Τα μυστήρια της φθήνιας

Το πρώτο μυστήριο της ακρίβειας είναι διαχρονικό. Την Ελλάδα χτυπά πάντα ο «εισαγόμενος πληθωρισμός» και ποτέ «εισαγόμενος αποπληθωρισμός». Αυτό πιστοποιείται στις αντλίες βενζίνης και είναι το διαχρονικό μας καλαμπούρι.

Το δεύτερο και μεγαλύτερο παράδοξο είναι η αποκλιμάκωση των τιμών, σαν αυτή που βλέπουμε και πανηγυρίζει τις τελευταίες ημέρες η κυβέρνηση. «Μέχρι στιγμής έχουν μειωθεί οι τιμές σε 3.900 βασικά προϊόντα για κάθε νοικοκυριό. Ηδη διαπιστώσαμε ότι και στο βρεφικό γάλα οι τιμές στο ράφι έχουν μειωθεί κατά 15%», είπε ο υπουργός Ανάπτυξης κ. Κώστας Σκρέκας (1.3.2024). Την προηγουμένη, δηλαδή πριν βγει η φθήνια στο παζάρι, το υπουργείο ανακοίνωσε τις μειώσεις με ακρίβεια δεκαδικού: «Βρεφικές και παιδικές πάνες -18,1%, απορρυπαντικά ρούχων -15,6%...» κ.λπ. (ΥΠΑΝ, 29.2.2023).

Το μυστήριο εν προκειμένω είναι ότι δεν βλέπουμε την πεπατημένη της αγοράς, δηλαδή τη διά του ανταγωνισμού σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών. Μοιάζει σα να διέταξε τη φθήνια η κυβέρνηση κι ένας συγκεκριμένος κλάδος να υπάκουσε, σε σημείο που αναρωτιόμαστε γιατί δεν έγινε κάτι αντίστοιχο τα προηγούμενα χρόνια. Σύμφωνοι: νέος υπουργός, νέα καθήκοντα, που θα έλεγαν και οι αριστεροί, και κατά το κυβερνητικό αφήγημα ο κ. Σκρέκας αποδείχθηκε ικανότερος του προκατόχου του, κ. Αδ. Γεωργιάδη.

Το μυστήριο όμως πυκνώνει και από ένα άλλο στοιχείο. Οποιοσδήποτε κλάδος πλήττεται από οποιαδήποτε –ακόμη και άκρως λογική– κρατική παρέμβαση, κλωτσάει. Οι αντιδράσεις κυμαίνονται από την γκρίνια του στυλ «δεν βγαίνω, μάνα μου...» ή «με αυτές τις μειώσεις δεν θα μπορώ να πληρώσω ούτε τη βενζίνη για τα φορτηγά μου...» μέχρι τις δυναμικές κινητοποιήσεις σαν αυτές των αγροτών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είδαμε καν τις συνήθεις απειλές των επιχειρηματιών, για αποεπενδύσεις ή μεταφορά των επιχειρήσεων στα ξένα.

Βεβαίως, όταν «το βρεφικό γάλα στην Ελλάδα πωλείται τρεις φορές ακριβότερα απ' ό,τι στη Σουηδία και η απόκλιση από τη χαμηλότερη τιμή στην Ευρώπη είναι στην καλύτερη περίπτωση 32%» («Καθημερινή», 3.1.2024), μια μείωση της τάξης του 15% μπορεί να θεωρηθεί από τις πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται εδώ μικρό κακό, ασχέτως αν για εμάς είναι «να σε κάψω Γιάννη να σ' αλείψω μέλι». Αλλά πάλι, με τι περιθώρια κέρδους δουλεύουν κάποιες εταιρείες όταν μπορούν –συμφώνως με τον κατάλογο του υπουργείου Ανάπτυξης– εν μια νυκτί να μειώνουν την τιμή κάποιου προϊόντος κατά 49,1% ή 39,7% και μάλιστα χωρίς να βγάλουν κιχ;

Τα μυστήρια της ακρίβειας στη χώρα, ίσως λόγω μακροημέρευσής των, ευκόλως εξηγούνται. Η διαλαλούμενη φθήνια, όχι...