Το κρυφό χρέος βλάπτει τις οικονοµίες
Μπορεί να µην εµφανίζεται στους προϋπολογισµούς των κρατών, αλλά παγκοσµίως υπερβαίνει το 1 τρισ. δολάρια.
οι αρµόδιοι αξιωµατούχοι δεν φεισθούν καµίας προσπάθειας προκειµένου να αντιµετωπίσουν το δυσθεώρητο παγκόσµιο δηµόσιο χρέος, τότε θα πρέπει να ασχοληθούν ενδελεχώς µε τους αδύναµους νόµους περί διαφάνειας και δηµοσιοποίησης στοιχείων. Κρυφό χρέος είναι ο δανεισµός για τον οποίο ευθύνεται µια κυβέρνηση, αλλά δεν αποκαλύπτεται στους πολίτες της ή σε άλλους πιστωτές. Και ενώ αυτό το χρέος εκ φύσεως συχνά κρατείται εκτός επίσηµου κρατικού ισολογισµού, είναι πολύ πραγµατικό, αγγίζοντας το 1 τρισ. δολ. παγκοσµίως, σύµφωνα µε εκτιµήσεις. Αν και αυτές οι άγνωστες υποχρεώσεις δεν είναι µεγάλες σε σύγκριση µε το παγκόσµιο δηµόσιο χρέος των άνω των 91 τρισ. δολαρίων, συνιστούν µια επιδεινούµενη απειλή για χώρες χαµηλού εισοδήµατος µε ήδη υψηλό χρέος και ετήσιες ανάγκες αναχρηµατοδότησης, που έχουν τριπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια. Το πρόβληµα οξύνεται περαιτέρω υπό συνθήκες υψηλότερων επιτοκίων και ασθενέστερης ανάπτυξης. Αυτές οι δυνητικά τροµερές συνέπειες αποτρέπονται µε την ενίσχυση των εθνικών νοµικών πλαισίων. Η νέα µας εργασία «Τα νοµικά θεµέλια της διαφάνειας περί δηµοσίου χρέους: εναρµονίζοντας το νόµο µε τις καλές πρακτικές» παρουσιάζει ευρήµατα από έρευνα σε 60 χώρες. Η έρευνα δείχνει ότι λιγότερες από 30 συµµετέχουσες χώρες έχουν νόµους που προβλέπουν τη διαχείριση χρέους και την κατάρτιση δηµοσιονοµικών εκθέσεων. Επίσης, λιγότερες από 15 χώρες προβλέπουν αποκάλυψη πληροφοριών όσον αφορά τον κρατικό δανεισµό. Εντοπίζουµε, επίσης, τέσσερις αξιοσηµείωτες αδυναµίες στην εσωτερική νοµοθεσία, που διευκολύνουν την απόκρυψη δεδοµένων του χρέους: ο στενός ορισµός του, οι ανεπαρκείς νοµικές απαιτήσεις για δηµοσιοποίηση και διαφάνεια, οι ρήτρες εµπιστευτικότητας στις συµβάσεις δηµοσίου χρέους και η αναποτελεσµατική εποπτεία. Ειδικότερα, σε πολλές χώρες ένας περιοριστικός ορισµός του δηµόσιου χρέους στη νοµοθεσία επιτρέπει ορισµένες κατηγορίες του να διαφεύγουν την εποπτεία. Συνιστούµε ο ορισµός του δηµόσιου χρέους να είναι ευρύς και περιεκτικός, ώστε να περιλαµβάνει ληξιπρόθεσµες οφειλές, παράγωγα και ανταλλαγές, πιστώσεις προµηθευτών και παραδοχές εγγυήσεων, δάνεια και τίτλους, δηµοσιονοµικά κονδύλια, δηµόσια καταπιστευµατικά ταµεία (συνταξιοδοτικά, για παράδειγµα) και οχήµατα ειδικού σκοπού. ∆εύτερον, µια ισχυρή νοµική βάση είναι ουσιώδης, ώστε να διατυπώνεται σαφής απαίτηση για δηµοσιοποίηση των στοιχείων του χρέους κατά τρόπο έγκαιρο και συναφή για την ανάλυση της πολιτικής, τη διαφάνεια και τη λογοδοσία. Τρίτον, το απόρρητο στις συµβάσεις δηµοσίου χρέους παρεµποδίζει άµεσα τη διαφάνεια. Και τέταρτον, η διαφάνεια επί του δηµοσίου χρέους παρακωλύεται σε περιπτώσεις πληµµελούς εποπτείας. * Οι κ. Αλίσα Ασκροφτ, Κάρλα Βάσκεθ και Ρόντα Γουίκς-Μπράουν είναι στελέχη του ∆ΝΤ. Το άρθρο δηµοσιεύεται στο ιστολόγιο του ∆ΝΤ.