Ποιοι θέλουν να μας πνίξουν στο φυσικό αέριο;
Ενώ ο κόσμος παρακολουθεί άλλα πράγματα, κάτι περίεργο και ανησυχητικό φαίνεται να συμβαίνει: η χώρα μας μοιάζει έτοιμη να θυσιάσει τους στόχους που έχει η ίδια θέσει για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, αγκαλιάζοντας το φυσικό αέριο ως βασική πηγή ενέργειας για δεκαετίες. Δύο πρόσφατες ειδήσεις πρέπει να χτυπήσουν καμπανάκια σε όσους αρμόδιους δεν το έχουν πάρει χαμπάρι και, βεβαίως, σε εσάς που διαβάζετε εδώ: η εταιρεία ενέργειας enaon EDA έχει υποβάλει για έγκριση ένα επενδυτικό σχέδιο, ύψους 770 εκατ. ευρώ, για να κατασκευάσει ένα δίκτυο φυσικού αερίου ώστε να διασυνδέσει 110.000 κτίρια σε εννέα περιφέρειες της χώρας και, για πρώτη φορά, και σε τέσσερα νησιά.
Ταυτόχρονα, μετά τις τελευταίες έρευνες η πετρελαιοβιομηχανία ExxonMobil ετοιμάζεται να αποφασίσει αν θα κάνει δοκιμαστική γεώτρηση για φυσικό αέριο στα ανοιχτά της Κρήτης στα τέλη του 2025. Το ότι εν έτει 2024 υπάρχει συζήτηση για τέτοιες επενδύσεις στην Ελλάδα είναι από μόνο του πρόβλημα. Το ότι αφήνονται να ωριμάζουν από την κυβέρνηση είναι πολύ ανησυχητικό. Δεδομένου ότι η ίδια η κυβέρνηση έχει ένα εγκεκριμένο από τη Βουλή και την Ε.Ε. στρατηγικό σχέδιο, που λέει τα ανάποδα.
Οπως ίσως ξέρετε, τον Δεκέμβριο του 2019, η ελληνική κυβέρνηση υπέβαλε το Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας και Κλίματος (ΕΣΕΚ), ένα στρατηγικό σχέδιο για την πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και την ενεργειακή μετάβαση, το οποίο όλα τα κράτημέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι υποχρεωμένα να εκπονούν και να υλοποιούν. Είναι, πρακτικά, ένας μπούσουλας. Ολες οι πολιτικές στον τομέα της ενέργειας στη χώρα πρέπει να συμβαδίζουν με όσα γράφει μέσα. Είναι ένα καλό κείμενο. Αυτές και αυτοί που το έγραψαν δεν είναι τίποτε αιθεροβάμονες οικολόγοι, και οι στόχοι που περιγράφει είναι μεν δύσκολοι, αλλά ρεαλιστικοί. Σύμφωνα με την τελευταία, επικαιροποιημένη εκδοχή του ΕΣΕΚ, ο στόχος της χώρας μας είναι μέχρι το 2050 να μειώνεται σταδιακά μα πολύ γρήγορα η κατανάλωση του φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Πράγματι, σε 26 χρόνια, λέει, θα χρειαζόμαστε πάνω-κάτω πέντε φορές λιγότερο από ό,τι χρησιμοποιούμε σήμερα. Στην Ελλάδα, το 2021 καταναλώσαμε λίγο πάνω από 6 bcm (δισ. κυβικά μέτρα) φυσικού αερίου και το 2022 πέσαμε στα 4,9 bcm. To ΕΣΕΚ προβλέπει ότι έως το 2030 θα χρειαζόμαστε μόνο 3,2 bcm. Και το 2050; Το 2050 θα χρειαζόμαστε 0,7 bcm για όλες μας τις ανάγκες (ηλεκτροπαραγωγή, βιομηχανία, θέρμανση σε σπίτια κ.λπ.).
Τη στιγμή, λοιπόν, που ο στρατηγικός σχεδιασμός της χώρας είναι η ραγδαία μείωση της χρήσης και αυτού του ορυκτού καυσίμου πολύ γρήγορα, ποιο ακριβώς είναι το νόημα τεράστιων, δαπανηρών, μακροχρόνιων και περιβαλλοντικά επικίνδυνων επενδύσεων σε νέα δίκτυα διανομής φυσικού αερίου και νέες εξορύξεις στις ελληνικές θάλασσες;
Ποιος κερδίζει από τέτοιες επενδύσεις, εκτός από τις εταιρείες ορυκτών καυσίμων που θέλουν να βγάλουν και να κάψουν όσο περισσότερα ορυκτά καύσιμα προλαβαίνουν, σε όποια γωνιά του πλανήτη μπορούν να τρυπήσουν; Αυτές οι επενδύσεις έχουν έναν προφανή σκοπό: να εγκλωβίσουν την ελληνική αγορά ενέργειας στην εξάρτηση από το φυσικό αέριο για δεκαετίες, τινάζοντας στον αέρα, βεβαίως, το στρατηγικό πλάνο απανθρακοποίησης που υλοποιείται ήδη. Το οποίο, βεβαίως, προβλέπει μέσα και πώς θα πρέπει να αντικατασταθούν αυτά τα ορυκτά καύσιμα, ώστε να τα χρειαζόμαστε ολοένα και λιγότερο: με επενδύσεις σε άλλες πηγές. Στο ΕΣΕΚ προδιαγράφεται ως στόχος η επέκταση των ΑΠΕ ώστε να καλύπτουν το 44% των συνολικών ενεργειακών αναγκών της χώρας έως το 2030 (από 22% σήμερα) και το 105% των ενεργειακών αναγκών της χώρας έως το 2050 – δηλαδή να εξάγουμε κιόλας, αν χρειάζεται. Η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι μπορεί να τα κάνει αυτά τα πράγματα (μέσα σε τέσσερα χρόνια διπλασίασε την εγκατεστημένη ισχύ φωτοβολταϊκών και αιολικών πάρκων) και πρέπει να συνεχίσει στο ίδιο μοτίβο, ακόμη πιο γρήγορα. Οχι με καινούργια δίκτυα φυσικού αερίου ή γεωτρήσεις, αλλά με νέα υπεράκτια αιολικά πάρκα, συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, μείωση των ενεργειακών αναγκών του παλιού κτιριακού δυναμικού της χώρας, αντικατάσταση του πετρελαίου ως κύριας πηγής θέρμανσης στα κτίρια από λύσεις που δεν βασίζονται σε άλλα ορυκτά καύσιμα και στην ακόμη ταχύτερη αναβάθμιση του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας για να υποστηρίξει τις πολυάριθμες νέες επενδύσεις ΑΠΕ που ήδη είναι στην αναμονή και τις πολλές επόμενες.
Αυτή είναι η προτεραιότητα για τη χώρα μας. Και είναι ακριβώς οι επενδύσεις που χρειαζόμαστε, για να είμαστε ενεργειακά αυτόνομοι από τους κάθε Ρώσους, για να μη μας φεύγουν τα εργοστάσια επειδή δεν μπορούν να συνδέσουν τις ΑΠΕ τους στο δίκτυο (όπως η Sonoco, πρόσφατα) και για να πιάσουμε και τους στόχους του ΕΣΕΚ. Αυτή είναι η ανάπτυξη που πρέπει να θέλουμε. Οχι Golden Visa, καζίνο και πετρελαιάδες που τρυπάνε το Αιγαίο.