Η υπόγεια δεξαμενή της βίας
Οι κάθε μορφής καθημερινές εκδηλώσεις βίας δεν είναι περιστατικά μεταξύ τους ασύνδετα. Τα «ταμπελοποιούμε» και τα καταχωρίζουμε σε διαφορετικά κουτάκια, αποδυναμώνοντας τον ανησυχητικό ειρμό που τα συνδέει. Λέμε: εκρήξεις ομοφοβίας, όπως η επίθεση στα δύο τρανς άτομα και ο προπηλακισμός Κασσελάκη στη Θεσσαλονίκη. Ξεσπάσματα θρησκοληψίας, όπως τα παραλίγο επεισόδια με αφορμή την αφίσα του ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα κορμιά». Ενα ακόμη επεισόδιο μπούλινγκ, όπως ο ξυλοδαρμός της 15χρονης στο Ηράκλειο Κρήτης από τρεις 16χρονες. Μία ακόμη εμπρηστική επίθεση, όπως εκείνη σε σχολικά ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου, Ι.Χ. και μοτοσικλέτες στου Ζωγράφου. Μοιάζουν να αποτελούν, ξεχωριστά, μια βίαιη πράξη, το παραλήρημα ενός όχλου, μια βάναυση διάκριση, μια απαξιωτική χειρονομία, όμως εν τέλει μάλλον υπαγορεύονται από μια κοινή κοινωνική συνθήκη και κάτι πιο περίπλοκο, πιο βαθύ, στρώσεις αντιλήψεων, πλέγματα αφηγήσεων, που έχουν εδραιώσει τις ακραίες πολιτιστικές ταυτότητες. Αυτή η συνθήκη είναι η κανονικοποίηση της επιθετικότητας ως καθημερινή συμπεριφορά, των βανδαλισμών και της καταστροφής ως διαμαρτυρία, η σχεδόν νομιμοποίηση –στις τάξεις των νέων– της βαρβαρότητας ως ψυχαγωγία.
Το αίσθημα της εύκολης κυριαρχίας πάνω στον άλλο με την άσκηση βίας, η συγκίνηση που γεννά η συμμετοχή σε ένα άτρωτο εμείς ενάντια σε αντιπροσώπους του συστήματος ή τυχαία ανυπεράσπιστα θύματα έχουν ακυρώσει τους στοιχειώδεις όρους κοινωνικής συμβίωσης, τα όποια κοινωνικά αντανακλαστικά αυτοπειθαρχίας. Η βία δίνει τη γεύση της αποτελεσματικότητας και μαζί γίνεται δίαυλος ευφορίας. Η σκληρότητα μανδύας εξουσίας.
Κι έτσι εύκολα οι νησίδες καθυστέρησης, σκοταδισμού, συνωμοσιολογίας, εξτρεμισμού, μισαλλοδοξίας, που αναδύονται σε κάθε θεσμικό βήμα εμπρός, επηρεάζουν και κινητοποιούν μάζες ευρύτερες από τον ιδεολογικό χώρο τους, με τον ίδιο τρόπο που ψηφιακές χωματερές πυροδοτούν αλλεπάλληλα μιμητικά κύματα λεκτικών βαναυσοτήτων. Ανοίγουν την πόρτα στην ακραία συνθηματολογία, στην αδιαλλαξία, στην παραφορά, στην υστερία. Και ο αυτοτροφοδοτούμενος φαύλος κύκλος κλείνει με τον περιρρέοντα κυνισμό να βαθαίνει το πηγάδι των ολέθριων ακροτήτων, της μισάνθρωπης ποταπότητας, της οργίλης ημιμάθειας, της αβασάνιστης ανθρωποφαγίας. Διότι η βία έχει σωσίβιο: τους αδιάφορους μάρτυρες της κόλασης των άλλων, τους προφυλαγμένους μέσα στο ατομικιστικό καβούκι, που γυρίζει την πλάτη στις αβύσσους.