Επιχείρηση «άνοιγμα κλειστών κατοικιών» για να μειωθούν τα ενοίκια
Ανοίγει ακόμα περισσότερο η «βεντάλια» μέτρων και προγραμμάτων που επιχειρούν να αντιμετωπίσουν το οξυνόμενο στεγαστικό πρόβλημα, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, καθώς, όπως αποδεικνύεται στην πράξη, απαιτούνται λύσεις που θα ανακουφίσουν άμεσα, και όχι σε δύο-τρία χρόνια από σήμερα, όσους βρίσκονται σε αναζήτηση κατοικίας, με κόστος ενοικίασης που να μην απαιτεί το μεγαλύτερο ποσοστό του μηνιαίου εισοδήματός τους. Κοινή συνισταμένη των πρωτοβουλιών είναι η αύξηση της προσφοράς διαμερισμάτων στην αγορά, ώστε με τον τρόπο αυτό να αυξηθεί η διαθεσιμότητα. Στόχος είναι ασφαλώς να εκλογικευτούν οι τιμές ενοικίασης, ώστε να καταστεί πιο προσιτή η στέγαση.
Ασφαλώς, παράλληλα με τα μέτρα αυτά, είναι κρίσιμο και το να αυξηθούν οι μισθολογικές απολαβές, καθώς τα εισοδήματα των νοικοκυριών έχουν αυξηθεί με πολύ χαμηλότερο ρυθμό, όχι μόνο συγκριτικά με τα ενοίκια, αλλά και με το σύνολο σχεδόν των αγαθών και υπηρεσιών τα τελευταία χρόνια.
Πάντως, μόνο οι τιμές των ενοικίων υπολογίζεται ότι έχουν αυξηθεί κατά 50% κατά μέσον όρο (σε πολλές περιπτώσεις περιοχών και κατά 60%-70%) σε σχέση με το 2018. Αυτός είναι και ο κυριότερος λόγος για τον οποίο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, όσοι νοικιάζουν κατοικία στην Ελλάδα φτάνουν να δαπανούν πάνω από το 75% του μηνιαίου εισοδήματός τους για την κάλυψη εξόδων που σχετίζονται με το ακίνητο στο οποίο μένουν (ενοίκιο, λογαριασμοί κοινής ωφελείας, σύνδεση στο Διαδίκτυο και θέρμανση/ψύξη).
Το μέτρο που ενδεχομένως να έχει και τον μεγαλύτερο και πιο άμεσο αντίκτυπο θα ήταν ενδεχομένως το άνοιγμα όσο το δυνατόν ακινήτων που είναι κλειστά επί χρόνια. Μόνο στην Αττική, υπολογίζεται ότι ο αριθμός των κλειστών διαμερισμάτων ξεπερνάει τα 350.000 ακίνητα, ενώ στο σύνολο της χώρας το νούμερο αυτό εκτιμάται ότι διαμορφώνεται σε περίπου 700.000-750.000. Σε μεγάλο ποσοστό τα διαμερίσματα αυτά απαιτούν πλέον εργασίες επισκευής και αναβάθμισης, ώστε να καταστούν κατοικήσιμα και πάλι. Αυτό είναι το πρώτο εμπόδιο για να επιστρέψουν στην αγορά, καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις οι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών είτε δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα είτε δεν μπορούν να διαθέσουν τον απαιτούμενο χρόνο (κάποιοι είναι ηλικιωμένοι, άλλοι μένουν σε άλλη πόλη, ή και εκτός Ελλάδας), ώστε να πραγματοποιήσουν τις αναγκαίες εργασίες.
«Ανακαινίζω - Νοικιάζω»
Σε κάθε περίπτωση, στην κυβέρνηση προσδοκούν ότι μια λύση θα δοθεί με το πρόγραμμα «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» που θα ξεκινήσει να τρέχει μέχρι το τέλος του μήνα. Μάλιστα, σε σχέση με την αρχική διακήρυξη, έχουν γίνει και σημαντικές αλλαγές που αναμένεται να διευκολύνουν την υλοποίηση του προγράμματος. Κατ' αρχάς, ορίζεται ότι οι δικαιούχοι θα μπορούν να λαμβάνουν ως προκαταβολή το 50% της επιδότησης, ώστε να έχουν τη ρευστότητα για να ξεκινήσουν τις εργασίες αναβάθμισης. Παράλληλα, θα μπορούν να λαμβάνουν την επιδότηση και όσοι διαθέτουν δικαίωμα έως 50% επί του ακινήτου, αντί για πάνω από 50% που ίσχυε πριν. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι δεν θα αποκλειστούν περιπτώσεις ακινήτων με ιδιοκτησία 50-50%. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 50 εκατ. ευρώ και εκτιμάται ότι θα συμβάλει στην αξιοποίηση 12.500 κλειστών κατοικιών. Το μέγιστο ποσό της επιδότησης θα ανέρχεται σε 10.000 ευρώ. Προϋπόθεση για την εξασφάλιση της επιδότησης είναι το ακίνητο να είναι κλειστό για τουλάχιστον τα τελευταία τρία χρόνια. Επίσης, οι δικαιούχοι υποχρεούνται να νοικιάσουν το ακίνητο μέσω μακροχρόνιου συμβολαίου διάρκειας τουλάχιστον τριών ετών. Επιλέξιμα είναι ακίνητα έως 100 τ.μ. κι εφόσον η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του ιδιοκτήτη δεν ξεπερνάει τις 300.000 ευρώ.
Η πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ
Προς την ίδια κατεύθυνση κινείται και η πρόταση που κατέθεσε πρόσφατα δημόσια η ΠΟΜΙΔΑ (Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων). Βάσει αυτής, προτείνεται η νομοθέτηση τριετούς φοροαπαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος από ενοίκια, για ακίνητα τα οποία μισθώνονται με μακροχρόνια συμβόλαια, όντας κλειστά στο τέλος του 2023. Μάλιστα, η ΠΟΜΙΔΑ προτείνει η ίδια φοροαπαλλαγή να ισχύσει και για όσα ακίνητα αξιοποιούνταν μέσω βραχυχρόνιας μίσθωσης μέχρι και το τέλος του 2023 (έχοντας δηλαδή ενεργό αριθμό ΑΜΑ στις ψηφιακές πλατφόρμες). Προς το παρόν, η πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ μελετάται από το υπ. Οικονομικών.
Ποιοι και πόσο επιδοτούνται για να ανακαινίσουν τα παλιά ακίνητά τους ώστε να διατεθούν προς μίσθωση.
«Χρυσή βίζα»
Αλλαγές έρχονται και στο πρόγραμμα «χρυσή βίζα», με το επικρατέστερο σενάριο να προβλέπει την αύξηση του ελάχιστου ορίου επένδυσης στις 800.000 ευρώ για τα μεγάλα αστικά κέντρα της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Στην υπόλοιπη χώρα, το όριο αναμένεται να διαμορφωθεί στις 400.000 ευρώ, χωρίς πάντως να αποκλείεται περαιτέρω εξειδίκευση. Για παράδειγμα, να ισχύσει το χαμηλότερο όριο των 400.000 ευρώ και σε περιοχές χαμηλής ζήτησης από επενδυτές εντός Αττικής και στη Θεσσαλονίκη.