Δεν ζούμε στην Ανθρωπόκαινο
Την πρόταση να ονομαστεί η παρούσα γεωλογική περιόδος της Γης Ανθρωπόκαινος απέρριψε επιτροπή επιστημόνων δίνοντας τέλος σε συζήτηση δεκαετιών. Η επιτροπή αποφάσισε ότι η ταχεία μεταμόρφωση του πλανήτη μας από την ανθρώπινη δραστηριότητα δεν αξίζει ξεχωριστού όρου, όπως η Τριαδική περίοδος για την αυγή των δεινόσαυρων, η Παλαιογενής για την εμφάνιση των θηλαστικών και η Πλειστόκαινος που περιλαμβάνει την τελευταία εποχή των παγετώνων.
Η χρονολόγηση των γεωλόγων θέλει την ηλικίας 4,7 δισ. ετών Γη να βρίσκεται στην Ολόκαινο περίοδο, που ξεκίνησε πριν από 11.700 χρόνια με την υποχώρηση των πάγων. Η αλλαγή της χρονολόγησης για να κηρυχθεί η έναρξη της Ανθρωποκαίνου, θα αποτελούσε παραδοχή ότι η πρόσφατη ανθρώπινη δραστηριότητα υπήρξε τόσο σημαντική, ώστε να οδηγήσει στη λήξη της Ολοκαίνου.
Μία τέτοια παραδοχή θα διαμόρφωνε εκ νέου την ορολογία των σχολικών βιβλίων και επιστημονικών δημοσιεύσεων σε όλο τον κόσμο, ενώ θα καθοδηγούσε την επιστημονική κοινότητα επηρεάζοντας την ανάλυση γεωλογικών γεγονότων.
Ξεχωριστή επιστημονική επιτροπή, που συνεκλήθη πριν από 15 χρόνια, είχε καταλήξει ότι η Ανθρωπόκαινος ξεκίνησε στα μέσα του 20ού αιώνα, όταν δοκιμές πυρηνικών βομβών διασκόρπισαν ραδιενεργά απόβλητα σε όλο τον κόσμο. Τα μέλη της νέας επιτροπής, όμως, θεώρησαν ότι ο ορισμός αυτός ήταν υπερβολικά περιορισμένος και άβολα σύγχρονος για να αποτελέσει σταθμό στη μεταμόρφωση του πλανήτη από τον Homo sapiens.
«Είναι περιοριστικό και απλουστευτικό. Τι γινόταν κατά τη διάρκεια της γέννησης
της γεωργίας, στη βιομηχανική επανάσταση, στον εποικισμό της Αμερικής ή της Αυστραλίας;», λέει ο Γιαν Πιοτρόφσκι, μέλος της επιτροπής και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Αρχους στη Δανία. «Η επιρροή του ανθρώπου ξεπερνάει κατά πολύ τον γεωλογικό χρόνο. Αν το αγνοήσουμε, αγνοούμε τον πραγματικό αντίκτυπο του ανθρώπου πάνω στον πλανήτη», λέει ο Μάικ Ουόκερ του Πανεπιστημίου Σεν Ντέιβιντ της Ουαλλίας και μέλος της επιτροπής.
Οι επιστήμονες της επιτροπής δεν αρνούνται ασφαλώς ότι η σύγχρονη εποχή αξίζει έναν όρο που θα υπογραμμίζει την ξεχωριστή φύση της. Ραδιενεργά ισότοπα από πυρηνικές δοκιμές, πλαστικά και βιομηχανική τέφρα, τσιμέντο και μεταλλικοί ρύποι έχουν αυξήσει την εξαφάνιση ειδών και αφήνουν μόνιμο γεωλογικό αποτύπωμα.
Τα μέλη της επιτροπής που ψήφισαν κατά του όρου προτιμούν να περιγράφουν την Ανθρωπόκαινο ως γεγονός και όχι ως εποχή, χαρακτηρισμός που δεν απαιτεί έγκριση από επιστημονική επιτροπή. Πολλά από τα κρισιμότερα συμβάντα στη Γη υπήρξαν, όμως, «γεγονότα», όπως οι μαζικές εξαφανίσεις ειδών, οι φάσεις ταχείας ανάπτυξης της βιοποικιλότητας και η πλήρωση της γήινης ατμόσφαιρας με οξυγόνο πριν από 2,1 με 2,4 δισ. χρόνια.
Παρά την απόρριψη της πρότασης της Ανθρωποκαίνου, η νέα εποχή μπορεί να αποκτήσει την ονομασία της στο μέλλον. Αυτό όμως θα απαιτήσει την επανάληψη της διαδικασίας συζήτησης και ψηφοφορίας. «Η ανθρώπινη σφραγίδα είναι πια ανεξίτηλη και θα είναι αναγνωρίσιμη στα γεωλογικά δεδομένα. Αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Η χρονολόγηση και ο χαρακτηρισμός της εποχής αυτής μένει να αποφασισθούν από τους μακρινούς μας απογόνους», λέει ο δρ Πιοτρόφσκι.
Επιτροπή επιστημόνων καταψήφισε πρόταση χαρακτηρισμού της εποχής μας με τον νέο όρο, μεταθέτοντας τις αποφάσεις στο μέλλον.