Τι (δεν) μάθαμε για τα Τέμπη
Συνέβη το αναμενόμενο: Η συζήτηση στη Βουλή πριν από την ψηφοφορία για την πρόταση δυσπιστίας εξελίχθηκε με οξύτητα, βαριές κουβέντες και αμφισβήτηση της εντιμότητας του πολιτικού αντιπάλου.
Ενας άσχετος με την ελληνική πραγματικότητα, ξένος, παρατηρητής δύσκολα θα φανταζόταν ότι έχει περάσει μόλις ένας χρόνος από τις τελευταίες εκλογές και ότι η ακραία ένταση αφορά μια σιδηροδρομική τραγωδία, για τα αίτια της οποίας βρίσκεται σε εξέλιξη δικαστική έρευνα.
Και σίγουρα θα εντυπωσιαζόταν διαπιστώνοντας ότι η κυβέρνηση εγκαλείται για συγκάλυψη και κατάλυση του κράτους δικαίου από την αντιπολίτευση, την οποία εγκαλεί για εργαλειοποίηση του ανθρώπινου πόνου και διασπορά fake news. Μα γιατί τσακώνονται τόσο άγρια; Είναι δυνατόν η κυβέρνηση να μη θέλει διαλεύκανση με καταλογισμό ευθυνών και η αντιπολίτευση να έχει ως προτεραιότητα
τα κομματικά οφέλη; Είναι δυνατόν κανένα κόμμα να μην απαιτεί κατεδάφιση του πελατειακού κράτους, για να μην μπορεί να γίνει σταθμάρχης ξανά ένας επικίνδυνος υπάλληλος, να βρεθεί στη θέση του προϊσταμένου του ένας ανεύθυνος διευθυντής και στη θέση του υπογράφοντος αναρρωτική άδεια ένας επίορκος γιατρός;
Ενας μέσος τηλεθεατής μπορεί να μπερδεύτηκε ακούγοντας για επιχειρηματίες με πολιτικές βλέψεις και πολιτικούς αρχηγούς που ενημερώνονται για πρωτοσέλιδα εφημερίδων πριν τυπωθούν. Και ίσως δυσκολεύτηκε να κατανοήσει τους λόγους των παραιτήσεων στενών συνεργατών του πρωθυπουργού λίγο πριν ανέβει στο βήμα της Βουλής.
Οπωσδήποτε, δεν θα κατέληξε σε στέρεη απάντηση για κανένα από τα βασανιστικά ερωτήματα που υφαίνουν ιστό καχυποψίας ένα χρόνο μετά την τραγωδία στα Τέμπη: Τι προκάλεσε την έκρηξη; Μετέφερε παράνομο φορτίο η εμπορική αμαξοστοιχία; Επρεπε να μπαζωθεί τόσο γρήγορα ο τόπος του δυστυχήματος; Ποιος μόνταρε το ηχητικό με τις συνομιλίες των σιδηροδρομικών; Ποιος και γιατί το έδωσε στη δημοσιότητα; Μπορούσε να αποτραπεί η καταστροφή αν λειτουργούσαν τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας;
Αλλά ούτε για την πολιτική διαχείριση από την κυβέρνηση δόθηκαν επαρκείς εξηγήσεις. Γιατί ήταν ξανά υποψήφιος στις εκλογές ο Κ. Καραμανλής, έχοντας αναλάβει την αντικειμενική πολιτική ευθύνη και ενώ είναι κόκκινο πανί για τους συγγενείς των θυμάτων; Γιατί επελέγη ως πρόεδρος της εξεταστικής επιτροπής ένας επιθετικός, αμετροεπής και συγκρουσιακός βουλευτής; Γιατί δεν κλήθηκαν να καταθέσουν σημαντικοί μάρτυρες; Γιατί αντιμετωπίστηκε με εριστικότητα η Ευρωπαία εισαγγελέας;
Αυτό που δεν συζητήθηκε καθόλου είναι η βαθιά αιτία του κακού: ο ανελέητος πελατειασμός, η έλλειψη αξιολόγησης και η κομματοκρατία που δημιουργούν ένα σαδιστικό, αναποτελεσματικό κράτος, το οποίο, σε συγκεκριμένες συνθήκες, μπορεί να γίνει και δολοφονικό.
Δεν συζητήθηκε ούτε ο οικονομικός και διαχειριστικός ανορθολογισμός που χαρακτηρίζει τη λειτουργία δημόσιων οργανισμών, όπως ο ΟΣΕ, με αποτέλεσμα να εκκρεμούν έργα εκσυγχρονισμού και να αναβάλλονται επείγουσες μεταρρυθμίσεις. Ούτε λέξη για την ασυνέχεια του κράτους που αποδιοργανώνεται με κάθε πολιτική αλλαγή, για τα αμφιλεγόμενα κριτήρια επιλογής των διοικήσεων, για την έλλειψη λογοδοσίας και διαφάνειας, για την αδυναμία των ανεξάρτητων αρχών να ασκήσουν ουσιαστικά τον εποπτικό τους ρόλο.
Με άλλα λόγια, οι πρωταγωνιστές στην κοινοβουλευτική μάχη δεν ανάλωσαν την ενέργειά τους προσπαθώντας να διασφαλίσουν ότι ποτέ ξανά δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο. Γιατί αν το έκαναν, θα έπρεπε να θέσουν σε επερώτηση τη σχέση του πολιτικού συστήματος με το κράτος και το χρήμα, δηλαδή τη βάση πάνω στην οποία στέκονται.
Αυτό που δεν συζητήθηκε καθόλου είναι η βαθιά αιτία του κακού: ο ανελέητος πελατειασμός, η έλλειψη αξιολόγησης και η κομματοκρατία που δημιουργούν ένα σαδιστικό, αναποτελεσματικό κράτος.
Για όσους και όσα χάθηκαν όταν συγκρούστηκαν τα τρένα στα Τέμπη καθένας πενθεί με τον δικό του τρόπο. Οσοι έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα για πάντα, οι υπόλοιποι ανάλογα με τις πνευματικές και ψυχικές τους δυνάμεις. Οι επιδειξίες ευαισθησίας θορυβωδώς. Οι επαγγελματίες της ενσυναίσθησης επίσης. Οι εθισμένοι στην εξουσία προσχηματικά. Οι θεσμικοί ψύχραιμα. Οι διαμεσολαβητές, στα ΜΜΕ, προστατευμένοι από τον καταιγισμό της επικαιρότητας που δεν αφήνει καμία οδύνη να αντέξει για πολύ.