Γιατί μας καίει η Αίγυπτος
Αν ρωτήσετε κάποιον Ευρωπαίο αξιωματούχο που ειδικεύεται σε θέματα ασφαλείας «τι είναι αυτό που σας κρατάει ξύπνιο τη νύχτα;», είναι πολύ πιθανό να σας απαντήσει: «Η Αίγυπτος». Η κρίση στη Μέση Ανατολή απειλεί πράγματι τη σταθερότητα του πιο σημαντικού αραβικού κράτους. Και όλοι γνωρίζουν ότι αν για κάποιον λόγο η Αίγυπτος καταρρεύσει, η κρίση που θα ξεσπάσει δεν θα αφορά μόνο την Ελλάδα ή την Ιταλία, αλλά όλη την Ευρώπη.
Η Αίγυπτος φιλοξενεί ήδη μισό εκατομμύριο πρόσφυγες από χώρες όπως το Σουδάν. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός απειλεί τώρα ότι θα επιτεθεί στη Ράφα, γεγονός που σημαίνει ότι ο παλαιστινιακός πληθυσμός θα αναγκαστεί να περάσει στην Αίγυπτο για να επιβιώσει. Το Κάιρο έχει προειδοποιήσει ότι κάτι τέτοιο αποτελεί πραγματική κόκκινη γραμμή και θα ανατρέψει το στάτους κβο δεκαετιών στις σχέσεις Αιγύπτου - Ισραήλ. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προειδοποιούν τον Νετανιάχου ότι ένα τέτοιο σενάριο θα αποσταθεροποιήσει όλη την περιοχή, αλλά η πρόσφατη εμπειρία έχει δείξει ότι ο Ισραηλινός ηγέτης δεν τους ακούει και νοιάζεται μόνο για την προσωπική του επιβίωση. Αν ο τελικός του στόχος είναι η εκκαθάριση των Παλαιστινίων από τη Γάζα και να κερδίσει ξανά τις εκλογές, δεν θα σκεφθεί πολύ τις γεωπολιτικές επιπτώσεις των αποφάσεών του.
Η Αίγυπτος πιέζεται όμως ασφυκτικά. Η απώλεια εσόδων από την παράκαμψη του Σουέζ από τη διεθνή ναυτιλία και οι διακοπές στην παροχή φυσικού αερίου από το Ισραήλ έχουν δημιουργήσει τεράστιο οικονομικό πρόβλημα. Το ίδιο και η μείωση στις αφίξεις τουριστών, λόγω της ανησυχίας για πιθανά τρομοκρατικά χτυπήματα εναντίον Δυτικών επισκεπτών.
Οι δυτικές κυβερνήσεις θέλουν τον πρόεδρο Σίσι στην εξουσία και σίγουρα δεν θέλουν μια κοινωνική έκρηξη που θα οδηγούσε στο χάος, σε ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές και στη δημιουργία μιας ακόμη μαύρης τρύπας (πέραν της Λιβύης) στην περιοχή. Οσο όμως βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η τραγωδία της Γάζας, οι Αιγύπτιοι ριζοσπαστικοποιούνται. Ο κίνδυνος αναζωπύρωσης της τρομοκρατίας, αλλά και ενός ακραίου ισλαμικού πολιτικού κινήματος, παραμονεύει. Ενας βασικός λόγος που ο Σίσι δεν θέλει –όσο κυνικό κι αν ακούγεται– Παλαιστίνιους πρόσφυγες στη χερσόνησο του Σινά είναι γιατί φοβάται ότι θα μετακομίσει εκεί η Χαμάς, δημιουργώντας πρόβλημα στον ίδιο.
Η Αίγυπτος έχει αποδείξει ότι παρά τα τεράστια και χαοτικά της προβλήματα φτάνει συχνά στο χείλος του γκρεμού, αλλά κάπως καταφέρνει να επιβιώνει. Τόσο η Δύση όσο και το Ισραήλ αντιλαμβάνονταν παραδοσιακά το ειδικό της πολιτικό και ιστορικό βάρος και έκαναν ό,τι μπορούσαν για να «μην πέσει».
Αν όμως πέσει, λόγω των δικών τους χειρισμών, θα πρόκειται για ένα εφιαλτικό σενάριο. Οπως έλεγε ένας από τους Ευρωπαίους αξιωματούχους που... δεν κοιμούνται ήσυχα τα βράδια λόγω ακριβώς της Αιγύπτου, «αν η χώρα αυτή καταρρεύσει, να είστε βέβαιοι ότι, όσο παράδοξο ή απάνθρωπο κι αν ακούγεται, θα υπάρχει ένας μεγάλος και ισχυρός ευρωπαϊκός στόλος στη Μεσόγειο για να αναχαιτίζει ένα ανεξέλεγκτο ανθρώπινο ποτάμι προσφύγων».