Διαγράφονται φοιτητές στην Ελλάδα;
Οι προβλέψεις του (ανανεωμένου) πειθαρχικού δικαίου των ΑΕΙ δεν εφαρμόζονται ποτέ. Μπορεί να αλλάξει αυτό;
Με διαγραφή κινδυνεύουν, για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες, φοιτητές σε ελληνικό πανεπιστήμιο. Πρόκειται για φοιτητές που έκαναν βανδαλισμούς στο ΕΜΠ ως «αντίποινα» της επιχείρησης της ΕΛ.ΑΣ. στις 31/8/2023 για την «απελευθέρωση» κατειλημμένου –επί σχεδόν είκοσι χρόνια– χώρου από εξωπανεπιστημιακούς στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου. Ο χώρος ανήκει στη Σχολή Χημικών Μηχανικών. Τα γεγονότα έχουν καταγραφεί και για την υπόθεση έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις. Θα φτάσουν μέχρι τέλους την υπόθεση οι Αρχές του εμβληματικού ιδρύματος, ώστε να επιβληθεί η αυστηρότερη ποινή στους φοιτητές; Εξαρτάται από την πρυτανεία. Εως τώρα στα ελληνικά ΑΕΙ επικρατεί ο νόμος της ανοχής, το πειθαρχικό δίκαιο σπάνια εφαρμόζεται και όλοι οι φοιτητές, ακόμη και όταν έχουν κάνει ακρότητες, πέφτουν στα μαλακά. Δεν επιβλήθηκαν ποινές στους φοιτητές που... καρύδωσαν καθηγητή κατά τη διάρκεια σύσκεψης στο ΑΠΘ το 2019. Δεν τιμωρήθηκαν οι φοιτητές που προ ετών «έχτισαν» την πόρτα του πρύτανη του Γεωπονικού. Το ίδιο συνέβη με τους φοιτητές που έριξαν σκουπίδια στο γραφείο αντιπρύτανη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Βέβαια, σχετικό νομικό πλαίσιο για τα πειθαρχικά παραπτώματα πάντα υπήρχε και το 2022 ανανεώθηκε. Συνολικά 2.320 λέξεις έχει αφιερώσει ο νόμος-πλαίσιο 4957 του 2022 για να περιγράψει με λεπτομέρεια τις ποινές και τη διαδικασία.
Ειδικότερα, όπως ορίζει ο νόμος 4957 στο άρθρο 197, πειθαρχικά παραπτώματα για τους φοιτητές συνιστούν: α) Η παραβίαση του αδιάβλητου των εξετάσεων, β) η λογοκλοπή ή η αποσιώπηση της άμεσης ή έμμεσης συνεισφοράς άλλων προσώπων στο αντικείμενο επιστημονικής ενασχόλησης ή έρευνας, γ) η καταστροφή περιουσίας του ΑΕΙ, κινητής ή ακίνητης, που χρησιμοποιείται από το ΑΕΙ ή μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, δ) η παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας του ΑΕΙ, συμπεριλαμβανομένης τόσο της εκπαιδευτικής, ερευνητικής ή διοικητικής λειτουργίας του, όσο και της λειτουργίας των μονομελών και συλλογικών οργάνων και των υπηρεσιών του, καθώς και της χρήσης των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού του, ε) η χρήση των στεγασμένων ή ανοικτών χώρων, των εγκαταστάσεων, των υποδομών και του εξοπλισμού του ΑΕΙ χωρίς την άδεια των αρμόδιων οργάνων του, μέχρι και η αφισορρύπανση ή ακόμη και η ηχορρύπανση, καθώς και η τέλεση οποιουδήποτε πλημμελήματος ή κακουργήματος εφόσον συνδέεται με τη φοιτητική ιδιότητα.
Η τέταρτη παράγραφος του άρθρου αναφέρεται στις καταλήψεις και η πέμπτη παράγραφος αναφέρεται στις μόνιμες καταλήψεις, δηλαδή στα λεγόμενα «στέκια», τα οποία συνήθως είναι κατειλημμένα για πολλά χρόνια από εξωπανεπιστημιακούς. Οι ποινές που προβλέπονται ξεκινούν από την έγγραφη επίπληξη, μέχρι την προσωρινή αναστολή της φοιτητικής ιδιότητας ή και την οριστική διαγραφή.
«Ενας συνάδελφος πήγε να ψελλίσει κάτι για πειθαρχική ποινή σε φοιτητή. Οι ομοϊδεάτες του φοιτητές έκαναν bullying στον καθηγητή, ο τομέας του υπεραντέδρασε υπέρ του φοιτητή και στο τέλος ο συνάδελφος φάνηκε και... φταίχτης», λέει στην «Κ» ο κοσμήτορας της Νομικής Σχολής ΑΠΘ Παναγιώτης Γκλαβίνης.
Παρότι υπάρχουν κραυγαλέα περιστατικά που εμπίπτουν στις διατάξεις του νόμου, σπάνια επιβάλλονται ποινές και αυτές είναι κυρίως για αντιγραφές στις εξετάσεις. «Υπήρξε μία περίπτωση επίπληξης σε φοιτητές διότι είχαν κάνει κατάληψη», παρατηρεί στην «Κ» ο πρύτανης του Παν. Πατρών Χρήστος Μπούρας. «Δεν θυμάμαι περιπτώσεις επιβολής ποινών σε φοιτητές», λέει από την πλευρά του ο πρύτανης του Δημοκριτείου Παν. Θράκης Φώτης Μάρης. Το εντυπωσιακό βέβαια είναι ότι καμία περίπτωση επιβολής πειθαρχικής ποινής σε φοιτητές δεν έχει καταγραφεί στα κεντρικά ΑΕΙ της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, παρότι σε αυτά είναι πιο συχνά τα περιστατικά καταλήψεων και επεισοδίων.
«Πρόπερσι το καλοκαίρι ένας συνάδελφος πήγε να ψελλίσει κάτι για πειθαρχική ποινή σε φοιτητή. Οι ομοϊδεάτες του φοιτητές έκαναν bullying στον καθηγητή, ο τομέας του υπεραντέδρασε υπέρ του φοιτητή και στο τέλος ο συνάδελφος φάνηκε να είναι και... φταίχτης. Ετσι λοιπόν προτιμάμε να “καταπίνουμε” τέτοιες περιπτώσεις, γιατί θα έχουμε φασαρίες όλη τη χρονιά. “Μην το ψάχνεις” είναι η επωδός», λέει σκωπτικά στην «Κ» ο κοσμήτορας της Νομικής Σχολής ΑΠΘ Παναγιώτης Γκλαβίνης. Η σχολή του κάλεσε την Αστυνομία για τη λήξη κατάληψης και τελικά αποφάσισε την απώλεια της εξεταστικής περιόδου του χειμερινού εξαμήνου λόγω συνέχισης των καταλήψεων.
Στο πλαίσιο της έως τώρα ανοχής των πειθαρχικών παραπτωμάτων φοιτητών από τους πανεπιστημιακούς, η απόφαση του ΕΜΠ για πειθαρχική δίωξη στους φοιτητές που βανδάλισαν χώρους του ιδρύματος επειδή η ΕΛ.ΑΣ. εκκένωσε κατειλημμένο «στέκι» θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια ένδειξη ότι το κλίμα, έστω και αργά, αλλάζει;
Τρεις δικογραφίες
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τα γεγονότα έχουν καταγραφεί και σχηματίστηκαν τρεις δικογραφίες. Σε αυτές εμπλέκονται τέσσερις φοιτητές. Σε έναν έχει ήδη έχει επιβληθεί από το δικαστήριο ποινή με αναστολή. Για τις άλλες δύο δικογραφίες έχει οριστεί δικάσιμος μέσα στο 2024, η πρώτη τον Μάιο. Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της δικαστικής διαδικασίας, η ηγεσία του ΕΜΠ πιέζεται ώστε να προχωρήσει στην παραπομπή τους στο πειθαρχικό συμβούλιο. Την ίδια στιγμή, πάντως, στελέχη της μίας σχολής στην οποία ανήκουν δύο φοιτητές είναι αποφασισμένα να προχωρήσουν για να επιβληθεί η αυστηρότερη ποινή στους φοιτητές, για να σταλεί και ένα μήνυμα. Δεν έχουν την ίδια άποψη οι σχολές των άλλων δύο φοιτητών.
«Κατανοώ τους συναδέλφους που φοβούνται. Δεν είναι εύκολο να απειλείσαι. Ωστόσο πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα θέματα παραβατικότητας», παρατηρεί στην «Κ» η πρύτανις του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Μάρα Νικολαΐδου, τονίζοντας: «Η δημοκρατία είναι η άσκηση του μέτρου. Οταν το μέτρο ξεπερνιέται, η κοινωνία είναι ώριμη να αντιμετωπίσει την υπερβολή».