Εξομολόγηση ενός υπέροχου μυαλού
Η ζωή του σπουδαίου Σάμιουελ Μπέκετ μέσα από ένα διάλογο με τον εαυτό του
Χορεύοντας με τον Μπέκετ ★★★ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ (2023) Σκηνοθεσία: Τζέιμς Μαρς Ερμηνείες: Γκέιμπριελ Μπερν, Αϊνταν Γκίλεν
Ο βραβευμένος με Οσκαρ Τζέιμς Μαρς («Η θεωρία των πάντων») αναλαμβάνει να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη τη ζωή του μεγάλου Σάμιουελ Μπέκετ. Τον τελευταίο συναντάμε για πρώτη φορά σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, όταν καλείται να παραλάβει το βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας. Αυτό που ακολουθεί επί της ουσίας είναι ένας διάλογος του σπουδαίου συγγραφέα με τον εαυτό του, κατά τη διάρκεια του οποίου εκείνος αναθυμάται, μέσω εκτεταμένων φλας μπακ, τους σταθμούς και (κυρίως) τα πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη ζωή του: την αυταρχική μητέρα του, τον Τζέιμς Τζόις, τη σύζυγό του Σουζάν και την ερωμένη του, Μπάρμπαρα.
Θέλοντας προφανώς να αποφύγει την απόλυτα τυπική βιογραφία, ο Μαρς χωρίζει την αφήγησή του σε κεφάλαια, καθένα από τα οποία αντιστοιχεί και σε μια φάση της ζωής –και λιγότερο της καριέρας– του Μπέκετ. Η αντίδραση στον τοξικό έλεγχο της μητέρας του θα τον φέρει στο Παρίσι, όπου θα γνωρίσει τον Τζέιμς Τζόις. Οι διάλογοι με τον Ιρλανδό γίγαντα της λογοτεχνίας, τον οποίο υποδύεται ο γνωστός από το «Game of Thrones» Αϊνταν Γκίλεν, είναι πραγματικά απολαυστικοί και πιο κοντά στο λεγόμενο θέατρο του παραλόγου του Μπέκετ.
Ο τελευταίος παρουσιάζεται εσωστρεφής, με υψηλό αίσθημα καθήκοντος –παρακολουθούμε και τη θητεία του στη γαλλική Αντίσταση κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο– αλλά και λαχτάρα για να πετύχει. Σε αυτό θα τον βοηθήσει αποφασιστικά η σύζυγός του, Σουζάν, μέχρι που εκείνος θα απιστήσει εις γνώσιν της, συνάπτοντας σχέση με την αρκετά νεότερη Μπάρμπαρα. Γενικώς εδώ υπάρχει μπόλικος χώρος τόσο για αυτοκριτική όσο και για αυτοσαρκασμό, σαν μόνιμη υπενθύμιση ότι το πνευματικό μεγαλείο δεν συμβαδίζει πάντα με τους συμβατικούς ηθικούς κανόνες· κι επίσης ότι κάθε δραματική κατάσταση έχει και το παιγνιώδες καθρεφτισμά της.
«Η ταινία επικεντρώνεται στη συναισθηματική ζωή του Μπεκετ μέσα από εκτεταμένες βινιέτες, που εμβαθύνουν στις κεντρικές σχέσεις του, κυρίως με τις γυναίκες που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Εχει τα θεμέλιά της στο πάθος και στο συναίσθημα και όχι στη στεγνότητα των ιδεών ή στη στειρότητα της λογοτεχνικής κριτικής. Ο ίδιος ο Μπέκετ παρουσιάζεται αποφασιστικός και βέβαιος για τις πράξεις του, αλλά σακατεμένος από αισθήματα ενοχής και ντροπής για τον εγωισμό του και για τον πόνο που προκάλεσε σε όσους αγάπησε», σημειώνει ο σκηνοθέτης του φιλμ.
Η αυταρχική μητέρα του, η γνωριμία του με τον Τζόις στο Παρίσι και οι σχέσεις του με τις γυναίκες σημάδεψαν ανεξίτηλα τον ψυχισμό του Ιρλανδού ποιητή και θεατρικού συγγραφέα.