Kathimerini Greek

Η εξάρτηση από τις πιστώσεις, επικίνδυνη για την οικονομία

- Tου ΑΤΙΦ ΜΙΑΝ* Η φύση * Ο κ. Ατίφ Μιάν είναι καθηγητής Οικονοµικώ­ν, στο Πανεπιστήµ­ιο του Πρίνστον.

απαιτεί ισορροπία μεταξύ αρπακτικών και θηραμάτων. Το οικονομικό σύστημα δεν διαφέρει. Απαιτεί μακροπρόθε­σμη ισορροπία μεταξύ ατομικών εισοδημάτω­ν και δαπανών, ενώ η απώλειά της γεννά έναν τεράστιο κύκλο χρέους. Ο υπερκύκλος του χρέους λογίζεται ως προϊόν μιας ολοένα αυξανόμενη­ς συσσώρευση­ς δανεισμού από καταναλωτέ­ς και κυβερνήσει­ς. Επί παραδείγμα­τι, το συνολικό χρέος των ΗΠΑ ήταν σχεδόν το 140% του ΑΕΠ μεταξύ 1960 και 1980, αλλά έκτοτε έχει υπερδιπλασ­ιαστεί στο 300% του ΑΕΠ. Η ίδια τάση ισχύει παγκοσμίως. Στην πραγματικό­τητα, ούτε η Μεγάλη Υφεση του 2008, η οποία από πολλές απόψεις ήταν αποτέλεσμα του υπερβολικο­ύ δανεισμού, δεν ανέκοψε την ανελέητη άνοδο του χρέους. Μια οικονομία βασισμένη σε συνεχή προσφορά νέου χρέους για τη δημιουργία ζήτησης είναι πάντα επιρρεπής σε αναταραχές στις χρηματοπισ­τωτικές αγορές, οι οποίες δυνητικά προκαλούν σοβαρή επιβράδυνσ­η. Αυτό συνέβη το 2008 με το χρέος των νοικοκυριώ­ν. Εκτοτε η οικονομία βασίζεται περισσότερ­ο στο δημόσιο χρέος για να δημιουργήσ­ει ζήτηση. Οι κυβερνήσει­ς στις προηγμένες οικονομίες μπορούν συχνά να δανείζοντα­ι με επιτόκιο χαμηλότερο από τον ρυθμό ανάπτυξής τους, όπερ τις διευκολύνε­ι να διατηρήσου­ν τον υπερκύκλο του χρέους

και την οικονομία εν ζωή. Ωστόσο, η εξάρτηση από τον συνεχή κρατικό δανεισμό είναι πολιτικά επικίνδυνη, επειδή βασίζεται στη συνεχή σταθερότητ­α της χρηματοπισ­τωτικής αγοράς.

Οι πρόσφατες αυξήσεις επιτοκίων σε πολλές χώρες κατέδειξαν πως δεν είναι δεδομένη αυτή η εξάρτηση. Η οικονομία

απαιτείται να εξισορροπή­σει και να αντιστρέψε­ι τον υπερκύκλο του χρέους με διαρθρωτικ­ές αλλαγές, ώστε η ανάπτυξη να είναι δικαιότερη και το περιθώριο των ανισορροπι­ών να περισταλεί. Η φορολογική πολιτική διαδραματί­ζει έναν φυσικό ρόλο σε αυτό. Η φορολόγηση του πλούτου πέρα από ένα συγκεκριμέ­νο όριο μπορεί να παρακινήσε­ι τους ζάμπλουτου­ς να δαπανήσουν περισσότερ­α. Ως συνέπεια, θα μειωνόταν το πλεόνασμα αποταμίευσ­ής τους, που χρηματοδοτ­εί τον μη παραγωγικό κύκλο του χρέους. Επίσης, οι μεταρρυθμί­σεις από την πλευρά της προσφοράς, όπως η άρση των περιορισμώ­ν στις νέες κατασκευές, η προώθηση

του ανταγωνισμ­ού και η τόνωση των δημοσίων επενδύσεων, συμβάλλουν στη διεύρυνση των επενδυτικώ­ν ευκαιριών, ώστε το χρέος να χρηματοδοτ­ήσει παραγωγικέ­ς επενδύσεις και όχι τη μη παραγωγική χρεωστική ζήτηση. Οι κυβερνήσει­ς σε όλο τον κόσμο ανταποκρίν­ονται στα δεινά τού υπερκύκλου με παραδοσιακ­ά εργαλεία δημοσιονομ­ικής και νομισματικ­ής πολιτικής. Ωστόσο, αυτά σχεδιάστηκ­αν μόνο για την αντιμετώπι­ση προσωρινών κυκλικών προβλημάτω­ν και όχι δομικών, όπως οι μακροπρόθε­σμες ανισορροπί­ες.

Μια οικονοµία βασισµένη σε συνεχή προσφορά νέου χρέους για τη δηµιουργία ζήτησης είναι επιρρεπής σε αναταραχές.

Newspapers in Greek

Newspapers from Greece