Οι αρχιστράτηγοι και η Καταστροφή
Κύριε διευθυντά
Η«Κ» της Τρίτης 20/2/2024 είχε ένθετο αφιέρωμα για τον στρατηγό Αναστάσιο Παπούλα με ικανοποιητικό βιογραφικό σημείωμα και η «Καθημερινή» της Τρίτης 27/2/2024 είχε επίσης αφιέρωμα στον στρατηγό Γεώργιο Χατζανέστη, με ικανοποιητικό επίσης βιογραφικό σημείωμα και γι' αυτόν. Τα βιογραφικά και των δύο στρατηγών ανέγνωσα επισταμένως. Σε όσα η «Κ» αναφέρει για τους πιο πάνω σημειώνω και εγώ τα ακόλουθα ιστορικά γεγονότα, που άντλησα από Ελληνες ιστορικούς. 1. Ο επιτελικώς αστοιχείωτος Αναστάσιος Παπούλας ως αρχιστράτηγος της ελληνικής στρατιάς δεν μπόρεσε να αντιληφθεί την κατάσταση και τις προοπτικές - επιλογές που διανοίγονταν ενώπιόν του και τούτο γιατί υπήρξε ακατάλληλος ως αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού και της ελληνικής στρατιάς. Στο έκτακτο στρατοδικείο υποστήριξε ότι «ουδεμία επιχείρηση επροτάθη υπ' εμού», όλες έγιναν με πρωτοβουλία της κυβέρνησης (κείμενα Κ. Δ. Βλάσση, Γεωργίου Θ. Μαυρογορδάτου).
2. Επί αρχιστρατηγίας του Αναστασίου Παπούλα ακολούθησε στασιμότητα περίπου ένα χρόνο, η οποία έφθειρε το ηθικό του στρατεύματος, ενώ αντίθετα έδωσε χρόνο στον Κεμάλ να αναδιοργανωθεί (Κ. Δ. Βλάσσης).
3. Ο στρατηγός Αναστάσιος Παπούλας υπηρέτησε στη θέση αρχιστρατήγου και επικεφαλής της ελληνικής στρατιάς στη Μικρά Ασία 18 μήνες περίπου και στις 8-5-1922 παραιτήθηκε και στη θέση του αρχιστρατήγου διορίστηκε ο στρατηγός Γεώργιος Χατζανέστης, που εξόργισε τον Παπούλα.
4. Η «Καθημερινή» για την παραίτηση του Αναστασίου Παπούλα έγραψε την 20-5-1922: «Συνδέεται αρρήκτως προς την πολεμική επιχείρηση, η οποία ούτε άρχισε ούτε επερατώθη επί των ημερών του αποστρατευομένου στρατηγού» (Κ. Δ. Βλάσσης, Γ. Θ. Μαυρογορδάτος).
5. Στη δίκη των υπαιτίων στο έκτακτο στρατοδικείο, δηλαδή στη Δίκη των Εξι το 1922, ο Χατζανέστης ρώτησε τον Α. Παπούλα, που ήταν μάρτυρας κατηγορίας, αν η ήττα ήταν απότοκος της δικής του διοίκησης ή εκείνης του Παπούλα, και ο Παπούλας απάντησε «της δικής σας». Ο Χατζανέστης επέμενε, ρωτώντας, πόσο καιρό ήταν αρχιστράτηγος ο ένας και πόσο ο άλλος. Σχεδόν είκοσι μήνες απάντησε ο Παπούλας για τον εαυτό του και δυόμισι για τον Χατζανέστη.
Η αντιπαλότητα των δύο ως άνω αρχιστρατήγων είχε, δυστυχώς, ως συνέπεια να καταστούν αμφότεροι θύματα στη δίνη του Εθνικού Διχασμού.
ΒΆΣΙΛΗΣ Ν. ΣΆΛΆΚΆΣ Επίτιμος δικηγόρος στον Α.Π. και στο ΣτΕ