Το νέο μοντέλο ανάπτυξης στο Μπενγκαλούρου

50 χρόνια, το εγχειρίδιο οικονομίας για το πώς θα πλουτίσουν οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα. Οι πρώην αγρότες μετακινούνται στη βιομηχανία και μετά ό,τι παράγουν τα χέρια τους πουλιέται στον υπόλοιπο κόσμο. Η συνταγή, προσαρμοσμένη με διάφορους τρόπους από το Χονγκ Κονγκ, τη Σιγκαπούρη, τη Νότια Κορέα, την Ταϊβάν και την Κίνα, οικοδόμησε τον ισχυρότερο κινητήρα που γνώρισε ποτέ ο κόσμος με στόχο την οικονομική ανάπτυξη. Οι αποκαλούμενες «ασιατικές τίγρεις» μαζί με την Κίνα αναδείχθηκαν σε ογκώδεις δεξαμενές φθηνού εργατικού δυναμικού με πρόσβαση σε διεθνή τεχνογνωσία και χρηματοδότηση, ενώ οι κυβερνήσεις παρείχαν οδικά δίκτυα και σχολεία, θέσπισαν κανόνες και κίνητρα και συνέβαλαν στην ανάπτυξη νέων κλάδων. Εντούτοις, όσο η τεχνολογία προοδεύει, οι αλυσίδες εφοδιασμού αλλάζουν και οι πολιτικές εντάσεις αναδιαμορφώνουν τα εμπορικά πρότυπα, πληθαίνουν τα ερωτήματα, εάν το ίδιο μοντέλο εκβιομηχάνισης είναι βιώσιμο. Τα εργοστάσια τείνουν να βασίζονται περισσότερο στην αυτοματοποίηση και λιγότερο σε φθηνούς ανειδίκευτους εργάτες. «Δεν είναι δυνατόν να δημιουργηθούν επαρκείς θέσεις εργασίας για τη συντριπτική πλειονότητα των ανειδίκευτων», δήλωσε ο κορυφαίος οικονομολόγος για τα αναπτυξιακά θέματα στο Χάρβαρντ, Ντάνι Ρόντρικ. Το Μπανγκλαντές αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ως «μία από τις σημαντικότερες ιστορίες ανάπτυξης στον κόσμο», κατά τον επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η χώρα μετέτρεψε τους αγρότες σε εργάτες κλωστοϋφαντουργίας. Πέρυσι, όμως, η Ρουμπάνα Χουγκ, πρόεδρος του οικογενειακού ομίλου πολυσχιδών δραστηριοτήτων Mohammadi, αντικατέστησε 3.000 υπαλλήλους με αυτοματοποιημένες μηχανές ζακάρ για πολύπλοκα σχέδια ύφανσης. Οι εργάτριες βρήκαν παρόμοιες δουλειές σε άλλα τμήματα της εταιρείας. «Τι έπεται, όμως, όταν αυτό συμβαίνει σε μεγάλη κλίμακα;» διερωτήθηκε η κ. Χουγκ, η οποία είναι επίσης πρόεδρος της Ενωσης Κλωστοϋφαντουργών και Εξαγωγέων Ενδυμάτων του Μπανγκλαντές. Μια εναλλακτική μπορεί να βρεθεί στο Μπενγκαλούρου, ένα κέντρο υψηλής τεχνολογίας στην ινδική πολιτεία Καρνατάκα. Πολυεθνικοί όμιλοι όπως οι Goldman Sachs, Victoria’s Secret και το περιοδικό Economist έχουν δημιουργήσει εκατοντάδες επιχειρηματικούς κόμβους υπό την επωνυμία «παγκόσμια κέντρα ικανοτήτων», τα οποία χειρίζονται συστήματα επιμελητείας, σχεδιάζουν προϊόντα, αναπτύσσουν συστήματα κυβερνοασφάλειας και τεχνητής νοημοσύνης και πολλά άλλα. Τέτοια κέντρα αναμένεται να δημιουργήσουν 500.000 θέσεις εργασίας σε εθνικό επίπεδο τα επόμενα 2-3 χρόνια, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων Deloitte. Οι εργαζόμενοι σε αυτά συμμετέχουν σε εκατοντάδες εταιρείες βιοτεχνολογίας, μηχανικής και τεχνολογίας πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων εγχώριων κολοσσών (Tata Consultancy Services, Wipro, Infosys Limited κ.λπ.). «Πρέπει να απομακρυνθούμε από την ιδέα των κλασικών σταδίων ανάπτυξης, ότι δηλαδή μετακινείστε από το αγρόκτημα στο εργοστάσιο και μετά στα γραφεία», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Μπάλντουιν, οικονομολόγος στο Διεθνές Ινστιτούτο Διαχείρισης της Ανάπτυξης στη Γενεύη. Τα 2/3 της παγκόσμιας παραγωγής προέρχονται τώρα από τις υπηρεσίες. Στο Μπενγκαλούρου, παλιότερα γνωστό ως Μπανγκαλόρ, η γενικευμένη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της μεσαίας τάξης προσείλκυσε περισσότερους ανθρώπους και περισσότερες επιχειρήσεις που με τη σειρά τους προσείλκυσαν περισσότερους ανθρώπους και επιχειρήσεις. Στο νέο μοντέλο οι χώρες εστιάζουν την ανάπτυξη γύρω από πόλεις και όχι με επίκεντρο έναν δεδομένο κλάδο. «Αυτό δημιουργεί οικονομικές δραστηριότητες, που είναι αρκετά διαφορετικές», είπε, εν κατακλείδι, ο κ. Μπάλντουιν.

Τα φτωχά κράτη γράφουν ένα νέο εγχειρίδιο οικονομικών για το πώς θα γίνουν πλούσια.