Το 2023, έτος ακραίων φαινομένων
Το 2023 δεν ήταν μόνο το πιο θερμό έτος στην Ελλάδα (σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία), αλλά και η χρονιά κατά την οποία αναδείχθηκε η συσχέτιση ακραίων καιρικών φαινομένων και φυσικών καταστροφών με την κλιματική κρίση που βιώνουμε. Πρόκειται για ένα βασικό συμπέρασμα από τη χθεσινή παρουσίαση της «Κλιματικής Αποτίμησης στην Ελλάδα για το 2023» από την επιστημονική ομάδα του κόμβου πληροφόρησης climatebook.gr.
Το 2023 η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα έφτασε τους 15,2 βαθμούς Κελσίου (°C) ένα βαθμό πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020. Ειδικά η Βόρεια Ελλάδα, οι ορεινές και ηπειρωτικές περιοχές, θερμαίνονται πιο γρήγορα, παρουσιάζοντας αποκλίσεις έως και 1,4-1,7 βαθμών! Η τάση υπερθέρμανσης στην Ελλάδα εκφράζεται και από το γεγονός πως τα πέντε πιο θερμά έτη των προηγούμενων δεκαετιών σημειώθηκαν από το 2018 και μετά, με εξαίρεση το 2022, που ήταν λίγο πιο δροσερό, αλλά κι αυτό πάνω από τις «κανονικές» θερμοκρασίες.
Αυτές οι τάσεις έχουν πλέον και τις συνέπειές τους. «Στη Θεσσαλία έπεσαν πέντε εκατομμύρια τόνοι βροχής με τον “Daniel”, όσο νερό καταναλώνει η Αθήνα σε 14 χρόνια. Πλημμύρισαν 720.000 στρέμματα», είπε ο Κώστας Λαγουβάρδος. «Αυτή την περίοδο πραγματοποιούνται επιστημονικές μελέτες σχετικά με την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην εκδήλωση του “Daniel”. Μελετώνται ανάλογες καταστάσεις της προηγούμενης 20ετίας. Τι φαίνεται; Το καιρικό φαινόμενο μπορούσε να εκδηλωθεί, αλλά η πρωτοφανής ένταση της κακοκαιρίας είναι
συνάρτηση των συνθηκών που είχαν διαμορφωθεί λόγω κλιματικής αλλαγής», σημείωσε ο Σταύρος Ντάφης. Αντίστοιχα, η μεγα-πυρκαγιά στον Εβρο, η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί στην ευρωπαϊκή ήπειρο μετά το 2000 και η οποία κατέκαψε 900.000 στρέμματα, ήρθε μετά μια παρατεταμένη έντονη ξηρασία στην περιοχή του Εβρου από το 2019 και μετά.
Ο καύσωνας του Ιουλίου 2023 είχε επίσης ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ηταν ο μεγαλύτερος σε διάρκεια που έχει σημειωθεί ποτέ (12-26 Ιουλίου). Είναι χαρακτηριστικό πως στην Αθήνα ο πληθυσμός έμεινε για 300 συνεχόμενες ώρες (μέρα και νύχτα) σε θερμοκρασίες άνω των 30 βαθμών Κελσίου! Ο καύσωνας «τσουρούφλισε» πολύ μεγάλο μέρος της χώρας: στις 23 Ιουλίου σε πάνω από 150 μετεωρολογικούς σταθμούς τα θερμόμετρα ξεπέρασαν τους 40 °C, ενώ η υψηλότερη θερμοκρασία σημειώθηκε στο Γύθειο, με 46,4 °C.
Οπως παρουσίασε η ομάδα του climatebook.gr, το 2023 ήταν επίσης «καυτό» και στη θάλασσα, όπου τα επιφανειακά ύδατα είχαν θερμοκρασίες πάνω από την κλιματική τιμή 1991-2020 στις περισσότερες περιοχές. Η θετική απόκλιση στο νοτιοανατολικό Αιγαίο έφτασε τους +1,2-1,4 βαθμούς, ενώ τον Ιούλιο και τον Αύγουστο σημειώθηκαν θερμοκρασίες 28 °C! Μόνο σε περιοχές του βορειοανατολικού Αιγαίου οι θερμοκρασίες ήταν χαμηλότερες του μέσου όρου.
Η ομάδα του climatebook.gr παρουσίασε για δεύτερη χρονιά την ετήσια Κλιματική Αποτίμηση στην Ελλάδα, κάτι που σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής είναι θεσμός. «Θέλουμε να συμβάλουμε στο να φέρουμε την κλιματική επιστήμη πιο κοντά στον πολίτη, να βοηθήσουμε στον κλιματικό αλφαβητισμό και στην παρουσίαση των δεδομένων για σωστές πολιτικές αποφάσεις», σημείωσε εισαγωγικά η δρ Βασιλική Κοτρώνη. «Η κλιματική κρίση είναι ήδη εδώ, δεν πρέπει να εξωραΐζουμε την κατάσταση, αλλά να πάρουμε μέτρα. Για παράδειγμα, το λεγόμενο φυσικό αέριο είναι ένα ορυκτό καύσιμο που ωθεί την κλιματική αλλαγή και γι' αυτό πρέπει να απομακρυνθεί όπως τα υπόλοιπα», τόνισε.
Τον Ιούλιο στην Αθήνα ο πληθυσμός έμεινε για 300 συνεχόμενες ώρες (μέρα και νύχτα) σε θερμοκρασίες άνω των 30 βαθμών Κελσίου.