Νέοι ακόμα και καθώς γερνάμε

Στο βιβλίο «Outlive. Η επιστήμη και η τέχνη της υγείας και μακροζωίας» (μτφρ.: Χρ. Μπαρουξή, εκδ. Διόπτρα), των Πίτερ Ατιά και Μπιλ Γκίφορντ, που παρακολουθήσαμε αυτή την εβδομάδα, το δίδυμο των συγγραφέων (κυρίως όμως ο Ατιά, που είναι και ογκολόγος) ανατέμνει μερικές από τις βασικές νόσους που αποτελούν αιτίες του λεγόμενου αργού θανάτου, από τον οποίο χανόμαστε οι περισσότεροι στη σημερινή εποχή, αναλύοντας παράλληλα την έννοια (και τη σκόπευση) της μακροζωίας.

Στο κλείσιμο του βιβλίου, ο Ατιά γίνεται πολύ πιο προσωπικός και, κυρίως, εστιάζει σε ένα άλλο είδος νόσου που ενίοτε οδηγεί και αυτή με τον τρόπο της στον αργό θάνατο: την ψυχική νόσο ή, αλλιώς, αυτό που ο ίδιος ορίζει ως απώλεια «συναισθηματικής υγείας».

Εχοντας και ο ίδιος υποφέρει από ψυχικά νοσήματα, που

τον οδήγησαν σε ειδικά κέντρα θεραπείας, γνωρίζει από πρώτο χέρι αυτό που γράφει στον επίλογο: «Εκανα τα πάντα για να αποφύγω τον θάνατο. Ομως, κατά μεγάλη ειρωνεία, απέφευγα ταυτόχρονα τη ζωή».

Ο συσχετισμός της συναισθηματικής υγείας με τη μακροζωία είναι κάτι παραπάνω από έκδηλος: «Ολα στη ζωή μου χρειάζονταν “βελτιστοποίηση”. Ουσιαστικά, και η μακροζωία ήταν ένα πρόβλημα μηχανικής. Ή έτσι νόμιζα. Χρειάστηκαν πέντε χρόνια, δύο εισαγωγές σε ειδικά κέντρα και να κινδυνέψω να χάσω τον γάμο και τα παιδιά μου για να αλλάξω άποψη. Τελικά, μετά από αυτό το μακρύ και επώδυνο ταξίδι συνειδητοποίησα ότι η μακροζωία δεν έχει κανένα απολύτως νόημα αν η ζωή σου είναι ανυπόφορη. Ή αν οι διαπροσωπικές σχέσεις σου είναι ανυπόφορες. Τίποτε από αυτά δεν έχει σημασία αν η γυναίκα σου σε μισεί. Τίποτε από αυτά δεν έχει σημασία αν είσαι κακός πατέρας ή αν σε πνίγει ο θυμός ή ο εθισμός. Και το βιογραφικό σου δεν έχει καμία σημασία όταν φύγεις από αυτόν τον κόσμο».

Ναι, το κεφάλαιο αυτό διαφέρει από τα προηγούμενα, όχι μόνον επειδή το ψυχικό νόσημα βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αλλά και επειδή εδώ ο Ατιά είναι ο ασθενής και όχι ο γιατρός. «Μέχρι αυτό το σημείο», γράφει, «εστίασα σχεδόν αποκλειστικά στις οργανικές πτυχές της διάρκειας υγείας και της μακροζωίας, αλλά εδώ θα εξετάσω τις συναισθηματικές και ψυχολογικές πτυχές, οι οποίες, από ορισμένες απόψεις, είναι σημαντικότερες από οτιδήποτε αναφέραμε έως τώρα».

Ουσιαστικά μιλάει για την εσωτερική, προσωπική αναγέννηση του καθενός, τοποθετώντας στο μικροσκόπιο τη δική του περίπτωση. Στο κλείσιμο, όλα είναι γαλήνια, πονεμένα, αλλά και με λιγότερο βάρος.

«Νομίζω ότι γερνάμε όταν σταματάμε να σκεφτόμαστε το μέλλον», του λέει ένας φίλος του. «Αν θέλεις να μάθεις την πραγματική ηλικία κάποιου, άκουσε τι λέει. Αν μιλάει για το παρελθόν και για όσα έγιναν, για όσα έκανε, τότε έχει γεράσει. Αν σκέφτεται τα όνειρα, τις φιλοδοξίες του και όσα προσμένει ακόμη, είναι νέος».

Το σχόλιο του συγγραφέα: «Ας μείνουμε, λοιπόν, νέοι ακόμα και καθώς γερνάμε».