Ο «Οδυσσέας» στο φεγγάρι
Η πρώτη ιδιωτική αποστολή στη Σελήνη με πύραυλο της Intituitive Machines
Η πρώτη επιτυχημένη αποστολή ιδιωτικού διαστημοπλοίου στη Σελήνη είναι γεγονός. Περισσότερα από 50 χρόνια μετά την ιστορική προσσελήνωση της αποστολής Apollo 17, οι ΗΠΑ επέστρεψαν ξανά χθες στο φεγγάρι με πύραυλο που κατασκευάστηκε από την εταιρεία Intituitive Machines LUNR.O με έδρα το Τέξας.
Στις 6.23 το απόγευμα (τοπική ώρα), το εξάποδο ρομπότ προσεδάφισης εν ονόματι «Οδυσσέας» ή «Oντι» ακούμπησε τα μηχανικά του πέλματα στον νότιο πόλο του φεγγαριού, όπως ανέφεραν στην κοινή διαδικτυακή μετάδοση της αποστολής εκπρόσωποι της κατασκευάστριας εταιρείας και σχολιαστές της NASA από το Χιούστον, περίπου 384.000 χλμ. μακριά.
Το διαστημόπλοιο, που ξεκίνησε από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στο ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλόριντα στις 15 Φεβρουαρίου, προσσεληνώθηκε δίπλα στον κρατήρα Malapert A στα νότια του δορυφόρου της Γης.
Ο πύραυλος που έβγαλε τον «Οδυσσέα» από την ατμόσφαιρα της Γης άγγιξε την ταχύτητα των 11 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο, σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία. Αφότου κατανάλωσε όλα του τα καύσιμα, ο «Οντι» αποκόπηκε από τον πύραυλο και συνέχισε μόνος του το ταξίδι στη μηδενική βαρύτητα του Διαστήματος. «Σαν να πετάς μια μπάλα του μπέιζμπολ κι εκείνη να μη σταματά ποτέ», όπως το έθεσε ο CEO της εταιρείας, Στίβεν Αλτέμους. Στη συνέχεια, το μικρό σκάφος «συμβουλεύτηκε» έναν ενσωματωμένο χάρτη βασισμένο στις θέσεις
των άστρων, ώστε να μπορέσει να χαράξει την πορεία του μέσα στο αχανές Διάστημα. Ταυτόχρονα, κατάφερε με επιτυχία να ξεδιπλώσει τα ενεργειακά του πάνελ και να τα στρέψει προς τον ήλιο, ώστε να μπορεί να τροφοδοτεί με ενέργεια τα πολύπλοκα ηλεκτρονικά του συστήματα.
Η προσσελήνωση δεν ήρθε εύκολα. Μία δυσλειτουργία της τελευταίας στιγμής στο αυτόματο σύστημα προσγείωσης προκάλεσε ανησυχία στη Γη, καθώς είναι γνωστό πως τα πιο επικίνδυνα
στάδια μιας αποστολής τέτοιου είδους είναι η απογείωση και η προσεδάφιση. Προκειμένου να επιτευχθεί η τελευταία, χρειάζεται να συνεργαστούν επιτυχώς αρκετά διαφορετικά συστήματα, μερικά από τα οποία είναι εντελώς αυτόματα. Χρειάστηκε επίσης αρκετός χρόνος ύστερα από μια αναμενόμενη σιγή στην επικοινωνία για να αποκατασταθεί η επαφή με το διαστημόπλοιο και να καθοριστεί η πορεία του, περίπου 384.000 χλμ. από τη Γη.
Οταν επιτέλους ανανεώθηκε η επαφή, το σήμα ήταν αχνό, επιβεβαιώνοντας ότι το όχημα είχε
προσεδαφιστεί, αλλά αφήνοντας για λίγο χωρίς την αποστολή αναφορικά με την ακριβή κατάσταση και τον προσανατολισμό του οχήματος.
«Ο εξοπλισμός μας βρίσκεται στην επιφάνεια του φεγγαριού και μεταδίδουμε, γι’ αυτό συγχαρητήρια στην ομάδα IM», ακούστηκε να λέει ο διευθυντής της αποστολής της Intuitive Machines, Τιμ Κρέιν, στο κέντρο επιχειρήσεων. «Θα δούμε τι άλλο μπορούμε να αποκομίσουμε από αυτό».
Αργότερα το βράδυ, η εταιρεία δημοσίευσε ένα μήνυμα στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X λέγοντας ότι οι ελεγκτές πτήσης «επιβεβαίωσαν ότι ο “Οδυσσέας” είναι όρθιος και αρχίζει να στέλνει δεδομένα».
Στην περίπτωση του «Οδυσσέα», οι μηχανικοί του εδάφους αναγκάστηκαν να παρακάμψουν κάποια σημεία της προκαθορισμένης διαδικασίας, προκειμένου να μηδενίσουν τον κίνδυνο το διαστημόπλοιο να προσκρούσει στη σεληνιακή επιφάνεια και να καταστραφεί.
Το ταξίδι του «Οντι» στο φεγγάρι μπορεί να θεωρηθεί ένα είδος αναγνωριστικής αποστολής, σχεδιασμένο για να αξιολογήσει το σεληνιακό περιβάλλον πριν από το μεγαλεπήβολο τρέχον σχέδιο της NASA να επιστρέψει με επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη μέσω του προγράμματος «Artemis» στα τέλη του 2026.
Ο νότιος πόλος της Σελήνης είναι μια περιοχή με μεγάλο ενδιαφέρον εν μέσω μιας νέας διεθνούς διαστημικής κούρσας, καθώς όλο και περισσότερες έρευνες επιβεβαιώνουν
ότι στην περιοχή υπάρχει παγωμένο νερό. Ο πολύτιμος πόρος θα μπορούσε να μετατραπεί σε πόσιμο νερό για τους αστροναύτες ή ακόμη και σε καύσιμα πυραύλων για αποστολές που θα εξερευνούν βαθύτερα στο Διάστημα με αφετηρία τον δορυφόρο.
Φορτία της NASA
Στο σεληνιακό διαστημόπλοιο υπάρχουν έξι επιστημονικά και τεχνολογικά φορτία της NASA. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται ένα σύστημα ραδιοφωνικού δέκτη που θα μελετήσει το σεληνιακό πλάσμα, το οποίο δημιουργείται από τους ηλιακούς ανέμους και άλλα φορτισμένα σωματίδια που πέφτουν σαν βροχή στην επιφάνεια της Σελήνης.
Η αποστολή του «Οδυσσέα» έρχεται ένα μήνα μετά την αποτυχημένη προσπάθεια μιας άλλης κοινοπραξίας ιδιωτικών επιχειρήσεων, της Boeing και της Lockhead Martin, να στείλουν έναν δικό τους πύραυλο στη Σελήνη με τη μικρή βοήθεια της NASA. Ο πύραυλος είχε απογειωθεί με επιτυχία, γεννώντας ελπίδες για το μέλλον του πρότζεκτ, όμως τελικά τα ηλιακά του πάνελ δεν κατόρθωσαν να ανοίξουν με επιτυχία κι έτσι η ενεργειακή του αυτονομία μηδενίστηκε.
Η NASA, που βλέπει την παγκόσμια «κούρσα για το Διάστημα» να ξαναπαίρνει μπροστά, φιλοδοξεί να συμπράξει με την αμερικανική ιδιωτική πρωτοβουλία, κρίνοντας πως έχει έρθει η εποχή που οι επιχειρηματίες του Διαστήματος μπορούν να συμβάλουν στην επιστημονική έρευνα.
Το διαστημόπλοιο, που ξεκίνησε από το Διαστημικό Κέντρο Κένεντι στο ακρωτήριο Κανάβεραλ, προσσεληνώθηκε δίπλα στον κρατήρα Malapert A.