Το δώρο που φέρνουν οι «καλές νεράιδες» στα πρόωρα νεογνά
Οταν η Βίκυ γέννησε προ ολίγων μηνών δίδυμα, είχε ανάγκη μεγάλες ποσότητες γάλακτος καθημερινά. Ετσι, εκτός από τους καθιερωμένους θηλασμούς, έκανε και άντληση με θήλαστρο κρατώντας το περίσσευμα για τις επόμενες ημέρες. Είχε όμως τόσο μεγάλη παραγωγή που είχε τύχει να πετάξει μια ποσότητα. «Τι;;;» της είπε η μαία της όταν το άκουσε, αρχίζοντας να της μιλάει για τα οφέλη της δωρεάς μητρικού γάλακτος. Γνωρίζοντας ότι δεν έχει νόημα να κλαις ούτε πάνω από χυμένο μητρικό γάλα, η Βίκυ βρέθηκε να καλεί στην τράπεζα γάλακτος του Γενικού Νοσοκομείου «Ελενα Βενιζέλου», τη μοναδική στην Αττική και έως το 2019 τη μοναδική στη χώρα (πλέον λειτουργούν τράπεζες γάλακτος και στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου και στο Ιπποκράτειο στη Θεσσαλονίκη). Αφού υποβλήθηκε σε όλες τις απαραίτητες εξετάσεις, έστειλε την πρώτη γενναία ποσότητα και έγινε και επισήμως περήφανη εθελόντρια δότρια μητρικού γάλακτος. Για τα πρόωρα νεογνά, ό,τι πιο κοντά σε καλή νεράιδα.
Το μεγαλύτερο όφελος
«Ξέρετε από πότε έχουμε να δούμε στη ΜΕΝΝ μας (σ.σ. Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών) νεκρωτική εντεροκολίτιδα, μια πολύ πιο συχνή και πολλές φορές θανατηφόρο νόσο του γαστρεντερικού συστήματος των πρόωρων νεογνών;» έλεγε χθες το πρωί στην «Κ» η προϊσταμένη του τμήματος Προώθησης Μητρικού Θηλασμού / Τράπεζα Γάλακτος του Μαιευτηρίου «Ελενα Βενιζέλου», κ. Παναγιώτα Βουρνά. «Πολλά χρόνια. Το μεγαλύτερο όφελος του παστεριωμένου μητρικού γάλακτος είναι ότι σε γλιτώνει από τις λοιμώξεις».
Πρώτα και κύρια, το τμήμα χειρίζεται το φρέσκο, νωπό γάλα που αντλούν οι γυναίκες των οποίων τα παιδιά νοσηλεύονται στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών. Το γάλα τους προφανώς προορίζεται για τα δικά τους παιδιά, αλλά σύμφωνα με την κ. Βουρνά πολλές μητέρες, μετά το εξιτήριο, γίνονται δότριες. Οπως και η Βίκυ, καλύπτουν τις ανάγκες του παιδιού τους και ό,τι περισσεύει το δωρίζουν στην τράπεζα μητρικού γάλακτος για τα υπόλοιπα πρόωρα νεογνά. Οι άνθρωποι της τράπεζας τονίζουν ότι αποδέκτες των δωρεών είναι αποκλειστικά τα πρόωρα μωρά των ΜΕΝΝ, τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών μαιευτηρίων. Οπως φαίνεται, έχουν αιτήματα για χορήγηση γάλακτος και από γυναίκες που δεν μπορούν να θηλάσουν για διάφορους λόγους, τα οποία φυσικά δεν μπορούν να ικανοποιήσουν.
Οι εθελόντριες δότριες φτάνουν τις 100 ετησίως. «Μας ενδιαφέρει το γάλα των πρώτων 6 μηνών», εξηγεί η ίδια. «Αυτό είναι το πλέον χρήσιμο εργαλείο για εμάς στις μονάδες για να καλύψουμε την προωρότητα». Οι μητέρες έρχονται σε επικοινωνία με τους ανθρώπους της τράπεζας και υποβάλλονται σε ενδελεχή έλεγχο πριν προχωρήσουν σε δωρεά. Εάν γίνουν δεκτές, το νοσοκομείο θα τις διευκολύνει σε κάθε βήμα της διαδικασίας. «Ακόμα και το πάρκινγκ ανοίγουμε να μπουν, φαίνεται λίγο, αλλά είναι κρίσιμο για μια γυναίκα που έχει τόσα πράγματα να κάνει και που επίσης κουβαλάει μεγάλες ποσότητες (σ.σ. η πρώτη δόση πρέπει να είναι τρία λίτρα, πολλές γυναίκες φέρνουν 20 ή 25 λίτρα). Πρέπει να φερθείς με σεβασμό στις δότριες, όπως ακριβώς σε έναν αιμοδότη». Στην περίπτωση εθελοντριών από την επαρχία, το νοσοκομείο αναλαμβάνει τα έξοδα μεταφοράς του γάλακτος. Ολα δείχνουν ότι το φορτίο είναι πολύτιμο.
Εκτός από γυναίκες με περίσσεια γάλακτος ή ακόμα και γυναίκες που δεν μπορούν να προσφέρουν το γάλα τους στο παιδί τους λόγω αλλεργιών, δότριες γίνονται συχνά και γυναίκες που έχασαν το μωρό τους. «Πρόσφατα είχαμε γονείς που έχασαν το παιδί τους που νοσηλευόταν στη Μονάδα και δώρισαν το γάλα που είχαν μαζέψει», λέει η κ. Βουρνά. «Μας έχει τύχει να μας φέρουν γάλα μετά τον αιφνίδιο θάνατο βρέφους. Μια άλλη μητέρα αντλούσε γάλα επί 40 μέρες μετά τον θάνατο του παιδιού της για να μας το δώσει. Μας είπε ότι το έκανε σαν μνημόσυνο. Ηταν δύσκολο και για εμάς να το διαχειριστούμε».
Μετά τη δωρεά, το γάλα υποβάλλεται σε έλεγχο πριν παστεριωθεί και μεριδοποιηθεί για τα πρόωρα νεογνά. «Τα τελειόμηνα δεν έχουν τόση ανάγκη το παστεριωμένο γάλα. Αλλωστε έχουν και τις μητέρες τους. Ο στόχος πάντα είναι να θηλάζουν οι μητέρες. Χωρίς θηλασμό δεν γίνεται τίποτα».
Θηλασμός
Τα στοιχεία πάντως δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ο μητρικός θηλασμός ξεκινάει με ποσοστό 80%
τον πρώτο μήνα, μειώνεται στο 4% το πρώτο εξάμηνο της ζωής του βρέφους και φθάνει μόλις στο 1% μετά τον πρώτο χρόνο ζωής. Αν έχουν ένα σλόγκαν στο τμήμα είναι «το ένα δώρο που κάνατε στο παιδί σας είναι που το συλλάβατε, το άλλο είναι ότι το θηλάσατε».
Ομως ειδικά οι μάνες των πρόωρων παιδιών επιλέγουν τον απογαλακτισμό. Οι μαίες στο «Ελενα Βενιζέλου» το βλέπουν καθημερινά. «Το καταλαβαίνουμε, θέλει προσπάθεια, επιμονή, πίστη σε αυτό που κάνουν. Το πιο εύκολο είναι να τους πεις “άσ' το μωρέ, μην ταλαιπωρείσαι”. Τους εξηγούμε ότι είναι πολύμηνη διαδικασία αλλά και ένας τρόπος να νιώσουν ότι προσφέρουν στο μωρό τους. Αν ένα μωρό έχει γεννηθεί στις 24 εβδομάδες θα χρειαστεί τετράμηνη νοσηλεία. Οταν πηγαίνει η μαμά του το γάλα της στη μονάδα νιώθει ότι συμβάλλει». Εκεί αποσκοπεί και η μέθοδος «καγκουρό» που εφαρμόζουν στο νοσοκομείο. Καλούν τους γονείς, μητέρες και πατεράδες, να μπουν στη ΜΕΝΝ και να τοποθετήσουν το μωρό τους στο γυμνό τους στήθος. «Είναι σημαντική η επαφή των γονιών με τα παιδιά τους. Δεν μπορεί μια ωραία μέρα απλώς να τα πάρουν στο σπίτι. Πρέπει να έχουν υπάρξει προϋποθέσεις, συναισθήματα».
Οι εθελόντριες δότριες μητρικού γάλακτος στην τράπεζα του Γενικού Νοσοκομείου «Ελενα Βενιζέλου» φτάνουν τις 100 ετησίως.