι καλοί γνώστες του αντικειμένου, κάτι που είδαμε και σε άλλες επιτροπές για διάφορα θέματα. Το ερώτημα είναι τι θα γίνει μετά. Τα όποια πορίσματα αυτής της επιτροπής θα χρησιμοποιηθούν για τη χάραξη της στρατηγικής ή απλώς θα κοσμήσουν τις βιβλιοθήκες της κυβέρνησης, οι οποίες εμπεριέχουν (ομολογουμένως ωραίες) μελέτες επί παντός επιστητού;

Το ρωτάμε αυτό διότι το 2020 μαζεύτηκε ένας σκασμός καθηγητών και «experts» (έτσι τουλάχιστον αναφέρονται στο κείμενο) για να συντάξει «Εγχειρίδιο Νομοπαρασκευαστικής Μεθοδολογίας»· εκδόθηκε από την Προεδρία της Κυβέρνησης, στο πλαίσιο της δημιουργίας του «επιτελικού κράτους».

Το εγχειρίδιο καταλήγει σε έναν «Δεκάλογο της καλής νομοθέτησης», για τον οποίο κάθε δημοκράτης αναφώνησε «αμήν». Δυστυχώς αποδείχθηκε ότι ήταν απλό ευχολόγιο για επικοινωνιακές ανάγκες. Δεν θα αναφερθούμε στην ογδόη εντολή: «Δεν εισάγονται στη Βουλή άσχετες και εκπρόθεσμες τροπολογίες. Δεν επιτρέπονται σε καμία περίπτωση τροπολογίες που στερούνται συνάφειας με το αντικείμενο του σχεδίου νόμου, ούτε τροπολογίες, ακόμη και σχετικές, που κατατίθενται μετά από το τέλος της συζήτησης στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή». Ούτε στο «3. Ενα νομοσχέδιο πριν κατατεθεί πρέπει να έχει τη συμφωνία όλων των συναρμοδίων υπουργών».

Στο ίδιο εγχειρίδιο αναφέρεται ότι «η νομοπαρασκευαστική επιτροπή καλεί σε ακρόαση εκπροσώπους αρμόδιων υπηρεσιών της Κεντρικής Δημόσιας Διοίκησης (...) ή άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, τις απόψεις των οποίων θεωρεί κρίσιμες για την τελική διαμόρφωση του περιεχομένου των διατάξεων». Πάει κι αυτό. Στο νομοσχέδιο για την τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα –την έβδομη (!) από το 2019, όπως είπε η πρόεδρος της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων κ. Μαργαρίτα Στενιώτη– όχι μόνο δεν εκλήθησαν φορείς να μιλήσουν στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή, αλλά δεν υπήρξε καν νομοπαρασκευαστική επιτροπή. «Δεν θα υπάρξει στο υπουργείο Δικαιοσύνης καμία νομοπαρασκευαστική επιτροπή, ώστε δικηγόροι να νομοθετούν για τους πελάτες τους», είπε ο κ. Γιώργος Φλωρίδης. «Υπήρχαν μέλη νομοπαρασκευαστικών επιτροπών οι οποίοι είναι δικηγόροι, που έχουν μεγάλα δικηγορικά γραφεία» (9.12.2023).

Δεν αμφιβάλλουμε για το ειλικρινές του παραπάνω ξεσπάσματος, αλλά εδώ η λογική είναι ότι «κάποτε πόνεσε δόντι και τώρα κόβει κεφάλι». Χάθηκαν οι καθηγητές της Νομικής που δεν είναι δικηγόροι να κάνουν λογική την (να το ξαναπούμε) έβδομη σε τέσσερα χρόνια αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα; Στο κάτω κάτω της γραφής, εδώ έχουμε κοτζάμ υπουργούς «οι οποίοι είναι δικηγόροι, που έχουν μεγάλα δικηγορικά γραφεία», τις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές φυλάμε; Σε τελική ανάλυση, οι εν λόγω επιτροπές δεν νομοθετούν. Προτείνουν. Οι υπουργοί –κάποιοι από τους οποίους «είναι δικηγόροι, που έχουν μεγάλα δικηγορικά γραφεία»– υπογράφουν τα νομοσχέδια αφού τα έχουν μελετήσει και τροποποιήσει. Στο τέλος η Βουλή – που είναι γεμάτη από δικηγόρους– τα υπερψηφίζει.

Δυστυχώς το πολυδιαφημισμένο «επιτελικό κράτος» έγινε ακόμη πιο συγκεντρωτικό κράτος και συνεπώς μακροχρονίως ακόμη πιο αναποτελεσματικό. Οσο για το «Εγχειρίδιο Νομοπαρασκευαστικής Μεθοδολογίας» πρέπει να βρίσκεται στο ράφι κάτω από τον τίτλο «δάσκαλε που δίδασκες και δεκάλογο δεν κρατούσες...».

Χάθηκαν οι καθηγητές της Νομικής που δεν είναι δικηγόροι να κάνουν λογική την έβδομη σε τέσσερα χρόνια αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα;