Επιλέγοντας μεταξύ του κερδώου και του λογίου Ερμή
Επίδειξη μόδας μέσα σε μουσείο; Δίλημμα, πρόκληση ή νέα αντίληψη περί τα πράγματα; H αλήθεια είναι ότι όλα τα μουσεία μπορεί να βρεθούν εν δυνάμει μπροστά στο δίλημμα αυτό ή σε κάτι ανάλογο.
Η περίπτωση του Βυζαντινού Χριστιανικού Μουσείου (ΒΧΜ) είναι ιδιάζουσα. Ως θεματικό μουσείο απαιτεί ακόμη πιο προσεκτική προσέγγιση σε τέτοιου είδους θέματα, ώστε να αποφευχθεί αυτό που η υπουργός Πολιτισμού τόνισε για την επίδειξη μόδας στο Βρετανικό Μουσείο, δηλαδή ότι η εκδήλωση προσβάλλει και ευτελίζει το μνημείο και τις αξίες που αυτό προβάλλει.
Τα αντικείμενα του ΒΧΜ έχουν διττό χαρακτήρα. Τα περισσότερα από αυτά, εκτός από πολιτιστικά αγαθά είναι και λατρευτικά αντικείμενα ζώσας θρησκείας και μάλιστα της επικρατούσας στη χώρα. Το δε κτιριακό συγκρότημα του ΒΧΜ αποτελεί προστατευόμενο μνημειακό σύνολο μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του. Οιαδήποτε χρήση του απαιτεί την έγκριση των αρμοδίων οργάνων του υπουργείου Πολιτισμού.
Το ΒΧΜ δεν μπορεί να αποκλείσει υπό προϋποθέσεις σοβαρές εκδηλώσεις στους εξαίσιους εξωτερικούς του χώρους και κήπους, εφόσον αυτές συνάδουν με τον χαρακτήρα του και δεν προσβάλλουν το περιεχόμενό του.
Η επίδειξη μόδας όμως του Βρετανικού Μουσείου, μέσα στην εμβληματική αίθουσα των Γλυπτών του Παρθενώνα, πιστεύω ότι δίνει αφορμή για προβληματισμό σε όσους έχουν την ευθύνη διαχείρισης μεγάλων μουσείων, όχι μόνο στη χώρα μας, αναδεικνύοντας ένα θέμα δεοντολογίας, που σιωπηρά ισχύει σε όλα τα μουσεία. Αναλογίζομαι ότι σε μια εποχή που η εμπορευματοποίηση τείνει να εξαφανίσει κάθε άλλη μορφή αξίας, ήδη το 1993, η Γαλλία, εκφράζοντας τις ανησυχίες της στον Γύρο της Ουρουγουάης που διεξήχθη στο πλαίσιο της GATT (σ.σ.: Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου), κατόρθωσε να επιβάλει τη λεγόμενη «πολιτιστική εξαίρεση» (exception culturelle), τονίζοντας ότι οι εμπορικοί σκοποί δεν μπορεί να υπονομεύουν την ιδιαιτερότητα των πολιτιστικών αγαθών, που οι αξίες, η ταυτότητα και τα νοήματά τους υπερβαίνουν την αυστηρά εμπορική τους αξία.
Εάν λοιπόν έχω να επιλέξω μεταξύ του κερδώου ή του λογίου Ερμή, ασφαλώς επιλέγω τον δεύτερο.