Προσφέροντας στα κοινά

Σε ό,τι αφορά την επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια σε τρίτες χώρες, η Ελλάδα με 0,165% του ΑΕΠ είναι τρίτη από το τέλος σε όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ. Αυτό δεν είναι αποτέλεσμα της κρίσης· περίπου στην ίδια θέση βρισκόμασταν και πριν από το 2009.

Σε επίπεδο μεμονωμένων πολιτών, ο Παγκόσμιος Δείκτης Προσφοράς (World Giving Index 2023) βρίσκει την Ελλάδα στην πέμπτη από το τέλος θέση σε σύνολο 142 χωρών. Ο ετήσιος δείκτης του Charities Aid Foundation και της εταιρείας Gallup σχηματίζεται από τις απαντήσεις σε τρεις ερωτήσεις: Αν βοηθήσαμε κάποιον ξένο, αν προσφέραμε χρήματα σε φιλανθρωπικούς οργανισμούς, αν δωρίσαμε χρόνο σε κάποια οργάνωση. Στο πρώτο είμαστε σχετικώς καλά. Το 43% ημών δηλώνει ότι βοήθησε κάποιον ξένο. Στα υπόλοιπα πατώνουμε: 6% έδωσαν λεφτά σε φιλανθρωπίες και το ίδιο ποσοστό είναι εκείνων που προσέφεραν χρόνο σε κάποια οργάνωση.

Δυστυχώς, η έρευνα επικεντρώνεται μόνο στις οργανώσεις πολιτών και όχι στα πολιτικά κόμματα. Σαράντα έξι από αυτά δήλωσαν την κάθοδό τους στις ευρωεκλογές και αναμένουν την απόφαση του Αρείου Πάγου. Βεβαίως, ο αριθμός των –κάτι λιγότερο από 2.000– υποψηφίων υπολείπεται πολύ των 151.000 υποψηφίων στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές (περί το 2% του πληθυσμού) αλλά αυτή η μαζική συμμετοχή στα κοινά πρέπει να μας προβληματίσει. Θα συμφωνήσουμε ότι οι συνδυασμοί στις αυτοδιοικητικές εκλογές έχουν «γεμίσματα» ανθρώπων που απλώς συναινούν για να συμπληρωθεί το ψηφοδέλτιο. Αλλά στις ευρωεκλογές τι ωθεί τόσους Ελληνες να φτιάξουν κόμμα, να βρουν υποψηφίους, να καταθέσουν χαρτιά στον Αρειο Πάγο, να τρέξουν, να εκτεθούν σε λαϊκές, μνημόσυνα και πανηγύρεις;

Το πρώτο είναι οι απολαβές των ευρωβουλευτών. Κάποιοι που δεν χωρούν στα ψηφοδέλτια των κομμάτων που έχουν ελπίδα παρουσίας στο Ευρωκοινοβούλιο κατεβαίνουν με την προσδοκία εκείνης της διαφήμισης του ΛΟΤΤΟ, που έλεγε «κι αν σου κάτσει;». Οι πιθανότητες επιτυχίας και στις δύο περιπτώσεις πρέπει να είναι οι ίδιες. Σε τι ελπίζουν εκείνα τα σχήματα, που κατεβαίνουν χρόνια, για να κατακτούν πάντα κάτι λιγότερο από 1%;

Πιθανόν να υπάρχουν παιγνίδια εξουσίας, δηλαδή με σχηματισμούς που κατεβαίνουν για να τρωθεί κάποιος τρίτος. Ισως πάλι να είναι και το παλιό ελληνικό μαράζι «κάνε με μια μέρα πρωθυπουργό για τα τα λύσω όλα». Οπως και να έχει το ζήτημα, πάντως, πρέπει να μας προβληματίσει το χάσμα που υπάρχει ανάμεσα στον αριθμό εκείνων που «θέλουν να προσφέρουν στα κοινά» διά της συμμετοχής σε κάποιο ψηφοδέλτιο και στον αριθμό εκείνων που συμμετέχουν είτε διά του οβολού τους είτε προσφέροντας χρόνο στις οργανώσεις που επιδιώκουν το κοινό καλό.