Αντωνέλου και Μερκ σε ένα απολαυστικό ρεσιτάλ τραγουδιού
«Μουσικές συγγένειες» ήταν ο τίτλος του ρεσιτάλ που πραγματοποίησαν η υψίφωνος Φανή Αντωνέλου με την πιανίστρια Κέρστιν Μερκ στην αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» στις 8 Φεβρουαρίου. Εργα Ελλήνων και Γερμανών συνθετών οργανώθηκαν σε ενότητες με βάση την εποχή στην οποία γράφηκαν, την πηγή έμπνευσης ή την τεχνοτροπία, και τέθηκαν σε διάλογο. Με άλλους λόγους το δημώδες όπως ενέπνευσε τον Γιάννη Κωνσταντινίδη στο «Ερηνάκι» και τον Σκαλκώτα στη «Λαφίνα», αλλά και όπως το είδε ο Μπραμς στη δική του «Αγγελική βοσκοπούλα». Ή πάλι, ποίηση του Χάινε, του Αϊχεντορφ και του Γκαίτε μελοποιημένη από τον Σούμαν και τον Βολφ, αλλά και ποίηση του Παλαμά και του Σικελιανού μελοποιημένη από τον Καλομοίρη και τον Μητρόπουλο.
Είναι ένα εγχείρημα που σε ακόμα μεγαλύτερη έκταση η Αντωνέλου με τη Μερκ προετοίμασαν και κατέγραψαν δισκογραφικά πριν από λίγα χρόνια («Κ», 26.4.2020). Ομως, η εμπειρία της «ζωντανής ακρόασης» είναι προφανώς τελείως διαφορετική. Οχι μόνο επειδή στα χρόνια που μεσολάβησαν τα συγκεκριμένα τραγούδια έχουν γίνει απολύτως κτήμα των δύο μουσικών, οι οποίες τα αποδίδουν σήμερα με ακόμα μεγαλύτερη σιγουριά, άρα και ελευθερία. Αλλά και επειδή ο ήχος από ένα cd δεν συγκρίνεται με τον ήχο σε μια αίθουσα, στην οποία μπορεί να αναπτυχθεί πολύ πιο ελεύθερα μέσα στον χώρο και να αποκτήσει απείρως περισσότερες αποχρώσεις.
Στην περίπτωση της Αντωνέλου μιλάμε κατ' αρχάς για μια φωνή απολύτως εστιασμένη με εντυπωσιακή τονική ακρίβεια, στοιχείο που εκτιμήθηκε τόσο στην «Αφροδίτη Ουρανία» του Μητρόπουλου και στα τραγούδια του Σένμπεργκ που ακολούθησαν, όσο και στις μελωδικές σελίδες της Κλάρας Σούμαν ή του Χούγκο Βολφ, όπως λόγου χάριν η «Λορελάι» της πρώτης και η «Προσήλυτη» του δεύτερου. Μιλάμε επίσης για ένα τραγούδι αβίαστο, μια φωνή που δεν έχει ανάγκη να πιεστεί ούτε στις πιο ακραίες θέσεις στην ψηλή ή στη χαμηλή περιοχή. Τρίτο και διόλου αυτονόητο χαρακτηριστικό είναι η εξαιρετική άρθρωση της τραγουδίστριας. Καταλάβαινε κανείς άριστα την κάθε λέξη στα ελληνικά και στα γερμανικά, χωρίς να υπάρχει η αίσθηση ότι καταβάλλεται κάποια προσπάθεια γι' αυτό. Ολα ακούγονταν αβίαστα και με φυσικότητα.
Ολες τις παραπάνω αρετές αξιοποίησε η Αντωνέλου με τον πιο εκφραστικό τρόπο, προκειμένου να δώσει ζωή στις σκηνές, τις εικόνες ή τις ατμόσφαιρες καθενός από τα ποιήματα. Υιοθετώντας κάθε φορά το κατάλληλο ύφος για τη βουκολική σκηνή ή τη νοσταλγική ονειροπόληση, το κωμικό στοιχείο όσο και το σοβαρό, απέδιδε το βασικό στίγμα αλλά και τις αποχρώσεις κάθε μουσικής μικρογραφίας και επιτύγχανε με αμεσότητα την επαφή με τον ακροατή.
Αξίζει επίσης ξεχωριστή αναφορά στη συμβολή της πιανίστριας. Η Κέρστιν Μερκ δεν συνόδευε απλώς, κάτι που από μόνο του είναι μια τέχνη, καθώς ένας πιανίστας οφείλει να συμβαδίζει και να στηρίζει τις επιλογές του εκάστοτε μονωδού, σεβόμενος τις ιδιαιτερότητες κάθε φωνής. Η Μερκ συνεισέφερε εξίσου με την Αντωνέλου στην ατμόσφαιρα που δημιουργούσαν οι εκάστοτε συνθέτες με αφορμή τα ποιήματα αλλά και στην πλαστικότητα της έκφρασης. Μια απολαυστική βραδιά.
Τραγούδια από τον Κωνσταντινίδη ώς τον Σένμπεργκ αποδόθηκαν με γνώση και ευαισθησία.