Υποψήφιοι για Οσκαρ ή για Χρυσά Βατόμουρα;

Τρικυμία στο ποτήρι ή σοβαρή αλλαγή του θεσμικού τοπίου στον χώρο του σινεμά; Τα νομοσχέδια, κατά κανόνα, απασχολούν όσους επηρεάζονται άμεσα, το «σινάφι». Η αγωνία δεν είναι πάντοτε δικαιολογημένη. Το ξεβόλεμα είναι βασική πηγή άγχους. Προχθές, κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου του υπουργείου Πολιτισμού με τίτλο (σε σύντμηση) «Δημιουργική Ελλάδα: ενίσχυση του κινηματογραφικού, οπτικοακουστικού και δημιουργικού τομέα». Πόση «Creative Greece» περιλαμβάνει η συγχώνευση του Κέντρου Κινηματογράφου και του ΕΚΟΜΕ σε έναν ενιαίο υπερ-φορέα; Το πρώτο συμπληρώνει ήδη 50 χρόνια ζωής, στην υπηρεσία του ελληνικού σινεμά, άλλοτε αναδεικνύοντας νέες δυνάμεις, άλλοτε σε ομηρία των συντεχνιών. Πέρασε από πολλές διακυμάνσεις όλες αυτές τις δεκαετίες, τα τελευταία χρόνια, όμως, κατά κοινή ομολογία, η διεύθυνσή του είχε καταφέρει να ισορροπήσει στη δύσκολη οπτικοακουστική συνθήκη. Οικονομικοί λόγοι, προφανώς, επιβάλλουν τη συγχώνευση.

Ενα από τα ερωτήματα που ανακύπτουν είναι κατά πόσον διασφαλίζεται η συνέχιση του ρόλου ενός εθνικού κέντρου κινηματογράφου, κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα, μέσα από επιλεκτικά χρηματοδοτικά προγράμματα στα οποία συναντάται το τοπικό με το οικουμενικό. Ενισχύεται, δηλαδή, η εγχώρια παραγωγή, από τα πρώτα της βήματα, για να μπορέσει να στήσει γέφυρες με το εξωτερικό. Το νομοσχέδιο ορίζει το cash rebate ως χρηματοδοτικό μονόδρομο. Το cash rebate, όμως, δεν διασφαλίζει την ποιότητα των χρηματοδοτούμενων έργων, αλλά το ποσό των χρημάτων που θα δαπανηθεί ως επένδυση στη χώρα. Παράδειγμα, η ταινία «Αναλώσιμοι 4», που γυρίστηκε στη Θεσσαλονίκη, είχε ρεκόρ υποψηφιοτήτων στα Χρυσά Βατόμουρα (αμερικανικά βραβεία χειρότερων ταινιών της χρονιάς).

Στο νέο κινηματογραφικό οικοσύστημα που δημιουργείται, ένα σενάριο σαν τον «Κυνόδοντα» του Γιώργου Λάνθιμου τι ελπίδες θα είχε; Προχθές, μάλιστα, την ίδια ημέρα που το νομοσχέδιο έπαιρνε τη σειρά του στη Βουλή, ανακοινώθηκε η συμμετοχή της καινούργιας ταινίας του πολυβραβευμένου και υποψήφιου για Οσκαρ σκηνοθέτη στο επίσημο πρόγραμμα του Φεστιβάλ Καννών.

Η λέξη «αξιοποίηση» είναι λίγο παρακινδυνευμένη στην τέχνη και εν γένει στη δημιουργία. Θυμίζει κάπως το gentrification των πόλεων. Οταν μετατρέπονται όχι χάρη αλλά εξαιτίας του τουρισμού και της επιχειρηματικής φρενίτιδας σε, αβίωτα, θεματικά πάρκα. Είναι η στιγμή που οι «Λάνθιμοι» γίνονται «αναλώσιμοι» κι εμείς χειροκροτούμε το οικονομικό θαύμα.