Ασκηση αυτογνωσίας

Το συνέδριο ήταν μια αναγκαία, ενδιαφέρουσα και προτρεπτική άσκηση αυτογνωσίας, συλλογικής αλλά και ατομικής για αρκετούς από τους συμμετέχοντες. Η Μεταπολίτευση έγινε αντιληπτή ως η ιστορική στιγμή της αποκατάστασης της Δημοκρατίας το 1974 αλλά και ως μια ολόκληρη περίοδος πενήντα ετών που παρά τις τομές, εσωτερικές και διεθνείς, διατηρεί την ικανότητά της να παρατείνεται. Εχω την αίσθηση ότι το συνέδριο ανέδειξε τη διαπίστωση ότι η Μεταπολίτευση, ως περίοδος, δεν τελείωσε παρά τη διαρκή μετεξέλιξή της και παρά τη συνολική αμφισβήτηση και εντέλει την επαναθεμελίωσή της την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Αντικείμενο του συνεδρίου ήταν η πολιτική όψη της Μεταπολίτευσης, οι αφηγήσεις των πολιτικών πρωταγωνιστών της και η αξιολόγηση των βασικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν, ιδίως μετά το 1990. Πίσω όμως από την πολιτική αφήγηση φαίνονταν όλες οι άλλες όψεις της Μεταπολίτευσης. Η πεντηκονταετία τοποθετήθηκε, έστω έμμεσα, στο συνολικό ιστορικό της πλαίσιο. Καλύπτει το ένα τέταρτο των διακοσίων ετών από τη σύσταση του ελληνικού κράτους και το ένα δεύτερο της απόστασης που μας χωρίζει από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Φέρει στο σώμα της τις μνήμες όλης της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας. Το τέλος της Μεταπολίτευσης δεν αναζητήθηκε στο συνέδριο –ευτυχώς θα έλεγα– με τη συνήθη επιμονή. Αποφεύχθηκε έτσι, χάρη στην ευστροφία και την ευγένεια των οργανωτών, η συσχέτιση ανάμεσα στο τέλος της Μεταπολίτευσης και το μηδέποτε συντελούμενο τέλος της Ιστορίας. Το συνέδριο ήταν ένας ουσιώδης εορτασμός της επετείου της στιγμής της Μεταπολίτευσης και η πρώτη πράξη του αναστοχασμού της περιόδου της Μεταπολίτευσης.