Η καμπύλη Laffer για το έγκλημα

Κατά έναν παράδοξο τρόπο ο δράστης του φονικού στους Αγίους Αναργύρους δεν έλαβε υπόψη του το γεγονός ότι η κυβέρνηση άλλαξε τους ποινικούς κώδικες και ότι η ανώτατη ποινή κάθειρξης ανέβηκε από τα δεκαπέντε στα είκοσι έτη.

Δεν γνωρίζουμε βεβαίως τι θα έκανε αν γινόταν δεκτό το αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ για την κατοχύρωση της γυναικοκτονίας ως ξεχωριστού ποινικού αδικήματος. Θα τον απέτρεπε άραγε –ή έστω θα το ξανασκεφτόταν– πριν μαχαιρώσει την 28χρονη;

Είναι περίεργο πώς συναντώνται η συντηρητική αντίληψη περί «νόμου και τάξης» με τον ριζοσπαστισμό των φεμινιστριών. Ακολουθώντας διαφορετικές τροχιές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σκαλίζοντας τον ποινικό κώδικα θα λύσουν ή έστω θα μετριάσουν κοινωνικά

προβλήματα· οι πρώτοι αυξάνοντας τις ήδη βαριές ποινές και οι δεύτεροι φτιάχνοντας νέα ποινικά αδικήματα, που πιθανότατα υπονοούν και την αύξηση των ποινών.

Η ανθρωποκτονία –ανεξαρτήτως φύλου– τιμωρείται με τη βαρύτερη των ποινών: «Οποιος σκότωσε άλλον τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη» (άρθρο 299). Αν καθιερωθεί η γυναικοκτονία ως ξέχωρο ποινικό αδίκημα, τι θα προσθέσει; Θα επαναφέρουμε το άρθρο 299 όπως ήταν πριν από την αναθεώρηση του 2019 κι έλεγε «όποιος με πρόθεση σκότωσε άλλον, τιμωρείται με την ποινή του θανάτου ή με ισόβια κάθειρξη»; Συνεπώς,

το αίτημα είναι να δημιουργήσουμε ποινικές διατάξεις για συμβολικούς λόγους, αφού δεν μπορούμε (ούτε πρέπει) να επαναφέρουμε τη θανατική ποινή.

Τα παραπάνω δεν υπονοούν κάποια απαξία της ποινικής αντιμετώπισης των εγκλημάτων και των εγκληματιών. Απλώς πρέπει να θυμόμαστε ότι οι ποινές ακολουθούν την πορεία των φορολογικών συντελεστών στη γνωστή κωνοειδή καμπύλη Laffer. Οι ποινές μέχρι ενός σημείου είναι αποτελεσματικές κι από εκεί και πέρα επιβαρυντικές για τον σκοπό που θεσπίζονται.

Η ποινική κατοχύρωση των γυναικοκτονιών, ως ξεχωριστού

αδικήματος, θα έχει μόνον ένα πρακτικό αποτέλεσμα. Κάποιοι θα πανηγυρίσουν «για τη μεγάλη νίκη του κινήματος», με τον ίδιο τρόπο που η κυβέρνηση κάνει φιγούρα πως τάχα μου κάτι κάνει αλλάζοντας –σχεδόν κάθε χρόνο– τον ποινικό κώδικα. Το χειρότερο είναι πως και στις δύο περιπτώσεις αποσιωπάται το σημαντικό: ανεξαρτήτως των ποινών που ισχύουν, ανεξαρτήτως αν αναγράφεται στον κώδικα η γυναικοκτονία, κάποιος έπρεπε να προστατεύσει τη δύστυχη νέα.

Εκεί ακριβώς βρίσκεται η αχίλλειος πτέρνα της χώρας σχετικώς με την εγκληματικότητα. Τα παχιά λόγια περί πάταξής της με έναν νόμο κι έναν κώδικα, οι διακηρύξεις του στυλ «βάζουμε τέλος στην ανομία» και άλλα επικολυρικά, είναι απλώς στάχτη στα μάτια των αδαών...