Δύο πρεσβευτές, ένα συμπέρασμα
ΗΤουρκία και η Ουγγαρία είναι και οι δύο δύσκολοι σύμμαχοι των ΗΠΑ. Και οι δύο καθυστέρησαν τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, σε εποχή που η Ουάσιγκτον ήθελε τη μεγαλύτερη δυνατή συσπείρωση εναντίον της Ρωσίας και στήριξη για την Ουκρανία. Οι ηγέτες και των δύο χωρών διατηρούν καλές σχέσεις με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Επίσης, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε ανοικτή γραμμή με τον Ντόναλντ Τραμπ όταν αυτός ήταν πρόεδρος και σίγουρα θα ήθελε να τον δει να επανέρχεται στον Λευκό Οίκο. Ο Βίκτορ Ορμπαν προπαγανδίζει ανοικτά υπέρ του Τραμπ και εναντίον του Τζο Μπάιντεν. Θα αναμέναμε οι ΗΠΑ να είναι σφόδρα ενοχλημένες και με τις δύο κυβερνήσεις. Και έτσι είναι. Μόνο που τα μηνύματα που εκπέμπουν προς τους δύο ατίθασους συμμάχους είναι τελείως διαφορετικά. Αυτό μας επιτρέπει να δούμε πώς η Ουάσιγκτον αξιολογεί τη χρησιμότητα των δύο χωρών.
Την περασμένη Πέμπτη, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Βουδαπέστη, Ντέιβιντ Πρέσμαν, εξαπέλυσε πρωτοφανή σε ωμότητα επίθεση κατά της ουγγρικής κυβέρνησης, με αφορμή την 25η επέτειο της ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ. Τα «επικινδύνως τρελά αντι-αμερικανικά μηνύματα» της κυβέρνησης, και η «ολοένα στενότερη σχέση με τη Ρωσία», θέτουν σε κίνδυνο τις σχέσεις Ουγγαρίας - ΗΠΑ, προειδοποίησε ο Πρέσμαν. «Δεν συνηθίζουμε να εκφωνούμε τέτοιες ομιλίες σε άλλες χώρες-συμμάχους», σημείωσε. «Με άλλους συμμάχους συζητάμε, συνεργαζόμαστε και εκεί όπου διαφωνούμε. Εδώ, αυτό δεν ισχύει, έως ότου αναλάβουμε δράση». Καθώς η ομιλία συμπεριέλαβε και σκληρή κριτική στην εσωτερική πολιτική της κυβέρνησης Ορμπαν, είναι φανερό ότι οι ΗΠΑ δεν αναμένουν βελτίωση των σχέσεων. Σύντομα θα φανεί τι είδους «δράση» θα αναλάβουν.
Η αντιμετώπιση της Τουρκίας είναι τελείως διαφορετική. Αντί να μιλήσει σε επίσημη εκδήλωση στη χώρα που τον φιλοξενεί, ο Αμερικανός πρέσβης Τζεφ Φλέικ επέλεξε να δημοσιεύσει άρθρο σε εφημερίδα/ιστοσελίδα του Σαλτ Λέικ Σίτι. (Η πρεσβεία στην Αγκυρα επισήμανε στους Τούρκους δημοσιογράφους την ύπαρξή του στο deseret. com στις 13 Φεβρουαρίου). Στο άρθρο, ο Φλέικ παραδέχεται ότι «σίγουρα υπάρχουν ζητήματα στα οποία οι ΗΠΑ και η Τουρκία διαφωνούν». Σημειώνει μόνο ότι «Οι προσεγγίσεις μας για την αντιμετώπιση του ISIS δεν συμβαδίζουν πάντα, όμως η Τουρκία είναι ουσιαστικό μέλος της συμμαχίας εναντίον του ISIS. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε σε αυτά και άλλα δύσκολα ζητήματα για να γεφυρώσουμε τις διαφορές». Αποκαλεί την Τουρκία «απαραίτητο σύμμαχο», λέγοντας ότι η συμφωνία για την πώληση F-16 στην Τουρκία «παρέχει την ευκαιρία
Πώς αξιολογεί η Ουάσιγκτον τη χρησιμότητα της Ουγγαρίας και της Τουρκίας.
να αναζωογονηθεί αυτή η σχέση-κλειδί». Με άλλα λόγια, ο Αμερικανός πρέσβης παρουσιάζει την επιθετικότητα της Αγκυρας εναντίον των Κούρδων που συμμαχούν με τις ΗΠΑ κατά του ISIS απλώς ως μια διαφωνία, ενώ σιωπά για τη συμπεριφορά της Τουρκίας εναντίον άλλων χωρών. Ούτε αναφέρεται στις στενές σχέσεις Τουρκίας - Ρωσίας, αντίθετα με τον συνάδελφό του στη Βουδαπέστη, αλλά μόνο στις επίσης καλές σχέσεις Αγκυρας - Κιέβου.
Το «κλειδί» στο άρθρο του Φλέικ είναι ότι οι ΗΠΑ θεωρούν την Τουρκία χρήσιμη σε μια σειρά διενέξεων. «Η Τουρκία έχει μοναδική δυνατότητα να συνομιλεί με τους αντιπάλους μας... όπου εμείς δεν μπορούμε», γράφει. Προσθέτει ότι η Τουρκία «έχει αποδειχθεί αξιόπιστη εναλλακτική επιλογή αντί της Κίνας στην Υποσαχάρια Αφρική και την Κεντρική Ασία για χώρες που ζητούν υψηλής ποιότητας υποδομές χωρίς την ανάλογη παγίδα χρέους». Σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, η προσέγγιση με την Ελλάδα ήταν το πρώτο βήμα σε μια στροφή που επιβάλλεται από τα οικονομικά προβλήματα της Τουρκίας. Ακολουθεί η αποκατάσταση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, με εμφανή αλλαγή στο κλίμα μεταξύ των δύο χωρών.