Είμαστε αυτό που χτίζουμε

Ησυζήτηση για το ύψος των νέων οικοδομών μέσα στον πυκνό αστικό ιστό, σύμφωνα με τον νέο οικοδομικό κανονισμό, φέρνει στην επιφάνεια τη διαχρονική συζήτηση για το πόσο ψηλά μπορούν να φτάσουν τα κτίρια στην Αθήνα. Αρκεί η θέα από ψηλά για να αντιληφθεί κανείς ότι το μείζον ζήτημα είναι η διάρρηξη αυτού του συμπαγούς οικοδομικού χυλού και όχι η παρότρυνση για επιπλέον τετραγωνικά καθ' ύψος.

Η Αθήνα μοιάζει να αισθάνεται ασφυξία μέσα στον ίδιο της τον εαυτό. Η συζήτηση για το ύψος, που ορθώς διεξάγεται, θα πρέπει να παρασύρει και μια σειρά άλλων ζητημάτων. Δεν είναι μόνο ότι είναι αδιανόητο να επιτρέπεις οκταώροφες και πλέον

οικοδομές σε γειτονιές που είναι ήδη κορεσμένες, με στενούς δρόμους και με προοπτική περαιτέρω επιδείνωσης της ποιότητας ζωής στα παρακείμενα κτίρια. Απαράδεκτο είναι επίσης ότι καλλιεργείς έτσι την εντύπωση πως προτεραιότητα είναι να παραμένουν πάση θυσία αναμμένες οι μηχανές του οικοδομικού κλάδου και όχι η πρόβλεψη για βελτίωση της ζωής. Οι επόμενες γενιές θα βρουν ένα ακόμη πιο επιβαρυμένο οικιστικό περιβάλλον. Ολοι θέλουμε την οικοδομή να δουλεύει, αλλά υπέρ του μακροπρόθεσμου οφέλους της κοινωνίας.

Η ανάπτυξη της μονοκαλλιέργειας της πολυκατοικίας, μετά το 1930, εμπέδωσε στην Αθήνα τον τύπο της πενταώροφης οικοδομής, με ρετιρέ (ένα, δύο ή τρία, ανάλογα με το πλάτος του δρόμου), ταράτσα με δώμα και φωταγωγό. Ζητούμενο πλέον είναι να δούμε πώς μπορούμε να επαναδιατυπώσουμε αυτήν την τυπολογία καταργώντας τους φωταγωγούς, τους τυφλούς τοίχους και τις σκληρές επιφάνειες της ταράτσας. Αυτή η συζήτηση είναι παλιά, έχουμε δει μεμονωμένα δείγματα καλύτερης αρχιτεκτονικής, αλλά η Αθήνα πάει από το κακό στο χειρότερο.

Είναι μια νοοτροπία που μας κρατάει μακριά από τις προηγμένες κοινωνίες. Ο τρόπος που χτίζουμε στην Ελλάδα είναι εγωιστικός και στερείται πνοής για το μέλλον. Ας γίνουν ψηλά κτίρια εκεί που μπορούν να γίνουν. Αλλά οι συνοικίες της πόλης και τα έως πρόσφατα όμορφα προάστια της πρωτεύουσας πρέπει να αντιμετωπιστούν με άλλους όρους. Οφείλουμε να έχουμε κάτι να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές. Αν παραδοθεί μόνο η απληστία, ο νεοπλουτισμός και η αναπαραγωγή ενός πανομοιότυπου μοντέλου κατοικίας ασχέτως ειδικών συνθηκών ανά περιοχή, τότε βαδίζουμε σε λανθασμένη κατεύθυνση. Η συζήτηση αφορά τον πολιτισμό της σύγχρονης κοινωνίας μας.