Τα πάθη της τηβέννου: ίντριγκες και ομάδες
Κόντρες, παρασκήνιο, ακόμη και δικαστικές διαμάχες βαρύνουν τη σχεδόν εκατονταετή ιστορία της Ακαδημίας Αθηνών. Η εκλογή ενός εκπροσώπου της επιστήμης και της πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας σε ακαδημαϊκό αποτελεί εξέχουσα τιμή και ύψιστη αναγνώριση. Αρα η διαδικασία δημιουργεί πεδίο για ίντριγκες σε ένα Σώμα συντηρητικό, εσωστρεφές και «ελιτίστικο», που λειτουργεί με «ταχύτητες παγετώνα», όπως ανέφερε στην «Κ» ακαδημαϊκός.
Μάλιστα, μεταξύ των 50 μελών της Ακαδημίας Αθηνών φέρεται να υπάρχει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στους συντηρητικούς και στους προοδευτικούς (με διαβαθμίσεις σε κάθε ομάδα), η οποία γίνεται αισθητή σε ζητήματα με έντονη ιδεολογικοπολιτική χροιά. Ενδεικτικά, λέγεται ότι ο κοινωνιολόγος, πανεπιστημιακός
και συγγραφέας Κωνσταντίνος Τσουκαλάς δεν εξελέγη ακαδημαϊκός διότι διετέλεσε το 2015 βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Μέτρησε και αυτό, αλλά μάλλον βάρυνε περισσότερο ότι «η Κοινωνιολογία αντιμετωπίζεται με μεγάλη καχυποψία από τους ακαδημαϊκούς διότι θεωρείται ριζοσπαστική επιστήμη», όπως λέει στην «Κ» μέλος της Τάξης Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών, με παράδοση φιλελεύθερων τοποθετήσεων. Με αρνητικό πρόσημο αντιμετωπίστηκε από αρκετούς και η υποψηφιότητα (δεν προχώρησε τελικά) του καθηγητή Κοινωνιολογίας Νίκου Μουζέλη.
Μια άλλη απόφαση της Ακαδημίας που επικρίθηκε με σφοδρότητα ήταν η μη εκλογή του ποιητή Τίτου Πατρίκιου. Στην περίπτωση αυτή λέγεται πως οι ακαδημαϊκοί επηρεάστηκαν αρνητικά από το γεγονός ότι ο σπουδαίος καλλιτέχνης είναι μεγάλης ηλικίας (95 ετών). Ομως, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», σε συνεδρίαση ακούστηκε για τον Τίτο Πατρίκιο πως «ε, δεν θα επιβραβεύσουμε και έναν πρώην κομμουνιστή». Στον αντίποδα, πάντως, εξελέγη ακαδημαϊκός ο φιλόσοφος Αλέξανδρος Νεχαμάς, παρά τον πόλεμο στρέβλωσης των θρησκευτικών στοιχείων της ταυτότητάς του που υπέστη από, εκλιπόν τώρα, μέλος της Ακαδημίας.
Τα δύο στρατόπεδα –το συντηρητικό μπλοκ και οι φιλελεύθεροι– έχουν και μπροστάρηδες, οι οποίοι δίνουν τον τόνο στις συνεδριάσεις της Ακαδημίας αλλά και στο παρασκήνιο πριν από αυτές. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», κυρίως δύο ακαδημαϊκοί της Τάξης των Θετικών Επιστημών «ηγούνται» του πρώτου μπλοκ, ενώ στο δεύτερο, πιο επιδραστικό λόγο έχουν δύο ακαδημαϊκοί της Τάξης των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών. Η Τάξη των Γραμμάτων και Καλών Τεχνών χαρακτηρίζεται ως ετερόκλητη ομάδα.
Βέβαια, δεν είναι μόνο ιδεολογικοπολιτικοί οι λόγοι που οι ακαδημαϊκοί βγάζουν τα μαχαίρια τους. Υπάρχουν και προσωπικοί ανταγωνισμοί μεταξύ επιστημόνων του ίδιου κλάδου – συνέβη πρόσφατα.
Ποιος ξεχνά, δε, το σίριαλ για την ηγεσία του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), δεκαπέντε μέρες μετά τον θάνατο του ιδρυτή του, καθηγητή Γρηγορίου Σκαλκέα. Το ΙΙΒΕΑΑ έχει σημαντικό έργο και προσωπικό πάνω από 500 εργαζομένους. Για την κατάρτιση του Δ.Σ. του ΙΙΒΕΑΑ οι ακαδημαϊκοί έφθασαν μέχρι και τη Δικαιοσύνη, με το Συμβούλιο της Επικρατείας να δίνει τη λύση.
Ο νέος Οργανισμός της Ακαδημίας
Αθηνών θεωρείται ότι θα δώσει ώθηση σε όλες τις λειτουργίες του ιδρύματος και σύγχρονο πνεύμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο πρόεδρός της για το 2024 κ. Σταμάτης Κριμιζής ζήτησε να προσληφθεί εκτελεστικός διευθυντής στο ίδρυμα, κατά τα πρότυπα των επιχειρήσεων. Βεβαίως τέτοια θέση δεν προβλέπεται. Ομως στον ισχύοντα Οργανισμό ανακαλύφθηκε ότι υπάρχει θέση εφόρου, με αρμοδιότητες σχετικές με αυτές του εκτελεστικού διευθυντή. Η θέση του εφόρου μένει κενή εδώ και 25 χρόνια, και ο κ. Κριμιζής αναμένεται να την προκηρύξει εντός του 2024. Επειτα από αυτή την απόφαση, οι γνώστες των εσωτερικών της Ακαδημίας θεωρούν σίγουρη μια σύγκρουση, αφού, όπως ανέφερε ακαδημαϊκός στην «Κ», «θα διαταραχθούν οι σχέσεις ιεραρχίας».