Οι κίνδυνοι για τις ευρωπαϊκές τράπεζες δεν έχουν τελειώσει
Αυξημένη αβεβαιότητα βλέπει ο SSM και συστήνει ενίσχυση των αποθεματικών τους
Ισχυρή σύσταση στις ευρωπαϊκές τράπεζες για σύνεση σε ό,τι αφορά τα κεφαλαιακά τους σχέδια και τις επενδύσεις, έπειτα από την αύξηση της κερδοφορίας τους που έφερε η άνοδος των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, έκανε η επικεφαλής του εποπτικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (SSM), Κλαούντια Μπουχ. Οπως τόνισε, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των τραπεζών πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα πλέον, καθώς οι προκλήσεις αυξάνονται, με την ποιότητα του ενεργητικού να έχει ήδη αρχίσει να επιδεινώνεται από το περασμένο έτος.
Ειδικότερα, η Μπουχ υπογράμμισε πως ο τραπεζικός κλάδος βρίσκεται αντιμέτωπος με αυξημένη αβεβαιότητα. Το νέο μακροοικονομικό περιβάλλον, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, η κλιματική αλλαγή και ο κίνδυνος απειλών στον κυβερνοχώρο είναι όλα πολύ σημαντικές προκλήσεις για τις τράπεζες.
Οι ευρωπαϊκές τράπεζες είναι πλέον καλύτερα κεφαλαιοποιημένες, όπως σημείωσε, κάτι που αποτελεί σίγουρα «καλό νέο», ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ελλείψεις στην εσωτερική διακυβέρνηση και στους ελέγχους κινδύνων και, σε αυτό το νέο περιβάλλον, αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν. Σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο τοπίο κινδύνου, είναι σημαντική η αποτελεσματική διαχείριση τόσο των χρηματοοικονομικών όσο και των μη χρηματοοικονομικών κινδύνων. «Διαπιστώσαμε ότι ορισμένες τράπεζες δεν λαμβάνουν επαρκώς υπόψη τους νέους κινδύνους στις πρακτικές των προβλέψεών τους», τόνισε η Μπουχ, προσθέτοντας πως ο SSM θα συνεχίσει να επικεντρώνεται στις πρακτικές υπολογισμού προβλέψεων, ιδιαίτερα σε σχέση με τα ευάλωτα χαρτοφυλάκια.
Η επικεφαλής του SSΜ επισήμανε παράλληλα ότι οι εταιρικές πτωχεύσεις αυξάνονται σε πολλές χώρες. Οι πτωχεύσεις ήταν αρκετά χαμηλές μέχρι πρόσφατα και μάλιστα μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, λόγω και της δημοσιονομικής στήριξης που έλαβαν πολλές επιχειρήσεις. Αυτό σίγουρα χρειαζόταν για να αποφευχθούν ενδεχόμενες μόνιμες απώλειες (scarring), αλλά καθιστά τη μέτρηση του κινδύνου πιο δύσκολη, σχολίασε η Μπουχ. «Τα δεδομένα του παρελθόντος ενδέχεται να μη δείχνουν την τυπική συσχέτιση μεταξύ της οικονομικής ύφεσης, της αυξανόμενης αφερεγγυότητας και των ζημιών από δάνεια», όπως σημείωσε χαρακτηριστικά.
Και το αποτέλεσμα είναι πως η ποιότητα του ενεργητικού των ευρωπαϊκών τραπεζών αρχίζει ήδη να επιδεινώνεται. «Μέχρι το τέλος του 2022, είχαμε 32 σχεδόν αδιάκοπα τρίμηνα μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αλλά αυτή η τάση έχει αντιστραφεί από τότε. Ο όγκος των NPEs έχει αυξηθεί από πέρυσι, ενώ αυξάνεται επίσης και το ποσοστό των ενήμερων αλλά υψηλού κινδύνου (underperforming) δανείων, ιδίως των καταναλωτικών», είπε η επικεφαλής του SSM. Ωστόσο, το κόστος κινδύνου που αναφέρουν πολλές τράπεζες –με άλλα λόγια, οι προβλέψεις τους για ζημίες από δάνεια ως ποσοστό επί του συνόλου των δανείων– παραμένει σχετικά χαμηλό και σταθερό. Αυτό, κατά την Μπουχ, υποδηλώνει ότι οι εκτιμήσεις στο μέτωπο του κινδύνου που κάνουν οι ίδιες τράπεζες είναι λανθασμένες και δεν λαμβάνουν πραγματικά υπόψη τους κινδύνους που αναδύονται.
Συνεπώς, οι τράπεζες πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές όσον αφορά τη διαχείριση του πιστωτικού κινδύνου. Πρέπει να ενισχύσουν την ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν τους «κόκκινους» οφειλέτες και πρέπει να παρακολουθούν στενά τον πιστωτικό κίνδυνο, ιδιαίτερα σε σχέση με τα χαρτοφυλάκια ακινήτων, τις εταιρείες που επηρεάζονται από την ενεργειακή μετάβαση και όσες εκτίθενται σε αδυναμίες στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, εξήγησε η Μπουχ.
«Δεδομένης της μεγάλης αβεβαιότητας που αντιμετωπίζουμε, δεν μπορώ παρά να προτρέψω όλες τις τράπεζες να είναι όσο το δυνατόν πιο συνετές όσον αφορά τις επενδύσεις και τον κεφαλαιακό προγραμματισμό τους», υπογράμμισε. Τα κέρδη των τραπεζών αυξήθηκαν σε γενικές γραμμές, χάρη και στη σημαντική αύξηση των επιτοκίων και αυτό τους δίνει μια εξαιρετική ευκαιρία να αυξήσουν τα αποθέματά τους έναντι μελλοντικών κραδασμών και να επενδύσουν στα συστήματα πληροφορικής. Και αυτό, κατά τον SSM, τελικά θα ανοίξει τον δρόμο για βιώσιμη μελλοντική κερδοφορία, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει την ανθεκτικότητά τους σε περιόδους ενίσχυσης των πιέσεων.
Το νέο μακροοικονομικό περιβάλλον, οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι, η κλιματική αλλαγή και ο κίνδυνος απειλών στον κυβερνοχώρο είναι όλα πολύ σημαντικές προκλήσεις για τις τράπεζες.