Ο ΦΠΑ στα νεόδμητα παραμένει «παγωμένος» εδώ και μία πενταετία
H Ελλάδα είναι μια από τις ελάχιστες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ενωση που χρησιμοποιεί την εξαίρεση από τον ΦΠΑ ως μέτρο τόνωσης της οικοδομικής δραστηριότητας, ειδικά όσον αφορά την κατοικία. Το «πάγωμα» στην Ελλάδα διαρκεί ήδη μία 5ετία και μάλιστα δεν καλύπτει μόνο την κύρια κατοικία, ώστε να έχει χαρακτήρα αντιμετώπισης του στεγαστικού προβλήματος, αλλά το σύνολο των ακινήτων. Μάλτα και Πορτογαλία είναι οι άλλες δύο χώρες που ακολουθούν την ίδια «συνταγή».
Επίσης, υπάρχουν χώρες που εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή, όπως είναι το Βέλγιο (6% και 12%), η Ιταλία (4% και 10%), η Πολωνία (8%), η Ρουμανία (5%) ή η Σλοβενία (9,5%), όπως προκύπτει από τα επικαιροποιημένα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από την άλλη, οι περισσότερες χώρες υιοθετούν τον κανονικό συντελεστή: Δανία (25%), Γερμανία (19%), Εσθονία (20%) κ.λπ.
Γεγονός είναι ότι η ευρωπαϊκή οδηγία αφήνει περιθώρια ελιγμών, καθώς η «κοινωνική κατοικία» συμπεριλαμβάνεται στο παράρτημα με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες για τα οποία οι χώρες έχουν τη δυνατότητα εφαρμογής χαμηλότερων συντελεστών.
Η οδηγία επιτρέπει επίσης την εφαρμογή μειωμένων συντελεστών για μια υπηρεσία που θα μπορούσε να φανεί πολύ χρήσιμη στην Ελλάδα δεδομένων των δύσκολων συνθηκών που επικρατούν στην αγορά ακινήτων: την ανακαίνιση και επισκευή ακινήτων. Η Ελλάδα εφαρμόζει στην υπηρεσία ανακαίνισης (και όχι στα υλικά, τα οποία ούτως ή άλλως δεν μπορούν να έχουν χαμηλότερο συντελεστή) ΦΠΑ 24%, που είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη. Θεσπίστηκε βέβαια η έκπτωση φόρου από το εισόδημα (έως και 16.000 ευρώ στην 5ετία), όμως και πάλι οι ιδιοκτήτες έχουν το δίλημμα αν πρέπει να ζητήσουν τιμολόγιο για την υπηρεσία επισκευής, καθώς αυτομάτως ο επαγγελματίας θα προσαυξήσει την τιμή με 24%. Η υπηρεσία επισκευής στην Ιταλία έχει ΦΠΑ 10%, στην Κύπρο 5%, στην Πορτογαλία 6%, στην Ισπανία 10%, ενώ υπάρχουν βεβαίως και οι χώρες που εφαρμόζουν τον κανονικό συντελεστή.
Το νόημα της επιβολής του ΦΠΑ είτε στην αγορά νεόδμητου ακινήτου (δεν αφορά ποτέ την πώληση μεταχειρισμένου) είτε στην επισκευή δεν είναι να αυξηθεί περαιτέρω η τιμή. Είναι ο κατασκευαστής να μπορεί να εκπέσει τον ΦΠΑ που εισπράττει από τον αγοραστή του ακινήτου από τον αντίστοιχο που θα καταβάλει στους προμηθευτές του, συμβάλλοντας έτσι στη φορολογική εξυγίανση ολόκληρου του συστήματος. Χωρίς τον ΦΠΑ δεν υπάρχει και ισχυρό κίνητρο για έκδοση τιμολογίων κατά τη διαδικασία ανέγερσης, καθώς ο μόνος «μοχλός πίεσης» είναι η συγκέντρωση του απαιτούμενου ποσού για να κλείσει ο φάκελος και να ηλεκτροδοτηθεί για πρώτη φορά η οικοδομή.
Μάλτα και Πορτογαλία ακολουθούν την ίδια «συνταγή» με την Ελλάδα, ενώ υπάρχουν χώρες που εφαρμόζουν μειωμένο συντελεστή.