Ο αθέατος αντίπαλος
Οταν ανάβουν τα πολιτικά αίματα και με τα ασήμαντα και στήνονται καβγάδες προσχηματικοί, λέμε ότι η προεκλογική «αγορά» άνοιξε. Αμφίπλευρα τα «ξεσκεπάσματα», ώστε να καταδειχθούν οι εχθροί – η χαλαρή ψήφος διαμαρτυρίας ή αποδοκιμασίας καραδοκεί. Και χάνεται ο χαρακτήρας της αναμέτρησης. Δεν απασχολεί η πορεία της Ευρώπης σε έναν κόσμο εν βρασμώ, οι δικές μας προτεραιότητες σε μια Ενωση που χρειάζεται να ενισχύσει θεμέλια. Αλλά η εθνική αρένα. Οι ευρωεκλογές εκλαμβάνονται ως γκάλοπ για την τρέχουσα δύναμη των κομμάτων. Και φουντώνει ένας πόλεμος, όπου λησμονείται όχι μόνον η ταυτότητα των εκλογών, αλλά και ο κρυφός αντίπαλος: η αποχή. Διότι τα ψηφοθηρικά δηλητήρια απωθούν, όπως και η εσκεμμένη τύφλωση μπρος στα προφανή, οι ευτελείς εξυπνακισμοί.
Η απροθυμία πολλών να μπουν πίσω από το παραβάν χαρακτηρίζει όλες τις εκλογές «ομοσπονδιακού» τύπου. Είναι η αίσθηση ότι δεν διακυβεύεται κάτι και ότι η Ευρωβουλή –εν προκειμένω– βρίσκεται μακριά από την καθημερινότητα, τα άμεσα ενδιαφέροντα, των ανθρώπων. Οσο πιο μακριά, τόσο πιο ξένη. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτές τις εκλογές «δεύτερης τάξης», η αποχή στο Βέλγιο κυμαίνεται στο 15% και στη Σλοβακία στο 75%. Μολονότι η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στις πέντε χώρες (Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα) που συγκράτησαν τη μη συμμετοχή κάτω από το 50% σε όλες τις ευρωεκλογές, σήμερα εμφανίζει την ταχύτερα αυξανόμενη τάση αποχής.
Το εκλογικό σώμα επηρεάζεται αρνητικά, λένε Ευρωπαίοι αναλυτές, από τη λανθάνουσα σύγκρουση μεταξύ ευρωσκεπτικισμού και φιλοευρωπαϊσμού. Αλλά στην Ελλάδα, όσοι αφήνουν τους άλλους να ανταποκριθούν στο κάλεσμα της κάλπης –επιτρέποντας στους ακραίους να αναδυθούν ως υπολογίσιμη μάζα–, μάλλον έχουν πεισθεί ότι η ψήφος τους δεν έχει νόημα, τα σύμβολα είναι αναιμικά, ο όποιος μύθος φθίνει, ότι είναι εντέλει ατομική υπόθεση η διεκδίκηση λίγης ευδαιμονίας. Η κοινή διαβούλευση μοιάζει αξία ξέθωρη, η πολιτική μηχανισμός μόνο για την ανάληψη ή τη διατήρηση εξουσίας.
Και τα συνεχή αλληλοκαρφώματα ενισχύουν την αδιαφορία. Μια καθαρή ισχυρή φωνή ότι όλοι στην ήπειρο βασανιζόμαστε από αλληλένδετα δεινά, ότι ψάχνουμε κοινά κλειδιά –για τη γεωργία, την κλιματική κρίση, τη μετανάστευση, τον πόλεμο στην Ουκρανία–, η οποία θα ταρακουνήσει, θα αποτυπωθεί, ίσως να οδηγήσει περισσότερους στην κάλπη – και στην περί των ευρωπαϊκών ζητημάτων εγρήγορση.