Η συμμετοχή γυναικών στην αγορά εργασίας
Η οικονομία της Ιαπωνίας έχει καταλάβει τα πρωτοσέλιδα φέτος διότι ο πληθωρισμός επιστρέφει για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες, οι εργαζόμενοι εξασφαλίζουν μισθολογικές αυξήσεις, ενώ η Τράπεζα της Ιαπωνίας αυξάνει τα επιτόκια πρώτη φορά σε 17 χρόνια. Πάντως, παρατηρείται και μια άλλη, μακροχρόνια τάση, η οποία ίσως ήταν ενδιαφέρουσα για τους Αμερικανούς πολιτικούς, το γεγονός ότι η απασχόληση των γυναικών διογκώνεται σταθερά. Κι αυτό εν μέρει αποδίδεται στην πρωτοβουλία της ιαπωνικής κυβέρνησης, η οποία από το 2013 προσπάθησε να καταστήσει την πολιτική τόσο στον δημόσιο τομέα όσο και στον ιδιωτικό φιλικότερη προς τις εργαζόμενες. Στόχος του σχετικού προγράμματος ήταν να προσελκύσει νέα ταλέντα σε μια εποχή κατά την οποία η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο αντιμετωπίζει
μια γερασμένη και συρρικνούμενη αγορά εργασίας. «Εκεί που η Ιαπωνία τα πήγε καλά την τελευταία δεκαετία είναι η δημιουργία των υποδομών φροντίδας τέκνων για τους εργαζόμενους γονείς», έγραψε σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα η Νομπούκο Κομπαγιάσι, συνεργάτιδα της EY-Parthenon στην Ιαπωνία. Ωστόσο, ακόμη και μερικές που ήταν παρούσες όταν σχεδιάζονταν οι υποστηρικτικές των γυναικών πολιτικές έχουν μπερδευτεί από το πόσες Γιαπωνέζες επιλέγουν τώρα να εργαστούν χάρη σε αυτές.
«Ολοι το υποτιμήσαμε», είπε ο Ανταμ Πόζεν, πρόεδρος του Ινστιτούτου Πίτερσον για τη Διεθνή Οικονομία, ο οποίος συμβούλεψε την ιαπωνική κυβέρνηση κατά τη θέσπιση των πολιτικών με στόχο να προσελκύσουν περισσότερες εργαζόμενες. Ο ίδιος σκέφτηκε τότε ότι θα μπορούσαν να εισέλθουν ίσως 800.000 γυναίκες στην αγορά εργασίας, πολύ λιγότερες από τα περίπου τρία εκατομμύρια που το έκαναν (αν και πολλές από αυτές είναι μερικής απασχόλησης). Πρόκειται για μια έκπληξη που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως σημαντική υπενθύμιση σε όλο τον κόσμο. Οι οικονομολόγοι συχνά προσπαθούν να μαντέψουν πόσο μπορεί να επεκταθεί το εργατικό δυναμικό ενός κράτους βασιζόμενοι στα ιστορικά δεδομένα. Κι έτσι τείνουν να υποθέσουν ότι υπάρχουν όρια στο πόσοι άνθρωποι μπορούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, καθώς κάποιοι είναι πιθανό να μείνουν σπίτι ως φροντιστές ή για άλλους λόγους. Εντούτοις, τα κοινωνικά πρότυπα, τα ποσοστά γάμου και γονιμότητας έχουν αλλάξει στην Ιαπωνία. Και το μάθημα είναι απλό: Οι γυναίκες μπορεί να αποτελούν δυνητικά μεγαλύτερο εργατικό δυναμικό από ό,τι υπολογίζουν συνήθως οι οικονομολόγοι. «Σαφώς οι γυναίκες στην Ιαπωνία ήθελαν να εργαστούν», είπε ο κ. Πόζεν. Αυτό το μήνυμα θα μπορούσε να αφορά την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Ηνωμένων Πολιτειών. Το πόσο περιθώριο έχει η αγορά εργασίας στις ΗΠΑ να επεκταθεί συνιστά βασικό ερώτημα γι' αυτήν. Το 2023 ο πληθωρισμός μειώθηκε, οι μισθολογικές πιέσεις μετριάστηκαν, παρόλο που οι προσλήψεις παρέμειναν δυναμικές και η οικονομία αναπτύχθηκε γρήγορα επειδή η προσφορά εργαζομένων ενισχύθηκε.
Η αύξηση του εργατικού δυναμικού προέρχεται από δύο μεγάλες πηγές τα τελευταία χρόνια: τη συμμετοχή γυναικών και μεταναστών. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις γυναίκες στα πρώτα χρόνια της παραγωγικής εργασίας τους, μεταξύ 25 και 54 ετών, που συμμετέχουν στην αγορά εργασίας με ποσοστά σχεδόν ρεκόρ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες κάποτε είχαν υψηλότερη συμμετοχή γυναικών στην απασχόληση από άλλες προηγμένες οικονομίες. Τώρα έχουν ξεπεραστεί από πολλές, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας από το 2015. Περίπου 77% των γυναικών στην πρώτη ηλικία εργασίας στις ΗΠΑ έχουν δουλειά ή αναζητούν εργασία, έναντι του 83% για τις Γιαπωνέζες, από περίπου 65% στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Ενας από τους λόγους των μεταβολών είναι η αύξηση της χωρητικότητας των κέντρων παιδικής μέριμνας.
Το παράδειγμα της Ιαπωνίας και η κατάσταση στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.