Η Αθήνα εις βάθος
Είναι τόσο πολλά όσα μπορούν να γεννήσουν σκέψη και να προκαλέσουν έμπνευση από την ιστορία και το παρόν της Αθήνας, ώστε τα ελάχιστα που επιπλέουν στον αφρό της επικαιρότητας (και για μικρό χρονικό διάστημα) είναι απλώς νύξεις για το τι μπορούμε να προσφέρουμε στην πόλη. Η εξέλιξη του έργου αποκατάστασης ενός από τα παλαιότερα κτίρια της Αθήνας, στην οδό Φειδίου 3, που προχωράει το ΥΠΠΟ, δείχνει τη θετική έκβαση μιας χρόνιας εκκρεμότητας. Ηταν ένα από τα πιο κοσμικά σαλόνια της Αθήνας στα χρόνια του Οθωνα το σπίτι του Αυστριακού πρέσβη Αντον Πρόκες φον Οστεν (1795-1876), χτισμένο τότε στην άκρη της πόλης, και γνωστό αργότερα, μέσα από αλλαγές
στην ιδιοκτησία του, ως στέγη του Ελληνικού Ωδείου.
Το ενδιαφέρον είναι πως το διώροφο αυτό σπίτι της δεκαετίας του 1830 το γνωρίζουμε αλλοιωμένο από προσθήκες στον όροφο που μειώνουν τη χάρη και την αρμονία του. Θα δούμε πώς θα αποκατασταθεί, αλλά προς το παρόν οφείλουμε να σημειώσουμε πως έπειτα από δεκαετίες για πρώτη φορά υπάρχει εργοτάξιο μέσα σε αυτό το ιστορικό κτίριο. Η προσεχής υποδοχή αυτού του νεοκλασικού σπιτιού στην προθήκη της Αθήνας του 21ου αιώνα μάς οδηγεί να σκεφτούμε διαδρομές και νοητές χαράξεις στον ιστό της πόλης που θα ανασυστήνουν την Αθήνα του 19ου αιώνα (και, όσο αυτό είναι δυνατόν, την Αθήνα του Οθωνα που έχει σχεδόν αφανιστεί) και θα καλλιεργούν την αυτοσυνειδησία στον ίδιον τον τόπο, στην ιστορική και στην πραγματική του διάσταση. Αυτή άλλωστε είναι η δύναμη των ισχυρών πόλεων, η διαρκής παραγωγή φαντασιακού υλικού, που εντέλει ωθεί τις παραγωγικές δυνάμεις στην οικονομία, στην εκπαίδευση και στον τουρισμό. Στην Αθήνα, μια πολύ ενδιαφέρουσα νοητή γραμμή, πλήρως παραμελημένη στους κυνικούς και ρηχούς καιρούς μας, είναι η σύνδεση των ναών του 19ου αιώνα, σε μια διαδρομή από τον Αγιο Νικόλαο Πευκακίων στην Ασκληπιού έως τη Μητρόπολη Αθηνών, με στάσεις τη Ζωοδόχο Πηγή στην Ακαδημίας, τον Αγιο Γεώργιο Καρύτση, τη Χρυσοσπηλιώτισσα και την Αγία Ειρήνη.
Από μόνη της αυτή η διαδρομή εξηγεί τις επεκτάσεις της πόλης στον 19ο αιώνα, την οργάνωση των ενοριών και την πύκνωση της οικοδόμησης. Οι ίδιοι οι ναοί, από ονομαστούς αρχιτέκτονες, είναι μνημεία πολιτισμού, όπως και τα κειμήλια που φέρουν. Αυτές οι αναγνώσεις της Αθήνας απουσιάζουν παντελώς, ενώ αντιθέτως πολλά θα είχαν να προσφέρουν στην οικοδόμηση μιας βαθιάς σχέσης με την πρωτεύουσα.