Μηχανοδηγός της αντιπολίτευσης
Πώς σκοπεύει ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ να εκμεταλλευθεί το γεγονός ότι προσπέρασε τον ΣΥΡΙΖΑ χάρη στην πρόταση δυσπιστίας
Η έξοδος από μια αυτοκαταστροφική εσωστρέφεια, που νομοτελειακά έδειχνε να οδηγεί το κόμμα σε κατηφορικό σπιράλ, είναι ίσως το σημαντικότερο κέρδος του ΠΑΣΟΚ από τη διαδικασία πρότασης δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης. Αν η γενικευμένη στη Χαριλάου Τρικούπη αίσθηση ότι, μέσα από όλη αυτή τη διαδικασία, το κόμμα και η ηγεσία του έδειξαν ισχυρά αντανακλαστικά και αντιπολιτευτική συγκρότηση, αποτυπωθεί και δημοσκοπικά, τότε επανακαθορίζονται οι όροι του παιχνιδιού ενόψει ευρωεκλογών, που είναι και το ορόσημο με βάση το οποίο όλοι κινούνται.
Προσωπικά, ο Νίκος Ανδρουλάκης εμφανίζεται κερδισμένος σε δύο μέτωπα: κατάφερε να στοιχίσει όλα τα κόμματα του κεντροαριστερού χώρου πίσω από την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε. Οσο κι αν κανένα από αυτά δεν του αναγνωρίζει πρωτοκαθεδρία, σε επίπεδο εντυπώσεων εμφανίστηκε ως ο πολιτικός αρχηγός που είχε την πρωτοβουλία κινήσεων απέναντι στην κυβέρνηση. Αυτό έγινε περισσότερο εμφανές σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ, που τυπικά έχει τον τίτλο της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η απουσία της φυσικής ηγεσίας του από τη Βουλή από μόνη της ευνοεί τον κ. Ανδρουλάκη, ο οποίος φρόντισε να αξιοποιήσει το πλεονέκτημα. Την ίδια στιγμή, η Κουμουνδούρου έδειξε να κινείται με χρονοκαθυστέρηση, να χάνει το μομέντουμ των εξελίξεων και με σπασμωδικές αντιδράσεις να προσπαθεί εκ των υστέρων να καλύψει το κενό.
Το γεγονός ότι η κυβέρνηση εξήλθε από τη συζήτηση για την πρόταση δυσπιστίας με διαφορετική σύνθεση και η απομάκρυνση από το επιτελείο του Μαξίμου δύο στενών συνεργατών του Κυριάκου Μητσοτάκη αναδεικνύονται από το ΠΑΣΟΚ ως η σημαντικότερη επιτυχία όλης αυτής της διαδικασίας, από την οποία, όπως υποστηρίζουν, η κυβέρνηση βγήκε τραυματισμένη. Παράλληλα, η διπλή παραίτηση εκ των πραγμάτων αποδυνάμωσε την κυβερνητική θέση ότι η κίνηση του ΠΑΣΟΚ να καταθέσει την πρόταση δυσπιστίας ήταν προϊόν διαπλοκής.
Για τη Χαριλάου Τρικούπη, η κατάθεση της πρότασης δυσπιστίας ήρθε σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία η κομματική ηγεσία αναζητούσε εναγωνίως απάντηση στη δημοσκοπική υποχώρηση και στην εσωκομματική κακοφωνία, που μέρα με τη μέρα γινόταν πιο ηχηρή και αμφισβητούσε όλο και περισσότερο τη στρατηγική και τις επιλογές της. Τουλάχιστον για την εβδομάδα που πέρασε, μπήκε φρένο σε όλα αυτά. Εάν ο ισχυρισμός της ηγετικής ομάδας ότι στη Βουλή αποτυπώθηκε εμφατικά η υπεροχή του ΠΑΣΟΚ έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και αναδείχθηκε ο Νίκος Ανδρουλάκης ως ο κύριος αντίπαλος του πρωθυπουργού, επιβεβαιωθεί και δημοσκοπικά με το ΠΑΣΟΚ να ανακτά τη δεύτερη θέση, που έχασε σε όλες τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, τότε η περίοδος νηνεμίας θα παραταθεί. Εκτός απροόπτου, μέχρι τις κάλπες του Ιουνίου. Σε κάθε περίπτωση, η ανερμάτιστη εικόνα που εμφάνισε ο ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, οι αντιδράσεις πολλών ταχυτήτων από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που έδειξαν ότι οι προσωπικές στρατηγικές εξακολουθούν να κυριαρχούν, ακόμη και η επιμονή στο θέμα των διεθνών παρατηρητών για τις εκλογές, από το ΠΑΣΟΚ ερμηνεύονται ως σαφείς ενδείξεις προετοιμασίας του ΣΥΡΙΖΑ για την επερχόμενη ήττα και καλλιέργειας σεναρίων διαβλητότητας, ως έσχατο ανάχωμα της ηγεσίας της Κουμουνδούρου στην αμφισβήτηση που θα δεχτεί την επομένη των εκλογών.
Από όλη αυτή την κατάσταση προσδοκά να αντλήσει οφέλη το ΠΑΣΟΚ, καθώς στο κεντρώο πολιτικό ακροατήριο, που δεν αρέσκεται σε θεωρίες συνωμοσίας, η αμφισβήτηση κομβικών κεκτημένων της Μεταπολίτευσης και η παρουσίαση της χώρας ως μιας σχεδόν τριτοκοσμικής «μπανανίας» πιστεύουν στη Χαριλάου Τρικούπη ότι είναι απωθητικές. Με αυτό ακριβώς το ακροατήριο θεωρούν, ταυτόχρονα, ότι κατάφερε ο Νίκος Ανδρουλάκης μέσα από τη συζήτηση για την πρόταση δυσπιστίας να «συνομιλήσει» πειστικά, κινούμενος θεσμικά, δείχνοντας ότι ο ίδιος και το κόμμα του έχουν καλή γνώση των κοινοβουλευτικών διαδικασιών, ότι μπορούν να αναγνωρίσουν και να αξιοποιήσουν την κατάλληλη χρονική και πολιτική συγκυρία. Και, ταυτόχρονα, καταθέτοντας ένα συγκροτημένο αφήγημα, επικεντρωμένο στην υπόθεση των Τεμπών, που αναγνωρίζεται ως ένα επίμονο συλλογικό τραύμα, για το οποίο η κοινή γνώμη εξακολουθεί να ζητάει απόδοση ευθυνών. Ενα αφήγημα που επεκτάθηκε σε όλες τις υποθέσεις για τις οποίες η κυβέρνηση έχει δεχθεί επικρίσεις, όσον αφορά το κράτος δικαίου, αλλά και στα κομβικά για την κοινωνία ζητήματα της ακρίβειας, της παιδείας, της υγείας, της στέγης.
Η πληγή των ΑΕΙ
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ επιδίωξε μέσα από την τριήμερη συζήτηση στη Βουλή να αποκαταστήσει τη σχέση με αυτό το ακροατήριο, να επιδιορθώσει τη ζημιά και τον κλονισμό που έδειξε να επιφέρει στη «συνομιλία» με αυτό το κοινό η στάση του κόμματός του στο νομοσχέδιο για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Παράλληλα, το ότι ανέβηκαν κατακόρυφα οι τόνοι της πολιτικής αντιπαράθεσης στην κεντρική πολιτική σκηνή, εκτιμάται πως μπορεί να λειτουργήσει συσπειρωτικά για ένα ακροατήριο που, στη λογική της χαλαρής ψήφου των ευρωεκλογών, λοξοκοιτάζει προς τα πιο μικρά κόμματα.
Οσον αφορά το εσωκομματικό μέτωπο, η ηγεσία του ΠΑΣΟΚ έχει τη δυνατότητα να κινηθεί με μεγαλύτερη ευχέρεια στη σύνθεση του ευρωψηφοδελτίου για την οποία είχαν ήδη αρχίσει να εκφράζονται επιφυλάξεις και αμφισβήτηση. Καθώς ο Νίκος Ανδρουλάκης νιώθει ότι εξέρχεται ενισχυμένος από την τριήμερη κοινοβουλευτική διαδικασία, θα επιμείνει στις επιλογές του. Η παρουσίαση των περισσότερων υποψηφίων –εκτιμάται περίπου το 90%– προγραμματίζεται για την επόμενη Κυριακή, σε συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής.
Για τη Χαριλάου Τρικούπη, η κατάθεση της πρότασης δυσπιστίας ήρθε σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία η κομματική ηγεσία αναζητούσε εναγωνίως απάντηση στη δημοσκοπική υποχώρηση και στην εσωκομματική κακοφωνία.