Θα υπάρχει ΣΥΡΙΖΑ το 2025;
Πριν από περίπου πέντε μήνες, όταν ο Στέφανος Κασσελάκης είχε μόλις εκλεγεί πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ύστερα από μία πρωτοφανή στα παγκόσμια χρονικά πολιτική απόφαση μερικών χιλιάδων μελών του κόμματος, είχαμε γράψει ότι οι πιθανότητες που διαμορφώνονται είναι τρεις. Πρώτη: Να μας βγει ένας «νέος Ντε Γκωλ, ένας Βενιζέλος βγαλμένος απ' τα σπλάχνα της Goldman Sachs».
Δεύτερη: Να σβήσει και να εξαφανιστεί γρήγορα, σαν ψηφιακό meme της εποχής.
Τρίτη: Να αποδειχθεί ένας αυθεντικός λαϊκιστής ηγέτης που θα μακροημερεύσει στο πολιτικό μας σύστημα συσπειρώνοντας το αντισυστημικό, ριζοσπαστικοποιημένο κομμάτι της κοινωνίας μας.
Τότε, βεβαίως, μολονότι μπορούσαμε να κάνουμε κάποιες εικασίες, στην πραγματικότητα δεν ξέραμε ποιο από τα τρία ήταν πιο πιθανό να συμβεί, καθότι κανένας δεν γνώριζε το οτιδήποτε για έναν εντελώς άγνωστο πολίτη άλλης χώρας, χωρίς προϋπηρεσία στην πολιτική ή τα κοινά γενικότερα, χωρίς δημόσιο λόγο και χωρίς καμία δράση στη δική μας χώρα, όπου μας ήρθε σαν άλλη θεία απ' το Σικάγο για να μας πει πώς γίνονται τα πράγματα. Εκτοτε, όμως, έχουν μεσολαβήσει πράγματα. Εχουμε δει ένα δείγμα γραφής. Και μπορούμε να κάνουμε μερικές σκέψεις.
Πρώτα απ' όλα, ο κ. Κασσελάκης είναι ακόμη πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό δεν είναι μικρό πράγμα και δεν ήταν εξαρχής αυτονόητο. Δεύτερον, αυτό που μας έδειξε πεντακάθαρα το τελευταίο πεντάμηνο ήταν το ότι ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένας από εμάς: όμορφος, γυμνασμένος, κι άνθρωπος που δεν ενδιαφέρεται καθόλου μα καθόλου για τον ΣΥΡΙΖΑ. Για το κόμμα και όσα αυτό περιλαμβάνει, εννοώ: για κομματικούς μηχανισμούς, επιτροπές, γραμματείες, όργανα, ιδεολογικές ή άλλες πολιτικές αναφορές και καταβολές και, βεβαίως, για τα πρόσωπα. Αυτά που συμβαίνουν στο κόμμα μπορεί με πρώτη ανάγνωση να μοιάζουν με διάλυση, αλλά με μια δεύτερη ανάγνωση μοιάζουν με άλωση.
Αποξενώνοντας, προσβάλλοντας, προκαλώντας και απολύοντας, ο κ. Κασσελάκης δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν ενδιαφέρεται να συνεχίσει να υπάρχει το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ με τις δομές και τους ανθρώπους που υπήρχαν πριν. Η αποψίλωση του ανθρώπινου δυναμικού γίνεται σταδιακά, αλλά ταυτόχρονα και τσαπατσούλικα, με αποτέλεσμα το σχέδιο να γίνεται πεντακάθαρο, οφθαλμοφανές σε όλους. Σε ένα πάνελ που βρέθηκα την εποχή της απόσχισης της μετέπειτα Νέας Αριστεράς, οξυδερκής πρώην υπουργός δήλωσε ευθαρσώς, όχι ως πρόβλεψη, αλλά ως δεδομένη και φυσική εξέλιξη των πραγμάτων, ότι μετά την αποχώρηση των πρώτων αντιφρονούντων, ο κ. Κασσελάκης θα προχωρούσε στην εκδίωξη και των υπολοίπων, που τότε ακόμη θεωρούνταν «μαζί του». Πράγμα που έκτοτε συμβαίνει, βεβαίως.
Μα καλά, θα ρωτήσει κάποιος άλλος: δεν υπάρχει κανένα θετικό από αυτό το πεντάμηνο τρενάκι του τρόμου στον ΣΥΡΙΖΑ; Και η απάντηση είναι, βεβαίως, ότι υπάρχει: η αναζωογονητικά αυτονόητη κανονικοποίηση της παρουσίας ενός ανοιχτά ομοφυλόφιλου άνδρα στην πολιτική μας πραγματικότητα. Δεν είναι μικρό πράγμα. Ενας λαός που, όπως αποδείχθηκε και πρόσφατα, έχει ακόμη μέσα του μεγάλους θυλάκους συντήρησης, χάρη στον κ. Κασσελάκη εκπαιδεύεται καθημερινά αθόρυβα στην αποδοχή και τη συμπερίληψη, ίσως χωρίς να το καταλαβαίνει, αλλά με ανυπολόγιστα οφέλη.
Κατά τ' άλλα, όμως, από ό,τι έχουμε δει έως τώρα μπορούμε με ασφάλεια να υποθέσουμε ότι από τις τρεις πιθανότητες που αναφέραμε στην αρχή, η μία, από απειροελάχιστη τείνει, πλέον, στο μηδέν. Οι άλλες δύο εξακολουθούν να είναι μοιρασμένες, κατά τη γνώμη μου. Το 2025 τέτοιον καιρό είναι πιθανό, όντως, ο κ. Κασσελάκης να είναι για το πολιτικό μας σύστημα μια ανάμνηση. Μπορεί, όμως, να είναι κάτι άλλο. Ενας παράγοντας αποσταθεροποιητικός. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οξυδερκών συνομιλητών, που το τελευταίο διάστημα συλλέγω σαν κάρτες «Πανίνι», ο νέος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σκοπεύει: να προχωρήσει με τη σταδιακή εκδίωξη όλων των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, να εξασφαλίσει ότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών (για το οποίο αδιαφορεί) δεν θα είναι κριτήριο αξιολόγησης της ηγεσίας του, έχοντας απομακρύνει όσες και όσους θα μπορούσαν να τον αμφισβητήσουν, να αλλάξει το σήμα και το όνομα του κόμματος, να εξαρθρώσει ό,τι έχει απομείνει από τον «μηχανισμό» και να αρχίσει τη στροφή προς το brand του λαϊκισμού που θα επιλέξει, ως άλλος ένας πλούσιος και προνομιούχος γόνος που υποδύεται τον αποκλειστικό εκπρόσωπο και υποστηρικτή του «λαού» ενάντια στις κακές ελίτ, ποντάροντας πάντα στην αδιαμεσολάβητη σαγήνη του TikTok και τη φιλοξενία των λάιφσταϊλ εκπομπών της τηλεόρασης, ευελπιστώντας να γίνει ο Ελληνας Τραμπ - Μιλέι - Ντούντα - Μελόνι - Μπουκέλε - AMLO ή ό,τι άλλο μοιάζει πιο πιθανό να πιάσει εδώ. Ακούγεται αδιανόητο; Μπορεί. Θα ήταν το πρώτο ή το τελευταίο αδιανόητο πράγμα που συμβαίνει στον κόσμο μας;
Και βέβαια είναι κάπως ειρωνικό, σαν σκαμπρόζικο καπρίτσιο της μοίρας, το ότι ένα από τα όχι πιο υγιή και δημοκρατικά κομμάτια του ΣΥΡΙΖΑ, αυτό που έχει απομείνει εγκλωβισμένο στο κόμμα να παρακολουθεί αποσβολωμένο και ανίσχυρο την αποσυναρμολόγηση όσων έχτισαν τη δεκαετία που μας πέρασε, μπορεί να είναι η προτελευταία γραμμή άμυνας της δημοκρατίας μας απέναντι σ' αυτό το ενδεχόμενο.
Ποια θα ήταν η τελευταία; Ποιος άλλος; Ο λαός. Οι όμορφοι κι οι γυμνασμένοι, εμείς.