Ο «σιδηρούς γέρων» Απ. Μαυρογένης και το ' 21

Ησύντομη αναφορά της «Κ» της 3.3.2024 στον Απόστολο Μαυρογένη μου δίνει την αφορμή ν' αναφερθώ λίαν αποσπασματικά και συνοπτικά στη ζωή του, όπως αυτή αποτυπώθηκε στην εφημερίδα «Εμπρός», την επομένη της εκδημίας του (7.11.1906).

«Χθες την μεσημβρίαν έκλεισε διά παντός τους οφθαλμούς και το τελευταίον λείψανον της γιγαντομαχίας του 1821... Ο σιδηρούς ούτος γέρων εγεννήθη ... το 1792 εν Πάρω, υπό γονέων λίαν ευκαταστάτων, των αρχόντων της γαληνιαίας ταύτης νήσου του Αιγαίου. Οι γονείς του μετέβησαν εις Μυτιλήνην παρά τινι συγγενεί των, αλλ' ένεκα αμειλίκτων διωγμών των Τούρκων η οικογένεια διεσπάρη και ο Απόστολος Μαυρογένης, μειράκιον μόλις, φεύγων τους διωγμούς, απήλθεν εις Βιέννην πλησίον του αυτόθι θείου του Στεφάνου Μαυρογένη, πρεσβευτού τότε της Τουρκίας. Είτα κατελθών εις Ιταλίαν εξεπαιδεύθη

εις τα Πανεπιστήμια της Πίσσης και Παβίας όπου εσπούδασε Ιατρική. Είχεν αναγορευθεί ιατρός, ότε η φωνή της πατρίδος έφθασε μέχρις αυτού... Ο ιατρός δεν εδίστασεν... Λαμβάνει μεθ' εαυτού επτά ενθουσιώδεις νέους φίλους του, τέκνα ευγενών οικογενειών της Ιταλίας, και μετά μικρόν συναντάται επί των ορέων της Πελοποννήσου μετά των απίστων, των βαρβάρων κατακτητών, προς ους μάχεται ως λέων...».

Εξάλλου, σ' ένα κείμενό του ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, δημοσιευθέν εν ζωή του Α.Μ. στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠ της 17.1.1904, εις ερώτηση του Ζ.Π. απαντά: «Η μάχη που ενθυμούμαι ακριβώς ήταν η μάχη της Βέργας. Σαν τώρα θυμάμαι τις θέσεις ακριβώς τας οποίας είχον οι Μαυρομιχαλαίοι, οι Καπετανάκηδες, ο Μούρτζινος...».

Ακόμα υπήρξε «ο πρώτος στρατιωτικός ιατρός της αναγεννηθείσης Ελλάδος».