Ελευθερία ταξιδιού, κατανάλωσης, εργασίας, αλλά όχι σώματος
Η Ρόμπιν εγκυμονεί, όμως δεν επιθυμεί να γίνει μητέρα. Βρίσκεται σε δύσκολη θέση, φοβάται και νιώθει μπερδεμένη, επειδή στη Μάλτα όπου ζει η άμβλωση είναι παράνομη. Η Ιταλίδα Κατερίνα λαχταρά να αποκτήσει παιδί, αλλά δεν μπορεί καθώς ο νόμος στη χώρα της είναι πολύ αυστηρός και αντιμετωπίζει ανυπέρβλητα εμπόδια. Ταξιδεύει στην Ελλάδα για εξωσωματική γονιμοποίηση. Η Γκάια επισκέπτεται την Αθήνα για αναπαραγωγικό τουρισμό. Μετακινείται από το 2018 σε άλλες χώρες για να επιτύχει τον οικογενειακό της σχεδιασμό. Η Κική πάλευε με τη νόσο του Χόκινγκ για δύο δεκαετίες αναζητώντας ένα αξιοπρεπές τέλος στη ζωή της.
Στο πρώτο της ντοκιμαντέρ με τίτλο «Αδέσποτα κορμιά» («Stray Bodies»), το οποίο θα παρουσιαστεί στο προσεχές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, η Ελίνα Ψύκου («Ο γιος της Σοφίας», «Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά») εστιάζει στα δικαιώματα των γυναικών πάνω στο σώμα τους. Η ταινία εμβαθύνει στη σφαίρα της σωματικής αυτονομίας σε μια Ευρώπη που παρέχει ελευθερία ταξιδιού, εργασίας και κατανάλωσης, αλλά, όπως σημειώνει η σκηνοθέτις, συχνά αρνείται τη δυνατότητα να ζήσει ή να πεθάνει κάποιος με τους δικούς του όρους. Η ιδέα, όπως μας λέει η κ. Ψύκου, ξεκίνησε πριν από 13 χρόνια όταν άκουσε μια είδηση για τη Μάλτα. «Εκπληκτη πρωτοάκουσα πως στη Μάλτα οι αμβλώσεις είναι καθολικά απαγορευμένες και πως συχνά γυναίκες ταξιδεύουν στην Αγγλία ή στην Ιταλία για να υποβληθούν σε άμβλωση». Οπως εξηγεί, στα χρόνια που μεσολάβησαν και με τη βοήθεια συνεργατών και χρηματοδότησης, η έρευνα και η ανάπτυξη του ντοκιμαντέρ προχωρούσε. Εκτοτε, «ο κόσμος άλλαξε πολύ και ταυτόχρονα καθόλου, έκανε βήματα μπροστά και βήματα πίσω».
Στο μεταξύ, επανεμφανίστηκε στην επικαιρότητα το ζήτημα
του συνταγματικού δικαιώματος των γυναικών στην άμβλωση, διαδόθηκε το κίνημα #MeToo και πολλαπλασιάστηκαν τα θύματα έμφυλης βίας. «Οπότε τυχαίνει να είναι η στιγμή ολοκλήρωσης ενός παλιού σχεδίου, που πέρασε από
πολλά κύματα, πολλές συνεργασίες, απορρίψεις και αποδοχές, ευτυχείς και ατυχείς συγκυρίες, και ταυτόχρονα μια στιγμή κομβική για τις θεματικές που πραγματεύεται η ταινία», αναφέρει η σκηνοθέτις. Τα γυρίσματα του road movie (η πλοκή εξελίσσεται στη διάρκεια ενός ταξιδιού) ήταν απαιτητικά και οι προκλήσεις αρκετές. «Η πιο σημαντική που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε τόσο εγώ όσο και οι βασικοί συνεργάτες της ταινίας ήταν να εντοπίσουμε
και να επικοινωνήσουμε με τους χαρακτήρες εκείνους που θα δέχονταν να μοιραστούν την τόσο προσωπική και ευαίσθητη εμπειρία τους με εμάς και κατ’ επέκταση με όλα τα άτομα που θα παρακολουθήσουν την ταινία».
Η δημιουργός τονίζει ότι οι περισσότεροι βρίσκονταν σε μια ευάλωτη ψυχολογική κατάσταση. «Ταυτόχρονα, στο ντοκιμαντέρ συμμετέχουν και άτομα που υποστηρίζουν τα ακριβώς αντίθετα από τα δικά μας πιστεύω. Ηταν μια πρόκληση το πώς θα σεβαστούμε αυτά τα άτομα και τις απόψεις τους με έναν τρόπο που ίσως αυτά δεν σέβονται τις δικές μας».
Αντιδράσεις μεταξύ άλλων και από το κόμμα Νίκη προκάλεσε η αφίσα που σχεδίασε ο Νίκος Πάστρας, η οποία απεικονίζει μια έγκυο γυναίκα εσταυρωμένη, με πληγές στο σώμα της. «Το αρχικό σκεπτικό ήταν ένα σώμα (κορμί όπως λέει και ο τίτλος της ταινίας) που συνδυάζει τη γέννηση και τον θάνατο, τα ανθρώπινα πάθη, το γυναικείο και το ανδρικό βίωμα, δηλαδή τον άνθρωπο. Αυτή την ανθρωποκεντρική προσέγγιση κάποια άτομα τη βρίσκουν βλάσφημη», λέει η σκηνοθέτις, συμπληρώνοντας ότι ακούει τα σχόλια και δέχεται αυτά να γράφονται στα κοινωνικά της δίκτυα, «όπως κι εγώ έχω το δικαίωμα και την απόλυτη ελευθερία να εκτυπώνω, να αναρτώ και να αφισοκολλώ το πόστερ της ταινίας μου και σε λίγες ημέρες να την προβάλω».
Το ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα κορμιά» της Ελίνας Ψύκου εστιάζει στα δικαιώματα των γυναικών στην Ευρώπη, ενώ η αφίσα του προκάλεσε αντιδράσεις.