Ο Θεός πού χωρά σ' όλα αυτά;
Γράφαμε χθες ότι ένα μεγάλο πρόβλημα των φανατικών χριστιανών είναι ότι παίρνουν το περιεχόμενο των Γραφών κατά γράμμα και όχι κατά το πνεύμα τους. Η άγνοια και οι παρωπίδες τους είναι θηριώδεις: ακόμη και στον ίδιο τον Ιησού αποδίδονται από τα τέσσερα Ευαγγέλια αφηγήσεις που έχουν έναν έντονα αλληγορικό, μεταφορικό –ενίοτε και αινιγματικό– χαρακτήρα και είναι ανοιχτές σε διάφορες ερμηνείες.
Η συζήτηση αυτή ξεκίνησε με αφορμή το βιβλίο «Ο Θεός μετά τον Αϊνστάιν. Τι πραγματικά συμβαίνει στο σύμπαν;», που παρακολουθούμε αυτή την εβδομάδα. Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πεδίο, μεταφράστηκε από τον Γιώργο Μαραγκό και το έγραψε ο Αμερικανός ρωμαιοκαθολικός θεολόγος («κοσμικός χριστιανός», όπως αυτοπροσδιορίζεται) Τζον Φ. Χάουτ.
Πρόβλημα έχουν όμως και οι φανατικοί άθεοι, που απαξιώνουν τις Γραφές επειδή σ' αυτές γίνεται, π.χ., λόγος για τη δημιουργία του κόσμου μέσα σε μόλις επτά ημέρες. Αυτό που πλέον γνωρίζουμε από την κοσμολογία είναι ότι το σύμπαν ξεκίνησε από ένα αδιανόητα μικροσκοπικό σημείο που συμπύκνωνε τα πάντα, τον χώρο και τον χρόνο. Αυτή η μοναδικότητα (singularity) «εξερράγη»· ο χώρος απλώθηκε και ο χρόνος άρχισε να υφίσταται.
Το Μπιγκ Μπανγκ πρέπει να συνέβη πριν από 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Για να πάρει το σύμπαν μορφή που να θυμίζει κάπως τη σημερινή, πέρασαν εκατομμύρια χρόνια. Για τη δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος ακόμη περισσότερα· για την εμφάνιση της ζωής πάνω στη Γη το ίδιο. Συνεπώς, οι Επτά Ημέρες της Δημιουργίας (για να θυμηθούμε το υπέροχο ορατόριο του Χάιντν) πάνε περίπατο..
Πριν από χρόνια, είχα ακούσει σε ιδιωτική συζήτηση καταξιωμένο Ελληνα φυσικό (και χριστιανό) πως «μια ημέρα για τον Θεό ενδεχομένως να αντιστοιχεί σε εκατομμύρια δικά μας χρόνια».
Την ίδια ακριβώς ιδέα εκφράζει ως πιθανότητα και ο Χάουτ: «Καθώς η σχετικότητα επιτρέπει στον χρόνο σε ένα βαρυτικό περιβάλλον να περνά πιο αργά ή πιο γρήγορα σε σύγκριση με άλλα, άραγε μπορούμε πλέον να αξιοποιήσουμε την ελαστικότητα του χρόνου για να συγχρονίσουμε τη βιβλική εβδομάδα της δημιουργίας στο βιβλίο της Γένεσης με την πολύ πιο μακρόχρονη ακολουθία σταδίων που περιγράφει η σύγχρονη επιστημονική κοσμολογία; Αποδέχεται καταρχήν η κοσμολογία ότι τα δισεκατομμύρια χρόνια για εμάς τους ανθρώπους μπορεί να είναι μόνο “μια μέρα” για τον Θεό, οπότε και η Γένεση μπορεί πλέον να αναγνωσθεί ως επιστημονικά πραγματική;».
Το ενδιαφέρον με τον Χάουτ είναι ο στοχασμός και ο προβληματισμός του. Δεν τον απασχολεί να καταλήξει πάνω σε κάποια απόφανση. «Παρόλο που δεν ήταν αυτός ο σκοπός του, ο Αϊνστάιν», γράφει, «έχει δώσει στη θεολογία μια εντελώς καινούργια οπτική γωνία», συνεπώς «ο Θεός πού χωρά σ' όλα αυτά; (...) Δεδομένης της επιστημονικής μας γνώσης για έναν κόσμο που διαμορφώνεται, τι σημαίνουν η θεϊκή δημιουργία, η θεία πρόνοια και η λύτρωση; Εχουν έστω κάποιο νόημα;».