Μια φορά στη ζωή του βλέπει κανείς έκρηξη αστέρα νόβα
Οταν εκραγεί, η λαμπρότητα του t crn borealis στον νυχτερινό ουρανό ξεπερνά ακόμα και τον Πολικό Αστέρα.
Ηξερα ότι ο κύριος Γκρι θα ξεροστάλιαζε επειδή δεν θα μπορούσε να βρίσκεται στο Μεξικό ή στις ΗΠΑ για να παρακολουθήσει την ολική έκλειψη Ηλίου. Η αλήθεια είναι ότι θυμάμαι κι εγώ με νοσταλγία τη φορά που ένα τέτοιο γεγονός ήταν ορατό από την Ελλάδα: τον Αύγουστο του 1999...
Oμως, ο κύριος Γκρι δεν ήταν προσκολλημένος όλες αυτές τις μέρες στα αστρονομικά του λόγω της έκλειψης. Οπως με πληροφόρησε, στον αστερισμό corona borealis (Στέφανος Βόρειος) βρίσκεται ο αστέρας t crn borealis. Είναι ερυθρός γίγας και recurring nova. Σε αντίθεση με τα άστρα σούπερ νόβα (υπερκαινοφανείς), που σκάνε μια φορά και τέλος, τα άστρα νόβα ενδέχεται να σκάνε πολλές φορές στον βίο τους. Τέτοιος είναι ο t crn borealis.
Ο Στέφανος Βόρειος είναι ένας πολύ μικρός αστερισμός, τα άστρα του οποίου σχηματίζουν κάτι σαν αγκίστρι. Είναι ορατός κυρίως από τα τέλη Ιουνίου έως και τον Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, ο Στέφανος Βόρειος ήταν το στέμμα της πριγκίπισσας Αριάδνης της Κρήτης, όταν παντρεύτηκε τον Διόνυσο. Το στέμμα ήταν διακοσμημένο με απαστράπτοντες πολύτιμους λίθους και, σύμφωνα με ορισμένες αφηγήσεις, το είχε φτιάξει ο Ηφαιστος. Μετά τον γάμο, ένας εκστατικός, μεθυσμένος Διόνυσος πέταξε το στέμμα στον ουρανό. Οι λίθοι του μεταμορφώθηκαν σε άστρα. Παραδόξως, ο t crn borealis δεν είναι το λαμπρότερο άστρο του αστερισμού. Αυτό είναι ο διπλός αστέρας Αλφέκκα (αραβική λέξη που σημαίνει «λαμπρό άστρο του σπασμένου δαχτυλιδιού των άστρων») ή, αλλιώς, α Coronae Borealis (α CrB). Ο t crn borealis είναι και αυτός διπλός αστέρας (ή αλλιώς, συμβιωτικός) και φτάνει στο κρίσιμο σημείο του κάθε 89 χρόνια. Το κρίσιμο σημείο εξαρτάται από το πόση ύλη ρουφάει από τον σύνοδο αστέρα του. Τότε γίνεται νόβα. Κανονικά, η λαμπρότητά του είναι της τάξης του 10, δηλαδή αόρατος στο μάτι και οριακά ορατός σε μικρά τηλεσκόπια, ωστόσο, όταν εκραγεί και γίνει νόβα, η λαμπρότητά του στον νυχτερινό ουρανό ξεπερνά ακόμα και τον Πολικό Αστέρα(!).
«Μέσα σε διάστημα λίγων λεπτών γίνεται ορατός με γυμνό μάτι», λέει ενθουσιασμένος ο κύριος Γκρι. «Αυτό αναμένεται να συμβεί από τώρα μέχρι τον Σεπτέμβριο. Στην πραγματικότητα μάλλον έχει ήδη συμβεί, αλλά το φως του δεν έχει φτάσει ακόμα έως εδώ. Τον έχουν –καταγεγραμμένα– παρατηρήσει το 1217, το 1787 και μετά ξανά το 1866 και το 1946».
Η ασύλληπτη απεραντοσύνη και οι μοναδικές λάμψεις μιας ολόκληρης ζωής για τον άνθρωπο. Ο t crn borealis απέχει 2.995 έτη φωτός από τη Γη. «Φαντάσου, δηλαδή, για πόσο βίαιη και λαμπρή έκρηξη μιλάμε, που από τόσο αδιανόητη απόσταση μπορεί και γίνεται ορατή με γυμνό μάτι και από τη Γη. Θα τον περιμένω να φανεί όλο το καλοκαίρι. Μια φορά στη ζωή του βλέπει κανείς έκρηξη νόβα»...