Μια μεγα-νάρκη στην καρδιά των Βαλκανίων

ΗΒοσνία-Ερζεγοβίνη είναι μια χώρα υπό ένταξη στην Ε.Ε. και ταυτόχρονα η πιο επικίνδυνη πηγή πρόκλησης ενός αιματηρού βαλκανικού ντόμινο. Το κράτος αυτό προέκυψε με τη συνθήκη του Ντέιτον το 1995, ως προϊόν υποχρεωτικού συμβιβασμού για συστέγαση των τριών εμπόλεμων εθνοτήτων (Σέρβων, Κροατών και Βοσνίων) ώστε να σταματήσει ο αιματηρός μεταξύ τους εμφύλιος κατά την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας, και να διαμορφωθεί ο μεταπολεμικός συνοριακός χάρτης στη Βαλκανική.

Σχεδόν τριάντα χρόνια μετά και παρά την απλόχερη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας, το «μόρφωμα του Ντέιτον», όπως πολλοί το αποκαλούν, δεν έχει καταφέρει να γίνει ένα βιώσιμο κράτος, ώστε να ελπίζει ότι θα μπορέσει να ενσωματωθεί στο άμεσο μέλλον στις ευρωπαϊκές δομές.

Στο εξαιρετικό βιβλίο του με τίτλο «Βοσνιακά θραύσματα» (εκδ. Επίμετρο), ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Κούρκουλας, πρέσβης επί πενταετία της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο Σεράγεβο, περιγράφει τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη σαν «μια νάρκη στην καρδιά της Ευρώπης».

Το γιατί περιγράφει βιωματικά και γλαφυρά ο έμπειρος διπλωμάτης, αλλά δεν είναι δύσκολο να το αντιληφθεί κάποιος εάν σκεφθεί ότι οι τρεις εθνότητες που υποχρεώθηκαν να συγκατοικήσουν στο ίδιο

σπίτι, μετρώντας χιλιάδες νεκρούς στον μεταξύ τους εμφύλιο, ψάχνουν αφορμή να διαλύσουν «το οικοδόμημα» – ήδη οι Σερβοβόσνιοι έχουν αποφασίσει σε δημοψήφισμα την απόσχισή τους και οι Κροάτες της Ερζεγοβίνης «κοιτάζουν» προς το Ζάγκρεμπ.

Το τι μπορεί να προκληθεί μόνον ως εφιάλτης θα πρέπει να εκληφθεί: η σερβική και η κροατική οντότητα θα προσκολληθούν στο Βελιγράδι και στην Κροατία, και πιθανότατα θα ακολουθήσει παρακάτω το Κόσοβο στην Αλβανία, με υψηλό κίνδυνο να οδηγηθούμε σε βαλκανική ανάφλεξη. Η Δύση ορθώς επέλεξε τη στρατηγική της ενσωμάτωσης της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, όπως και των άλλων χωρών της πρώην Γιουγκοσλαβίας στην Ε.Ε., προκειμένου να εξαλειφθούν σε βάθος χρόνου οι εθνοτικές διαφορές και εντάσεις. Δεν είναι, όμως, μια απλή υπόθεση η υλοποίησή της, ειδικά για τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπου στην πραγματικότητα δεν λειτουργεί καν ενιαίο κράτος.

Ως εκ τούτου, θα αναρωτηθεί κάποιος, προς τι η σπουδή της Γερμανίας και άλλων επτά χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, να αποφασισθεί η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βοσνία στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. που ξεκίνησε χθες στις Βρυξέλλες.

Βεβαίως, δεν πρόκειται να «περάσει» ένα τέτοιο θέμα, δεδομένης της διαφωνίας της Γαλλίας και άλλων χωρών.