Σπανίζουν οι θέσεις υψηλής εξειδίκευσης

Μόνον οι 6 στους 10 εργαζομένους με τεχνογνωσία απασχολούνται ανάλογα με τις δεξιότητές τους στην Ελλάδα

Οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν βρίσκουν προσωπικό με υψηλή τεχνογνωσία και εξειδίκευση. Θα μπορούσε να είναι ένα από τα βασικά αναπτυξιακά προβλήματα της χώρας μας, ιδιαίτερα σε συνθήκες μετάβασης του παραγωγικού μοντέλου από παραδοσιακούς σε νέους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας. Σύμφωνα όμως με τα στοιχεία του Μηχανισμού Διάγνωσης των Αναγκών της Αγοράς Εργασίας, ενός εργαλείου καταγραφής και ανάλυσης των τρεχουσών αναγκών της αγοράς εργασίας για επαγγέλματα και δεξιότητες, σε σχέση με τις προσφερόμενες δεξιότητες από το εργατικό δυναμικό, που παρουσιάζει σήμερα η «Κ», ενώ στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης το 41,7% των θέσεων εργασίας που υπάρχουν, απαιτούν δεξιότητες υψηλού επιπέδου, στην Ελλάδα μόλις το 31,8% των συνολικών θέσεων εργασίας απαιτούν αντίστοιχες δεξιότητες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μόνον οι 6 στους 10 εργαζομένους σίγουρα με τυπικά και πιθανότατα

Στον τουρισμό, μόλις 11,6% των θέσεων εργασίας αφορούν υψηλές δεξιότητες, όταν στην υπόλοιπη Ε.Ε. είναι κατά μέσον όρο 17%.

με ουσιαστικά υψηλά προσόντα, να καλύπτουν αντίστοιχες θέσεις εργασίας. Οι υπόλοιποι 4 στους 10 καλύπτουν θέσεις μεσαίων (36,7%) ή ακόμη και χαμηλών (2,1%) προσόντων. Ενα μέρος εξ αυτών, γιατί οι υψηλές δεξιότητες, τα τυπικά προσόντα που διαθέτουν, δεν είναι αυτά που ζητάει η αγορά.

Τα στοιχεία παρουσιάζει στην «Κ» ο Σταύρος Γαβρόγλου, PhD, επιστημονικός υπεύθυνος του Μηχανισμού Διάγνωσης των Αναγκών της Αγοράς Εργασίας, που ιδρύθηκε το 2016 και λειτουργεί από το 2022, υπό την εποπτεία της Μονάδας Εμπειρογνωμόνων Απασχόλησης, Κοινωνικής Ασφάλισης, Πρόνοιας και Κοινωνικών Υποθέσεων (ΜΕΚΥ) του υπουργείου Εργασίας. Κι επισημαίνει ότι το αναπτυξιακό πρόβλημα στη χώρα μας, όπως αποδεικνύεται και από τα στοιχεία, δεν είναι ή δεν είναι μόνο ότι βασίζεται σε «μη παραγωγικούς» ή χαμηλής προστιθέμενης αξίας κλάδους, όπως το εμπόριο και ο τουρισμός, όπου συγκεντρώνεται ένα μεγάλο μέρος της απασχόλησης. Είναι και το ότι έχει ανάγκη από ένα παραγωγικό μοντέλο, όπου όλοι οι κλάδοι της θα είναι εμπλουτισμένοι με δραστηριότητες και επαγγέλματα υψηλών δεξιοτήτων. Οι γνώσεις και οι δεξιότητες υπάρχουν, επισημαίνει ο κ. Γαβρόγλου. Ισως κάποιες από αυτές είναι παρωχημένες, λόγω και της λειτουργίας του εκπαιδευτικού μας συστήματος αλλά και του συστήματος κατάρτισης και επανακατάρτισης. Ομως και αυτή η δυσλειτουργία θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί, εάν συστηματικά και οργανωμένα οι αρμόδιοι φορείς και η πολιτεία ελάμβαναν υπόψη τα δεδομένα και την ανάλυσή τους, όπως αυτά υπάρχουν –ανοικτά σε όλους– από τον Μηχανισμό Διάγνωσης των Αναγκών της Αγοράς Εργασίας.

Σύμφωνα λοιπόν με αυτά, η μεγάλη πρόκληση για την Ελλάδα είναι το σχετικά χαμηλό ποσοστό θέσεων υψηλών δεξιοτήτων, καθώς αυτό στην πράξη σημαίνει πως το παραγωγικό της σύστημα ενσωματώνει σχετικά λίγη τεχνογνωσία. Κι αυτό συμβαίνει, ενώ υπάρχει προσωπικό με τυπικά αλλά και ουσιαστικά προσόντα. Ενα σημαντικό ποσοστό αυτού του προσωπικού μάλιστα αναγκάζεται να «ετεροαπασχοληθεί». Να απασχοληθεί δηλαδή σε θέσεις χαμηλότερων προσόντων.

Συγκεκριμένα, το ποσοστό των ατόμων που έχουν τριτοβάθμια εκπαίδευση και άνω και απασχολείται σε θέσεις υψηλών δεξιοτήτων είναι κοντά στο 62%. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πλέον παραγωγική ηλικία των 40 ετών, μόνο λίγο πάνω από τα μισά άτομα με υψηλές δεξιότητες εργάζονται σε αντίστοιχες θέσεις. Οι υπόλοιποι παραμένουν σε θέσεις μεσαίων και χαμηλών δεξιοτήτων. «Ο προσανατολισμός των επιχειρήσεων είναι τέτοιος που δεν θέλει να ενσωματώσει ανθρώπους με υψηλές δεξιότητες στην αγορά εργασίας. Προτιμά να κάνει τη δουλειά του με ανθρώπους μεσαίων δεξιοτήτων ή να προσλαμβάνει άτομα υψηλών δεξιοτήτων σε θέσεις μεσαίων ή χαμηλών προσόντων. Και τους αμείβει βέβαια και αντίστοιχα...» διαπιστώνει ο κ. Γαβρόγλου.

Στον τουρισμό, τον κλάδο όπου θέλουμε να είμαστε πρωταθλητές, μόλις 11,6% των θέσεων εργασίας αφορούν υψηλές δεξιότητες, όταν στην υπόλοιπη Ε.Ε. το ποσοστό αυτό είναι κατά μέσον όρο 17%. Μάλιστα στη Γαλλία, το ποσοστό είναι 33%.

Αναλυτικά, βάσει των στοιχείων, στους κλάδους υγείας (73,9%), εκπαίδευσης (89%) και επιστημονικές - τεχνικές δραστηριότητες (82,1%) έχουμε σημαντικά υψηλά ποσοστά θέσεων εργασίας που απαιτούν δεξιότητες υψηλού επιπέδου. Αντίθετα, χαμηλά ποσοστά παρουσιάζει η Ελλάδα στις κατασκευές (9,0%), σε ξενοδοχεία - εστίαση (11,6%), στη μεταποίηση (22,8%) και στη δημόσια διοίκηση (31,4%).

Το 61,2% των εργαζομένων με υψηλά προσόντα καλύπτουν αντίστοιχες θέσεις εργασίας. Ενα 36,7% καλύπτει θέσεις μεσαίων προσόντων και ένα 2,1% χαμηλών.