Γιατί εξακολουθώ να μην είμαι ευχαριστημένος
Παρακολούθησα ένα μεγάλο μέρος της τριήμερης εκδήλωσης της «Κ» για τα 50 χρόνια που ακολούθησαν τη Μεταπολίτευση. Θυμάμαι ακόμη τη συγκίνηση που αισθάνθηκα το 1974 όταν έφθασε ο Καραμανλής στο Σύνταγμα. Η Ελλάδα είχε ηγέτη. Ημουν 34 ετών. Η κυβέρνηση εθνικής ενότητας μου ζήτησε να βοηθήσω. Με διόρισε στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΤΒΑ και σε μια ομάδα που έπρεπε να εισηγηθεί για το μέλλον της ΕΑΒ. Γρήγορα διαπίστωσα ότι έβλεπα διαφορετικά από τους άλλους το μέλλον της ΕΤΒΑ και της ΕΑΒ. Επεδίωκα το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα, οι άλλοι την εμπέδωση της εξουσίας τους, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Απογοητεύτηκα και παραιτήθηκα.
Στις εκλογές του 1977 ζήτησα να περιληφθώ στο ψηφοδέλτιο της Α΄ Αθήνας. Εκλέχτηκα εξηγώντας ότι πολιτεύομαι επειδή δεν είμαι ευχαριστημένος. Από τότε μέχρι σήμερα προσπαθώ να είμαι παρών στην πολιτική ζωή.
Στο άρτια οργανωμένο συνέδριο ήρθαν και μίλησαν οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές των πενήντα χρόνων της Μεταπολίτευσης. Σε γενικές γραμμές ήταν ευχαριστημένοι με τις επιδόσεις τους. Η δημοκρατία άντεξε. Το βιοτικό επίπεδο του λαού βελτιώθηκε. Οι Ελληνες ιστορικοί και οι δημοσιογράφοι που συμμετείχαν στις συζητήσεις, πιστοί στις παραδόσεις, απέφυγαν το «κοντράρισμα» που θα χάλαγε ίσως την καλή ατμόσφαιρα.
1. Το 1975 το κατά κεφαλήν εισόδημα της Ελλάδας ήταν λίγο μεγαλύτερο από το εισόδημα της Ιρλανδίας. Το 2023 το κατά κεφαλήν εισόδημα της Ιρλανδίας ήταν τρεισήμισι φορές μεγαλύτερο από το δικό μας. Γιατί; Το 2001 η κυβέρνηση Σημίτη προειδοποιήθηκε ότι με την οικονομική πολιτική που ακολουθούσε θα οδηγούσε την Ελλάδα σε ανταγωνιστικό περιθώριο. Προτεραιότητα για την τότε κυβέρνηση ήταν η κατοχύρωση της εξουσίας των συνδικάτων και όχι η ανάπτυξη. Με την ίδια λογική αντιμετωπίστηκε η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ εις βάρος των συμφερόντων της ΔΕΗ και της οικονομίας. Η ΕΑΒ είναι μια εκκρεμότητα πενήντα ετών, ο Σκαραμαγκάς σαράντα πέντε ετών, η ΛΑΡΚΟ τριάντα πέντε ετών. Ποταμός δισεκατομμυρίων ξοδεύτηκε για την εξυπηρέτηση ημετέρων. Στην οικονομία, λαμβάνοντας υπόψη τα μέσα που είχαμε και τις επιδόσεις άλλων κρατών, δεν πήγαμε καλά. Βαθμολογία κάτω της βάσης. Από τους ομιλητές στο συνέδριο δεν αποκόμισα την εντύπωση ότι κατανοούν το πρόβλημα. Αν όμως δεν το κατανοήσουν και αλλάξουν ρότα, δεν θα εκπλαγώ αν σε δέκα χρόνια κινδυνεύσουμε να αντιμετωπίσουμε νέα χρεοκοπία.
2. Τα τελευταία πενήντα χρόνια τρεις γυναίκες υπουργοί επιχείρησαν μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία: η Μαριέττα Γιαννάκου, η Αννα Διαμαντοπούλου και η Νίκη Κεραμέως. Είμαστε ευχαριστημένοι με το αποτέλεσμα; Στα ΑΕΙ υπάρχουν 260.000 φοιτητές και επιπλέον 270.000 «αιώνιοι». Καταλήψεις, βανδαλισμοί, βία με την ανοχή ψοφοδεών πρυτανικών αρχών. Οι επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών μέσης εκπαίδευσης είναι οι χειρότερες της τελευταίας δεκαετίας και στις τρεις δεξιότητες που αξιολογεί ο διαγωνισμός PISA 2022 – την κατανόηση κειμένου, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Τις τρεις γυναίκες υπουργούς διαδέχτηκαν τρεις άνδρες υπουργοί που φρόντισαν να διορθώσουν (ακυρώσουν) το έργο των προκατόχων τους. Χαρακτηριστικό το τελευταίο νομοσχέδιο του κ. Πιερρακάκη που αφιερώνει περισσότερα από εκατό άρθρα για να διορθώσει τον μόλις ψηφισμένο, το 2022, νόμο 4957 της κ. Κεραμέως.
Μέμφεται ο πρωθυπουργός τους πρυτάνεις που δεν εφαρμόζουν τον νόμο εναντίον των καταληψιών. Σωστά. Αλλά τους πρυτάνεις τους πληρώνει ο ελληνικός λαός για να εφαρμόζουν τον νόμο για την εύρυθμη λειτουργία των πανεπιστημίων. Αν δεν το κάνουν τότε ο πρωθυπουργός και ο αρμόδιος υπουργός θα πρέπει να περικόψουν τις αποδοχές τους επειδή δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Αλλά, δυστυχώς, προέχει το καλόπιασμα των πρυτανικών αρχών.
Θα ήταν πιστεύω σωστό από το σχολείο και με ισχυρή επικοινωνιακή στήριξη να γίνει προσπάθεια να εμπεδωθεί το μήνυμα ότι τηρούμε τους νόμους.
Το 2015 ανέλαβα την πρωτοβουλία συγκρότησης μιας ομάδας για την επεξεργασία ενός νέου καινοτόμου Συντάγματος για την Ελλάδα. Την ομάδα αποτέλεσαν ο Νίκος Αλιβιζάτος, ο Παναγής Βουρλούμης, ο Γιώργος Γεραπετρίτης, ο Γιάννης Κτιστάκις και ο Φίλιππος Σπυρόπουλος. Δουλέψαμε εννέα μήνες και στο τέλος, το 2016, παρουσιάσαμε ολοκληρωμένο κείμενο που δημοσίευσε και κυκλοφόρησε σε ένα καλαίσθητο τεύχος η «Καθημερινή». Στόχος μας ήταν να συμβάλλουμε στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού κράτους, ταγμένου στην υπηρεσία του γενικού συμφέροντος, και όχι επιμέρους συμφερόντων. Το Σύνταγμα που προτείναμε ήταν λιτό. 11.500 λέξεις έναντι 25.000 του ισχύοντος.
Στην οικονομία, λαμβάνοντας υπόψη τα μέσα που είχαμε και τις επιδόσεις άλλων κρατών, δεν πήγαμε καλά. Βαθμολογία κάτω της βάσης.
Οι επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών μέσης εκπαίδευσης είναι οι χειρότερες της τελευταίας δεκαετίας και στις τρεις δεξιότητες που αξιολογεί ο διαγωνισμός PISA 2022.
Ανέλαβε η κυβέρνηση της Ν.Δ. το 2019 με άνετη πλειοψηφία στη Βουλή, με ορίζοντα τετραετίας, και αγνόησε απολύτως την έτοιμη δουλειά για το Σύνταγμα στην οποία είχε συμπράξει εξέχων υπουργός της, ο κ. Γεραπετρίτης, και προχώρησε σε μια «εύκολη» αναθεώρηση πετώντας την μπάλα έξω από το γήπεδο για δέκα χρόνια. Γιατί; Τους επόμενους μήνες θα αρχίσει ξανά η συζήτηση για το Σύνταγμα. Θα αξιοποιηθεί η συστηματική δουλειά του 2016 που είναι πάντα επίκαιρη ή θα επαναληφθεί η προχειρολογία του 2019;
Πριν από ένα χρόνο έγραψα στην «Καθημερινή» προτείνοντας την αλλαγή του εκλογικού νόμου για τις ευρωεκλογές. Αντί μιας ενιαίας εθνικής περιφέρειας με 42 ονόματα από τα οποία θα εκλεγούν 21 με σταυρό σε 4, πρότεινα τη δημιουργία 21 μονοεδρικών περιφερειών και εκλογή ευρωβουλευτή που θα συγκεντρώσει το 50%+1 των ψήφων σε μία ή δύο Κυριακές. Απέχουμε τρεις μήνες από τις ευρωεκλογές αλλά μου φαίνεται ότι όλη η διαδικασία είναι ήδη ευτελισμένη. Ποιος ενδιαφέρεται για το ποιος θα μας εκπροσωπήσει στην Ευρωβουλή; Θα ήταν άλλη η κατάσταση αν κάθε περιφέρεια αναδείκνυε τον δικό της ευρωβουλευτή. Τον άνθρωπο που θα την αντιπροσώπευε στην Ευρώπη. Οι Ηπειρώτες θα διάλεγαν τον δικό τους, το ίδιο οι Κρητικοί κ.ο.κ. Με τον χυλό της λίστας των 42 ονομάτων ποιος θα τους αντιπροσωπεύει; Πώς θα λειτουργεί η δημοκρατία;