Κακοί στα ψέματα

Αυτό ήταν. Τα καλλιγραφικά παραπετάσματα με τις χαριτωμένες εικόνες που κάλυπταν τα δύο ανώνυμα κτίρια στη συμβολή της Σταδίου με την οδό Αμερικής κατέρρευσαν. Για την ακρίβεια ξέφτισαν σταδιακά, μέρα με τη μέρα, καλοκαίρι με χειμώνα, μελτέμι με χιονιά, ερήμην μας, χωρίς να ερωτηθούμε, χωρίς καν να το προσέξουμε.

Και τώρα το μεγαλείο της μαστοριάς τους, η αίγλη μιας τέχνης που μας προσπέρασε (όχι χωρίς κόστος), το βάρος της αμεριμνησίας μας, χάσκει δίπλα σε εμπορικά κέντρα, σε ξενοδοχεία πέντε αστέρων, σε γυμναστήρια διεθνών αλυσίδων, σε γαστρονομικούς ναούς που απευθύνονται σε λίγους. Υπάρχει κάτι το ανακουφιστικά αληθοφανές σε αυτή την παράδοξη συνύπαρξη: τα νεοκλασικά ερείπια είναι πάλι μαζί μας, ό,τι κι αν σκαρφιστούμε για να τα κρύψουμε από επισκέπτες αλλά κυρίως από εμάς τους ίδιους· αυτά θα περιμένουν πάντα υπομονετικά πίσω από τη δεύτερη, τρίτη, τέταρτη καλλιτεχνική «παρέμβαση» - προκάλυψη για να μας θυμίζουν κάθε φορά ποιοι είμαστε. Οσα ξενοδοχεία κι

αν φτιάξουμε, όσα ρεκόρ αφίξεων κι αν πανηγυρίσουμε, όσους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς κι αν κάνουμε (για κάτι υποδεέστερο, για κάτι που δεν χρειαζόμαστε πραγματικά), όσες πανομοιότυπες μεταλλικές περσίδες επιστρατεύσουμε για να εκσυγχρονίσουμε άχαρα κτίρια γραφείων του ’60 και του ’70, αυτή η σχεδόν λουλακί λάμψη των ερειπωμένων σπιτιών κάτω από το απογευματινό φως μιας καταθλιπτικά καλοκαιρινής άνοιξης, σε μια από τις πιο ρυπαρές γωνίες του αθηναϊκού κέντρου, αστράφτει μια αλήθεια που τολμάει να πει το όνομά της. Σε πιάνει ναυτία αν σκεφτείς τον περίγυρο και τις συνθήκες που γέννησαν αυτή την παραφωνία.

Ναι, θα μπορούσε να είχε σωθεί αυτό το συγκινητικό νεοκλασικό ντουέτο (συγκινητικό γιατί δεν μπορεί να μην προσέξεις την εμμονή του να κρατηθεί στη ζωή), ντουέτο που κάποτε ανήκε σε κοινωφελή ιδρύματα· και μπορεί να ανήκει ακόμα. Εκεί, κάπου πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, υπήρξε μια αξιόπιστη, συμβιβαστική πρόταση οριστικής σωτηρίας τους από την Τράπεζα Πειραιώς με καλή αρχιτεκτονική υπογραφή (του Γιάννη Κίζη), αλλά αυτή κατέπεσε στα τάρταρα του Συμβουλίου της Επικρατείας γιατί το σχέδιο προέβλεπε ταυτόχρονη ανέγερση νέας οικοδομής στο βάθος του οικοπέδου, βάζοντας σε κίνδυνο την πλήρη αποκατάσταση των δύο κτιρίων. Θα έπρεπε, πιθανώς, να διαταραχθεί βάναυσα η εσωτερική οργάνωσή τους, να καρατομηθούν σκάλες, να χαθεί η αρχιτεκτονική σκέψη που τα γέννησε. Ενώ τώρα...

καλύτερα έτσι. Το αθηναϊκό ψέμα για το οποίο κομπάζουμε ανερυθρίαστα τα τελευταία χρόνια αναμασώντας μικρομεσαίους επαίνους ξενόγλωσσων ιστοσελίδων της συμφοράς αποκαλύπτεται έτσι σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια. Ακόμα κι αν δεν έστεκαν μέχρι σήμερα γέρικα αλλά πεισματωμένα για ζωή, αν δεν έστεκαν ως αιώνια μνημεία εγκατάλειψης και πάνδημης αδιαφορίας, θα είχαμε την Αθηναϊκή Τριλογία για να δούμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη, θα είχαμε το Αττικόν, το Εθνικό Τυπογραφείο πιο κάτω ή το Μέγαρο Αθηνογένους.

Από μια άποψη

Τα ερείπια στη γωνία της Σταδίου με την οδό Αμερικής ψελλίζουν μια αλήθεια που δεν αντέχουμε.

Ας συμφωνήσουμε λοιπόν ότι δεν είμαστε καλοί στα ψέματα. Είναι κι αυτό μια αρχή.