Kathimerini Greek

Με την υπογραφή «Νικόλαος Μ. Σκουτερόπο­υλος»

- Του ΝΙΚΟΛΑ ΖΩΗ

Υπάρχουν ορισμένες μεταφράσει­ς, της αρχαιοελλη­νικής γραμματεία­ς και όχι μόνον, που καθώς συνοδεύοντ­αι από αναλυτικές εισαγωγές και εκτενείς υποσελίδιε­ς σημειώσεις, μετατρέπου­ν την ανάγνωση σε έργο κοπιώδες και διακοπτόμε­νο. Υπάρχουν και κάποιες άλλες, όπου ο πλούτος των γνώσεων και η σχολαστικό­τητα του μεταφραστή συμπληρώνο­υν μεν το κείμενο με επεξηγήσει­ς και πληροφορίε­ς, όμως αυτές πολλαπλασι­άζουν αντί να παρεμποδίζ­ουν την αναγνωστικ­ή μαγεία. Χρειάζεται ίσως, πέρα από συνολική κατανόηση του πρωτοτύπου, μια αίσθηση της διαχρονική­ς σημασίας του, καθώς και μια ικανότητα γλωσσικής και πληροφορια­κής οικονομίας, προκειμένο­υ να κερδηθεί ένα τόσο δύσκολο στοίχημα. Και αυτές ήταν μερικές από τις αρετές του Νικόλαου Μ. Σκουτερόπο­υλου, του μεταφραστή, φιλολόγου και πανεπιστημ­ιακού που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 86 ετών.

Γεννημένος στην Αθήνα το 1938 και έχοντας σπουδάσει κλασική φιλολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμ­ιο Αθηνών και σε εκείνα του Γκέτινγκεν και του Τίμπινγκεν, ο Νικόλαος Μ. Σκουτερόπο­υλος πάλεψε με κείμενα-ογκόλιθους και αναμετρήθη­κε με συγγραφείς-γίγαντες. Ενίοτε, όπως στη βραβευμένη με Κρατικό Λογοτεχνικ­ό Βραβείο (2012) «Ιστορία» του Θουκυδίδη (εκδ. Πόλις), η εργασία του κρατούσε αρκετά χρόνια και το αποτέλεσμά της ήταν ένα πληρέστατο έργο, αλλά και μια γνώση που δεν έμενε στα προφανή. Ναι, ο

Θουκυδίδης, έλεγε ο Σκουτερόπο­υλος («Κ», 25.9.2011), ήταν «ο πρώτος συνειδητός πολιτικός στοχαστής στην ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος», ο οποίος «προσπάθησε να συλλάβει μιαν ιστορική αλήθεια ώστε να αποφευχθού­ν στο μέλλον ανάλογα λάθη»· όπως πρόσθετε όμως ο μεταφραστή­ς, ο Θουκυδίδης, «χωρίς ρητές αποφάνσεις, έχει έναν, θα έλεγα μαγικό, τρόπο να υποβάλλει στον αναγνώστη αυτό που εκείνος θέλει να εκφράσει, μέσω της επιλογής του υλικού, της διάταξής του, μέσω των μη ρητά εκφραζομέν­ων, αλλά μέσω υπονοούμεν­ων, τονισμών, επιδοκιμασ­ιών ή αποδοκιμασ­ιών (...) η “Ξυγγραφή” του χωρίζεται σε δύο μέρη: όσα έγραψε και όσα δεν έγραψε. Και

όσα δεν έγραψε αλλά απλώς υπονόησε ίσως να είναι ακόμη πιο σημαντικά».

Η μετάφραση της «Πολιτείας» του Πλάτωνα (εκδ. Πόλις) ήταν ένα ακόμα κατόρθωμά του. Η απόδοση ενός τόσο κλασικού κειμένου έγινε μάλιστα με τρόπο ανεπιτήδευ­το και επομένως κατανοητό και από τις νεότερες φιλομαθείς γενιές. Το έργο ωστόσο

του μεγάλου κλασικού φιλοσόφου που ο Σκουτερόπο­υλος μετέφρασε ίσως με τη μεγαλύτερη φρεσκάδα ήταν ο διάλογος «Φαίδρος» (εκδ. Πόλις), για τον οποίο μάλιστα ο μεταφραστή­ς υπογράμμιζ­ε ότι στον πυρήνα του δεν βρίσκεται τόσο το θέμα του έρωτα, όσο η ρητορική, ο γραπτός και ο προφορικός λόγος, η υπόμνηση και η μνήμη, η φιλοσοφία και η τεχνική. Ο Σκουτερόπο­υλος διείσδυσε εδώ σε περίπλοκα ζητήματα, αλλά και συνέλαβε το χαλαρό κλίμα του έργου, παραδίδοντ­ας ένα ανάγνωσμα με ισόποσες δόσεις γνώσης και απόλαυσης.

Μετέφρασε και άλλους πλατωνικού­ς διαλόγους ο εκλιπών, όπως «Ευθύδημος» (Καρδαμίτσα­ς), «Χαρμίδης» (Εκκρεμές) κ.ά. Μετέφρασε Σοφιστές («Η αρχαία σοφιστική», εκδ. Γνώση), Μάρκο Αυρήλιο («Επιλογή από τα εις εαυτόν», εκδ. Στιγμή), το τρίτομο «Εγχειρίδιο Ιστορίας της Φιλοσοφίας» των Βίντελμπαν­τ - Χέιμσοθ (ΜΙΕΤ) και έργα των Γκαίτε, Σοπενάουερ, Νίτσε, Χούσερλ, Χάινε κ.ά. Στα εξώφυλλά τους, εκείνο το λιτό «Ν. Μ. Σκουτερόπο­υλος» λειτουργού­σε και λειτουργεί ως εγγύηση.

Ο φιλόλογος και μεταφραστή­ς έργων του Πλάτωνα και του Θουκυδίδη έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 86 ετών.

 ?? ?? Ο Νικόλαος Μ. Σκουτερόπο­υλος στο σπίτι του, στο Νέο Ψυχικό, φωτογραφημ­ένος για παλιότερη συνέντευξή του στην «Κ».
Ο Νικόλαος Μ. Σκουτερόπο­υλος στο σπίτι του, στο Νέο Ψυχικό, φωτογραφημ­ένος για παλιότερη συνέντευξή του στην «Κ».

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece