Το δίλημμα Ερντογάν, σταυροδρόμι για την Τουρκία
ΗΤουρκία εισέρχεται σε μια άκρως ενδιαφέρουσα εποχή. Ορθώς, και ο πρόεδρος και ο επανεκλεγμένος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης αποκάλεσαν τις εκλογές της Κυριακής νίκη της δημοκρατίας, καθώς συνέβη αυτό που χαρακτηρίζει τη δημοκρατία – νίκησε η πλευρά που δεν διέθετε όλους τους μοχλούς της εξουσίας. Και είναι ενθαρρυντικό που και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος τα τελευταία χρόνια εδραιώνει ένα αυταρχικό καθεστώς που συνδυάζει τον εθνικισμό με τον ισλαμισμό, αναφέρεται στη δημοκρατία.
Στην εποχή μας, το πολίτευμα αυτό χρησιμοποιείται συχνότερα ως μανδύας για όσους το υποσκάπτουν παρά ως μέσο για να επιτευχθεί το μεγαλύτερο δυνατό καλό για το σύνολο του πληθυσμού. Στην Τουρκία θα δούμε εάν θα επιβεβαιωθεί η υπόσχεση του Εκρέμ Ιμάμογλου, ότι η νίκη του είναι νίκη κάθε εθνικής ομάδας στη χώρα, ή εάν το ταρακούνημα της πολιτικής σκηνής θα ενισχύσει τις δυνάμεις του διχασμού στις οποίες ο Ερντογάν επένδυσε τα τελευταία χρόνια. Το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών δείχνει ότι ο Ερντογάν δεν είναι παντοδύναμος, ότι παρά τον ασφυκτικό έλεγχο που ασκεί στην πολιτική και στην κοινωνία μέσω των κρατικών υπηρεσιών, των θεσμών και του Τύπου αδυνατεί να τιθασεύσει την οικονομία και, συνεπώς, τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Αυτό ενίσχυσε το κόμμα της αντιπολίτευσης. Δεν σημαίνει όμως ότι το CHP και ο Ιμάμογλου θα βρουν εύκολο τον δρόμο προς τις εθνικές και προεδρικές εκλογές του 2028.
Είναι σημαντικό ότι νέο ισλαμικό κόμμα (με ηγέτη τον υιό του Ερμπακάν – μέντορα του Ερντογάν) απέσπασε σημαντικό μέρος των οπαδών του κυβερνώντος ΑΚΡ, κατηγορώντας τον Ερντογάν για τη συνεχή οικονομική
συνεργασία με το Ισραήλ. Ο πρόεδρος, λοιπόν, αντιμετωπίζει πολυδιάστατη απειλή. Είναι υποχρεωμένος να ακολουθήσει σκληρή οικονομική πολιτική, και να συνεργαστεί με δυτικές χώρες. Μάλιστα ο τσάρος της Οικονομίας, Μεχμέτ Σιμσέκ, απέκτησε καθοριστικό λόγο και στην εξωτερική πολιτική. Οικονομικός είναι και ο λόγος που παρά τη σκληρή ρητορική του δεν έχει ξεκόψει τους δεσμούς με το Ισραήλ. Θα φανεί τώρα εάν ο Ερντογάν θα επιμείνει στη δυτική στροφή, καθώς καλείται να επιλέξει μεταξύ μιας πολιτικής που ενισχύει τους αντιπάλους στα δεξιά και αριστερά του (αλλά που είναι για το καλό της χώρας) και μιας επιστροφής στην εθελοτυφλία (ως προς την οικονομία) και
Το αποτέλεσμα των δημοτικών εκλογών δείχνει ότι ο Ερντογάν δεν είναι παντοδύναμος, παρά τον ασφυκτικό έλεγχο που ασκεί στην πολιτική και στην κοινωνία.
στον ολοένα πιο έντονο αυταρχισμό. Καθώς δεν αντιμετωπίζει εκλογές για άλλα τέσσερα χρόνια, πιθανώς θα ακολουθήσει τον δύσκολο δρόμο της οικονομικής ανάκαμψης, με την ελπίδα ότι τα χειρότερα θα έχουν περάσει έως τις επόμενες εκλογές. Η επιλογή του πρώτου –του «δημοκρατικού»– δρόμου δεν σημαίνει ότι ο Ερντογάν θα είναι ευκολότερος αντίπαλος στο εσωτερικό, ούτε στην εξωτερική πολιτική. Αντιθέτως, η αναγκαστική «σύνεση» σε κάποια μέτωπα μπορεί να τον ενθαρρύνει να αυξήσει την ένταση στο πατριωτικό, ώστε να συνεχίσει να φαίνεται ισχυρός και με πρωτοβουλία των κινήσεων.