Ηξερε πώς να επιμελείται το brand του

Ο Βύρων ήταν ο πιο ευπώλητος ποιητής της εποχής του, ο αντίστοιχος ροκ σταρ ή social media influencer των ημερών μας. Ανδρες ποιητές όπως ο Τζον Κιτς προσπάθησαν να τον μιμηθούν – οι γυναίκες αναγνώστριες τον ερωτεύτηκαν. Ηταν από τις πρώτες διασημότητες που ήξεραν πώς να επιμελούνται την εικόνα τους, πώς να δημιουργούν ένα brand. Και όπως ο Μπομπ Ντίλαν ή η Μάιλι Σάιρους, ήξερε πώς να ανατρέπει και να αλλάζει αυτό το brand, προς σύγχυση των αναγνωστών του.

Η Ελλάδα ήταν καθοριστική για τη φήμη του Βύρωνα. Από το 1809 έως το 1811, ταξίδεψε στην ανατολική Μεσόγειο, μετατρέποντας τις εμπειρίες του σε ποιήματα, όπως τα εξαιρετικά δημοφιλή «Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ» (1812) και «Ο Γκιαούρης» (1813). Τα ποιήματα αυτά βασίστηκαν στη μόδα της ανατολίτικης φαντασίας, απεικονίζοντας την Ελλάδα ως έναν εξωτικό τόπο περιπέτειας, ρομαντισμού και πρωτόγονου, έντονου πάθους. Συνδύαζαν όμως και το ενδιαφέρον για την αρχαία Ελλάδα ως πιθανή απαρχή του δυτικού πολιτισμού, με τα ερείπιά της να αποτελούν τα ίχνη ενός ξεχασμένου ένδοξου παρελθόντος. Σε αυτά τα ποιήματα, μαζί με την εξύμνηση της προσωπικής εμπειρίας του ίδιου του Βύρωνα από τις περιπλανήσεις του στο ελληνικό τοπίο, ο ελληνισμός αποτελούσε έναν μοναδικό συνδυασμό Ανατολής και Δύσης, συνδεδεμένο με την προσωπικότητα και την ιστορία του ιδίου του Βύρωνα.

Η κληρονομιά του; Παρά το γεγονός ότι ο Βύρων ειρωνεύτηκε και αμφισβήτησε τις ιδεολογίες σχετικά με τον φιλελληνισμό των ποιημάτων του, αυτό που πραγματικά έμεινε στις μνήμες και επηρέασε μια ολόκληρη γενιά ήταν η μυθοπλασία. Ο Πέρσι Μπις Σέλεϊ, ο Τζον Κιτς, η Φελίσια Χέμανς και η Λετίσια Ελίζαμπεθ Λάντον ήταν οι πρώτοι από πολλούς οι οποίοι συνέχισαν να γράφουν ποιήματα για την ελληνική ελευθερία, τα αρκαδικά τοπία, τα μελαγχολικά κλασικά ερείπια και τις σκλάβες που χρειάζονταν διάσωση από τους Οθωμανούς αφέντες τους. Ολα αυτά συνέβαλαν στη στροφή του ρεύματος της κοινής γνώμης στη Βρετανία, υπέρ του επαναστατικού αγώνα των Ελλήνων, τη δεκαετία του 1820.

Μπορούμε να πούμε ότι η δημοτικότητα του Βύρωνα στους νέους έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Οπως σημείωσε ο Ουίλιαμ Χάζλιτ στο «Πνεύμα της Εποχής» (που εκδόθηκε τελικά το 1825), «ο Λόρδος Βύρων, που στην πολιτική του είναι φιλελεύθερος, στην ιδιοφυΐα του είναι υπεροπτικός και αριστοκρατικός», και οι φοιτητές συχνά σκοντάφτουν σε αυτή την «υπεροπτική» στάση και την ανατολίτικη φαντασία. Ωστόσο η αντιιμπεριαλιστική, αποαποικιοκρατική πολιτική πίσω από το έργο του Βύρωνα αναμφίβολα εξασφαλίζει ότι τα ποιήματά του θα προσελκύσουν νέα ακροατήρια στο μέλλον.