Αποφασισμένοι να εξαφανίσουν κάθε ίχνος της πόλης
Ηρθε στο φως τυχαία το 2002, λίγο έξω από το κέντρο της Θήβας, εκεί όπου ήταν κάποτε η Καδμεία Ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Επρόκειτο κατ' αρχήν για μια εντυπωσιακή ελληνιστική οικία του 3ου αιώνα π.Χ., στη γωνία της οποίας όμως εντοπίστηκε και ένα αρχαιότερο, μικρότερο κτίσμα που χρονολογήθηκε μετά τα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Αυτό ήταν σκεπασμένο από πυκνό στρώμα στάχτης και περιείχε αρκετά σπασμένα κινητά αντικείμενα. Και ενώ τα αντικείμενα παρέμειναν σε αποθήκες για περίπου 20 χρόνια, φαίνεται πως μαζί με τον χώρο εντοπισμού τους αποτελούν το πρώτο ταυτισμένο ανασκαφικό εύρημα που συνδέεται με ένα δραματικό γεγονός της ιστορίας της αρχαίας πόλης: την ολοσχερή καταστροφή της Θήβας από τον Μέγα Αλέξανδρο τον Αύγουστο του 335 π.Χ.
«Πρόκειται για θραύσματα αντικειμένων καθημερινής χρήσης, όπως μαγειρικά σκεύη, αγγεία πόσης, αγνύθες και υφαντικά βάρη αργαλειού, κωδωνίσκοι και λυχνάρια για τα παιδιά της οικογένειας, καθώς και τμήματα κεραμίδων της στέγης που είχε καταρρεύσει», λέει στην «Κ» η Κυριακή Καλλιγά, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Βοιωτίας. «Μαζί με το σημείο όπου βρέθηκαν –τη γωνία ενός δωματίου, η οποία δεν είναι πάνω από 2-3 τετραγωνικά– θεωρούμε ότι αποτελούν το πρώτο ανασκαφικό στρώμα που ταυτίζεται με την καταστροφή της Θήβας από τον Μέγα Αλέξανδρο», συνεχίζει η αρχαιολόγος. «Και δείχνουν την “εξαΰλωση” που υπέστησαν ακόμη και τα πιο απλά νοικοκυριά της πόλης. Δεν μιλάμε για ένα δημόσιο κτίριό της, από εκείνα που καταστρέφονται συμβολικά για να την υποδουλώσουν. Οι επιτιθέμενοι ήταν αποφασισμένοι να εξαφανίσουν κάθε ίχνος κατοίκησης».
Η καταστροφή της πόλης ήταν η απάντηση του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην απόφαση των Θηβαίων να αποκηρύξουν τη συνθήκη που είχαν υπογράψει με τον Μακεδόνα βασιλιά. Μάλιστα, ο ίδιος έσπευσε αστραπιαία στην περιοχή από την Ιλλυρία. «Κατέβασε το στράτευμά του μέσα σε 14 ημέρες, πράγμα πρωτόγνωρο
αν σκεφτούμε ότι ήδη πολεμούσαν και ήταν κουρασμένοι. Οι Θηβαίοι ξύπνησαν και τους είδαν έξω από την πόλη. Δεν πρόλαβαν ούτε οι αγγελιαφόροι να τους ειδοποιήσουν. Υπήρχαν και φήμες ότι ο Αλέξανδρος είχε σκοτωθεί στους Ιλλυριούς – όταν τον είδαν είπαν ότι είναι κάποιος άλλος. Δεν μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι ένας στρατός 30.000 ατόμων, χώρια τους ιππείς, είχε κατέβει τόσο σύντομα χωρίς να κάνει αισθητή την παρουσία του και να ανανεωθεί».
Αξιοσημείωτο είναι και το γεγονός ότι στην καταστροφή το μεγαλύτερο μένος έδειξαν οι Βοιωτοί σύμμαχοι των Μακεδόνων (Ορχομένιοι, Θεσπιείς και Πλαταιείς), οι οποίοι είχαν δει τις πόλεις τους να ισοπεδώνονται από τους Θηβαίους. Εκείνοι απαίτησαν την πλήρη ισοπέδωσή της. Εξαιρέθηκαν
Ανασκαφικά ευρήματα συνδέονται για πρώτη φορά με την ολοσχερή καταστροφή της Θήβας από τον Μέγα Αλέξανδρο, το 335 π.Χ.
τα ιερά της πόλης και η οικία του ποιητή Πινδάρου, ενώ, δύο δεκαετίες αργότερα, η πόλη ανοικοδομήθηκε, με εκείνη την εντυπωσιακή ελληνιστική οικία που βρέθηκε το 2002 στην Θήβα να αποτελεί τεκμήριο αυτού του εγχειρήματος. «Θεωρούμε, λοιπόν, ότι μέσα σε λίγα τετραγωνικά βρήκαμε δύο κομβικές στιγμές της ιστορίας της πόλης: την καταστροφή της και την ανακατασκευή της 20 χρόνια αργότερα», λέει η κ. Καλλιγά. Στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης παρουσιάζεται ένα μικρό μέρος των θραυσμάτων που ταυτίζονται με την καταστροφή της Θήβας. Θα ακολουθήσει κάποια επιστημονική δημοσίευση; «Το θεωρώ υποχρέωσή μου», απαντά η Κυριακή Καλλιγά, «όσο μικρό και αν είναι το εύρημα».