Η κλιματική κρίση επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες
Οι καύσωνες, οι ξηρασίες, οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές, που σπάνε ρεκόρ, έχουν επηρεάσει δυσανάλογα τις γυναίκες σε όλο τον κόσμο. «Εχουμε χάσει τα πάντα», λέει η Ανα, αντικρίζοντας το απελπισμένο βλέμμα της αδελφής της, Ρόζας. Αμφότερες έχουν περάσει τα 70 και ζουν στο Βαλπαραΐσο της Χιλής, μια περιοχή που καταστράφηκε τον Φεβρουάριο από τις πιο φονικές δασικές πυρκαγιές στην Ιστορία. Τουλάχιστον 133 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και πολλοί αγνοούνται. Η Ανα και η Ρόζα εργάζονται ως οικιακές βοηθοί και έχασαν το σπίτι που κληρονόμησαν από τους γονείς τους, αφού μέσα σε λίγα λεπτά εξανεμίστηκαν οι κόποι δύο γενεών. Οπως πολλές γυναίκες χωρίς πρόσβαση στο επίσημο χρηματοπιστωτικό σύστημα, έχασαν επίσης τις αποταμιεύσεις της ζωής τους, τις οποίες είχαν σε μετρητά. Τον τελευταίο χρόνο είδαμε στις ειδήσεις τις καταστροφικές πυρκαγιές στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ελλάδα, στο Νεπάλ, στην Κολομβία και στην Ισπανία, μεταξύ άλλων. Στην Αφρική, από την Ισημερινή Γουινέα μέχρι τις παράκτιες πόλεις της Νότιας Αφρικής, οι δασικές πυρκαγιές οδηγούν στην εκκένωση πολλών περιοχών. Τον Φεβρουάριο οι πυρκαγιές στην Αυστραλία σκότωσαν ζώα, κατέστρεψαν περιουσίες και ανάγκασαν 2.000 ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις πόλεις κοντά στη Μελβούρνη.
Παντού, η όξυνση της κλιματικής κρίσης, η υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε συνδυασμό με τον κακό σχεδιασμό και τα ανεπαρκή μέτρα προσαρμογής εντείνουν ανησυχητικά τον αριθμό των καταστροφών και των θυμάτων. Τα άνισα αποτελέσματά τους έχουν έντονο έμφυλο χαρακτήρα. Λόγω των δομικών διακρίσεων και των παραδοσιακών ρόλων, οι γυναίκες επηρεάζονται δυσανάλογα, αντιμετωπίζοντας συγκεκριμένους, αλληλένδετους κινδύνους. Από τη δυσκολία στην εκκένωση μιας περιοχής λόγω οικιακής εργασίας και φροντίδας έως την περιορισμένη ικανότητα ανάκαμψης, κάθε πτυχή μιας καταστροφής σηματοδοτείται από τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Η μη ισότιμη πρόσβαση των γυναικών σε οικονομικούς πόρους, η μειωμένη ισχύς τους στη λήψη αποφάσεων εντός οικογένειας και κοινοτήτων και η ελλιπής εμπειρία τους στην πολιτική συμμετοχή συχνά ισοδυναμούν με περιορισμένη πρόσβαση σε βοήθεια και υποστήριξη για την ανοικοδόμηση της ζωής τους ύστερα από καταστροφές. Οι γυναίκες χρειάζονται ενδυνάμωση και χρηματοδότηση, ώστε να τονωθεί και η ανθεκτικότητά τους έναντι των ακραίων κλιματικών φαινομένων. Δυστυχώς, όπως προειδοποιούν τα Ηνωμένα Εθνη, υπάρχει ένα ανησυχητικό χρηματοδοτικό κενό για την ισότητα των φύλων. Το κενό είναι εκπληκτικό: 360 δισ. δολάρια απαιτούνται ετησίως για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων των χωρών στο πλαίσιο της Ατζέντας 2030 για την ανάπτυξη. Η χρηματοδότηση για τον τερματισμό της διαρθρωτικής ανισότητας απαιτεί ευρύτερη διεθνή συνεργασία. Σήμερα μόνον το 4% της συνολικής διμερούς βοήθειας διατίθεται στην ισότητα των φύλων ως πρωταρχικό στόχο. Επιπλέον, ως Ανεξάρτητη Επιτροπή για τη Μεταρρύθμιση του Διεθνούς Συστήματος Φορολογίας Εταιρειών (ICRICT), της οποίας είμαι μέλος, υποστηρίζουμε ότι όλες οι χώρες, ιδιαίτερα οι αναπτυσσόμενες, μπορούν να αυξήσουν τα δημοσιονομικά τους περιθώρια, φορολογώντας εταιρείες και πολυεκατομμυριούχους, που κατέχουν τον μεγαλύτερο πλούτο. Θα μπορούσε να θεσπιστεί ένας παγκόσμιος ελάχιστος φόρος 2% για τον πλούτο αυτό. Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί ότι εν μέσω πάμπολλων κρίσεων και βαρέων χρεών, η επένδυση στην ισότητα των φύλων έχει πάψει να αποτελεί προτεραιότητα για πολλές κυβερνήσεις. Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, πρέπει να θυμόμαστε ότι η αναγνώριση των γυναικών ως κρίσιμων παικτριών στις αναπτυξιακές στρατηγικές είναι ο δρόμος προς μια πιο δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμη κοινωνία.
* Η κ. Μαγδαλένα Σεπούλβεδα είναι μέλος της Ανεξάρτητης Επιτροπής για τη Μεταρρύθμιση του Διεθνούς Συστήματος Φορολογίας Εταιρειών (ICRICT) και εκτελεστική διευθύντρια της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας Οικονομικών, Κοινωνικών και Πολιτισμικών Δικαιωμάτων. Το άρθρο δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Φρίντριχ Εμπερτ.